Turanoceratops [OPIS]

[polonozuch]

korekta: Dawid Mika, szerman, nazuul
----------------
Turanoceratops
Długość: ? 1,5 m
Wysokość ? 0,7 m
Masa: ? 50 kg
Czas: późna kreda (środkowy-późny turon, ok. 92-89 Ma)
Miejsce: Uzbekistan; formacja Bissekty

Klasyfikacja:
Dinosauria
Ornithischia
Genasauria
Marginocephalia
Ceratopsia
Neoceratopsia
Ceratopsoidea
?Ceratopsidae
?Centrosaurinae/Chasmosaurinae
Turanoceratops
T. tardabilis

Informacje ogólne:
Turanoceratops został opisany przez Nessova, Kaznyshkinę i Cherepanova w 1989 r. na podstawie fragmentarycznej kości szczękowa wraz z zębami znalezionej w osadach formacji Bissekty. Może być on jednym z najwcześniejszym przedstawicieli Ceratopsidae, a zarazem kolejnym jej azjatyckim członkiem. Nazwa rodzajowa znaczy "rogata twarz z Turan" (Turan - perska nazwa Centralnej Azji).

Budowa i materiał kopalny:
Holotyp T. tardabilis - częściowa kość szczękowa wraz z zębami
Materiał przypisany - kość przedzębowa, zęby, przyśrodkowa część kości ciemieniowej, łuskowej i nosowej, rdzenie rogów nadoczodołowych, mózgoczaszka, kręgi i prawdopodobnie dalsza część łopatki, fragmenty kończyn
Turanoceratops raczej nie osiągał większych rozmiarów

Środowisko życia:
Turanoceratops koegzystował z m.in.: ssakami - Uzbekbaatar, innymi dinozaurami ptasiomiedniczymi - Bactrosaurus, Bissektipelta, teropodami - z nieopisanym gatunkiem Alectrosaurus , Caenagnathasia, pterozaurem - Azhdarcho.

Systematyka:
Turanoceratops został uznany za nomen dubium przez Dodsona i You w 2004. Dzięki nowym szczątkom wspomnianych przez Hans-Dieter Suesa i Aleksandra Awerianowa w 2009, stwierdzono, że jest pierwszym znanym przedstawicielem Ceratopsidae spoza Ameryki Północnej – bardziej zaawansowanym niż współczesny mu Zuniceratops. Ich badania stwierdził, że jest chasmozaurynem Andrew Farke i jego współpracownicy nie zgodzili się z wynikami badań Suesa i Awerianowa i uznali go za bazalnego centrozauryna. Sues i Awerianow stwierdzili, że w badaniach Farke'go jest błąd w kodowaniu cech morfologicznych tego ceratopsoida, podtrzymali wynik swojego i wcześniejszego badania. Późniejsze analizy (np. Xu i in., 2010; McDonald, 2011) wskazały, że turanoceratops jest poza Ceratopsidae).

Spis gatunków:
Turanoceratops Nessov, Kaznyshkina i Cherepanov, 1989
T. tardabilis Nessov, Kaznyshkina i Cherepanov, 1989

Źródła:
- http://en.wikipedia.org/wiki/Turanoceratops
- http://pl.wikipedia.org/wiki/Turanoceratops
- http://en.wikipedia.org/wiki/Bissekty_Formation
- http://www.dinodata.org/index.php?optio ... &Itemid=67

[Dawid Mika]

"Turanoceratops został opisany przez Nessova, Kaznyshkinę i Cherepanova w 1989 r. na oparciu fragmentaryczna kość szczękowa wraz z zębami znalezionej w osadach formacji Bissekty. "

dziwnie to brzmi. Lepiej zmień na "na podstawie"

"Jeśli jest ceratopsydem, to może być jednym z kilku przedstawicieli tej rodziny znanych z poza Ameryki Północnej, a znalazłyby się wśród najwcześniejszych ceratopsydów."

Zdanie do przeredagowania. Lepiej brzmiało by
"Może być on jednym z najwcześniejszym przedstawicieli Ceratopsidae, a zarazem kolejnyym jej azjatyckim członkiem".


"Materiał przypisany - kość przedzębowa, zęby, przyśrodkowej część kości ciemieniowej, łuskowej i nosowej, nadoczodołowe rdzenie rogów, mózgoczaszka, kręgi prawdopodobnie dalsza część łopatki
Najprawdopodobniej nie osiągał dużych rozmiarów, jak jego krewni."

przyśrodkowa część kości ciemieniowej, łuskowej i nosowej
powtórzenie. Ostatnie zdanie jest nieprawdziwe - większość ceratopsydów była duża lub przynajmniej średniej wielkości.
Dlatego najlepiej usuń je lub zmień na "Turanoceratops raczej nie osiągał większych rozmiarów"

"Turanoceratops koegzystował z m.in.: ssakami - Uzbekbaatar, innymi dinozaurami ptasiomiedniczymi - Bactrosaurus, Bissektipelta, teropodami - z nieopisanym gatunkiem Alectrosaurus, Caenagnathasia, pterozaurem - Azhdarcho."

[nazuul]

chodzi prawdopodobnie o środkowy-późny turon, ok. 92-89 Ma

"Turanoceratops został opisany przez Nessova, Kaznyshkinę i Cherepanova w 1989 r. na oparciu fragmentaryczna kość szczękowa wraz z zębami znalezionej w osadach formacji Bissekty. "

dziwnie to brzmi. Lepiej zmień na "na podstawie"

albo w oparciu
ale na pewno trzeba odmienić "fragmentaryczna kość szczękowa"

Jeśli jest ceratopsydem, to może być jednym z kilku przedstawicieli tej rodziny znanych z poza Ameryki Północnej

jest jeszcze sinoceratops, czyli mamy 2. Są jeszcze jakieś (aby było "kilka")?

nadoczodołowe rdzenie rogów

chodzi raczej o rdzenie rogów nadoczodołowych

Materiał przypisany - kość przedzębowa, zęby, przyśrodkowej część kości ciemieniowej, łuskowej i nosowej, nadoczodołowe rdzenie rogów, mózgoczaszka, kręgi i prawdopodobnie dalsza część łopatki

to nie jest cały materiał, są też fragmenty kończyn

Dzięki nowym odkryciom Hans-Dieter Suesa i Aleksandra Awerianowa w 2009

oni to tym napisali w 2009 a kto i kiedy odkrył, nie podano

takson siostrzany Ceratopsidae, ale nie ceratopsyda.

zamiast "ale" daj "a" - bo skoro T jest taksonem siostrzanym C to siłą rzeczy nie może należeć do C

Sues i Awerianow stwierdzili, że w badaniach Farke'go jest błąd w kodowaniu cech morfologicznych tego ceratopsoida, podtrzymali wynik swojego i wcześniejszego badania.

sprawa jest trochę bardziej skomplikowana - wyszło wtedy, że jest bazalnym centrozaurynem (pewnie warto dopisać w klasyfikacji), natomiast w analizie z ich poprzedniej pracy to właściwie nie wiadomo co wyszło: na ilustracji turanoceratops jest chasmozaurynem (inne analizowane ceratopsydy to jedynie triceratops i centrozaur), a stwierdzili, że jest "taksonem siostrzanym Centrosaurinae", co jest niemożliwe, bo taksonem siostrzanym Centrosaurinae musi być Chasmosaurinae.
Późniejsze analizy (np. Xu i in., 2010; McDonald, 2011) wskazały, że turanoceratops jest poza Ceratopsidae).

Turanoceratops Nessov, Kaznyshkina i Cherepanov, 1989
T. tardabilis Nessov, Kaznyshkina & Cherepanov, 1989

raz "i" a raz "&"

[szerman]

Prócz poprawek Dawida Miki parę pierdołek ode mnie ;):

Długość: ? 1.5 m
Wysokość ? 0.7 m

Jesteśmy Polakami, nie Jankesami, a więc oddzielamy miejsca dziesiętne przecinkiem, nie kropką ;)

Czas: późna kreda (turon. 93,5-89,3 Ma)

Do oddzielenia użyj lepiej ";" lub "-".

Turanoceratops został uznany za nomen dubium

Warto też dopisać n.d. w spisie gatunków.

Spis gatunków:
Turanoceratops Nessov, Kaznyshkina i Cherepanov, 1989
T. tardabilis Nessov, Kaznyshkina & Cherepanov, 1989

i

EDIT

Jeśli jest ceratopsydem, to może być jednym z kilku przedstawicieli tej rodziny znanych z poza Ameryki Północnej

jest jeszcze sinoceratops, czyli mamy 2. Są jeszcze jakieś (aby było "kilka")?

Może Tomek Singer coś będzie więcej wiedział

[nazuul]

Turanoceratops został uznany za nomen dubium

Warto też dopisać n.d. w spisie gatunków.

Sues i Averianov (2009) go zdiagnozowali, czy ktoś zdążył już to podważyć? Nawet jeśli materiał byłby jednak niediagnostyczny, to i tak wszyscy wiedzą, że tak naprawdę to szczątki ważnego gatunku (którego pechowo nie idzie zdiagnozować), bo z bliskiego czasu i miejsca nie znamy niczego podobnego (jedyny inny azjatycki ceratopsoid - sinoceratops - wyraźnie się różni od turanoceratopsa).

[Taurovenator]

Cóż, bazując na waszych postach, angielskiej Wikipedii oraz opisie Zuniceratopsa, zrobiłem opis.
http://encyklopedia.dinozaury.com/wiki/Turanoceratops
Ps Mówcie mi co mam w nim poprawić, bo wg mnie zrobiłem dość kiepski.

[Suchomim]

Co do tekstu to się nie wypowiem, bo nie wiem, ale widzę że trochę popsuła się tabelka. W sumie nic dziwnego - stare tabelki były niezbyt wygodne w używaniu. Teraz jest nowy szablon tabelki: http://forum.dinozaury.com/viewtopic.ph ... 916#p64916

A tu przykładowy opis z nowym szablonem: http://encyklopedia.dinozaury.com/wiki/Bagaceratops

[Kamil Kamiński]

Nie przejmuj się początkowymi trudnościami, najważniejsze to zrobić pierwszy krok :). Kilka bardzo wstępnych poprawek, zrobionych na gorąco. Dodałem m.in. grafikę i odstępy w miejscach, gdzie ich brakowało. Zmieniłem szablon na nowy, wspomniany przez Suchomima.

http://encyklopedia.dinozaury.com/index ... ldid=24178

Skąd wziąłeś rozmiary i masę? Piszesz o wikipedii, a tam cytują Paula (2010), który dał mu 2 m długości i 175 kg.
Może warto by jakoś zastąpić słowo "przewlekłe"?

Może na dalszym etapie rozwoju hasła uda Ci się zajrzeć do źródeł naukowych podanych na wiki?

W każdym razie brawo za pierwszy opis:)

[Taurovenator]

Dzięki, coś tak czułem, że dane polonozucha są dziwnie rozbieżne z wiki.

[Taurovenator]

Lekko poprawiłem opis m.in zmieniając wymiary ciała, dodając Kamila do korekty opisu oraz dorzucając kilka rzeczy od siebie.

[szerman]

Gratulacje! :) Na Paula (a tym bardziej Holtza) trzeba uważać, ale warto też brać pod uwagę ich wyliczenia.

Skoro już o Wiki mowa, to w przypadku turanoceparatopsa znacznie bardziej rozbudowana jest wersja angielska, ale najważniejsze byłoby sprawdzenie pierwotnego źródła:

L.A. Nessov, F. Kaznyshkina, & G.O. Cherepanov, 1989, "Ceratopsian dinosaurs and crocodiles of the middle Mesozoic of Asia", In: Bogdanova & Khozatsky (eds.) Theoretical and applied aspects of modern paleontology, pp 142-149

PS przywołana praca Lu i Dodsona z 2004 roku to ta:

You Hai-Lu, Peter Dodson: Basal Ceratopsia. W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press, 2004, s. 480. ISBN 0-520-24209-2.

[Suchomim]

najważniejsze byłoby sprawdzenie pierwotnego źródła

Nowsze źródła (np. Nessov, 1995; Sues i Averianov, 2009) mogę przejrzeć, ale z tego co widzę to Nessov i in. (1989) będzie trudniej znaleźć.

PS W "The Dinosauria" to o Turanoceratops jest chyba w "Ceratopsidae", a nie w "Basal Ceratopsia". Czyli chodziłoby o to:

Dodson P., Forster C.A. & Sampson S.D (2004) "Ceratopsidae" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 494-513.

[Lythronax]

Wprowadziłem kilka zmian do opisu Turanoceratops:

1. Zmieniłem sylwetkę w porównaniu, wygląd Zuniceratops lepiej wygląda.
2. Dodałem pracę Nessova i in. (1989) nic ciekawego tam nie znalazłem.
3. Delikatnie rozbudowałem opis budowy.
4. I najważniejsza zmiana: Usunąłem z klasyfikacji Ceratopsidae, bo Turanoceratops nie należy do tego kladu. Wybrałem kilka prac (można byłoby ich sporo wymienić), gdzie w analizach Turanoceratops znajduje się poza Ceratopsidae.

[nazuul]

2. Dodałem pracę Nessova i in. (1989) nic ciekawego tam nie znalazłem.

Za to ja tak - widzę dwóch autorów nazwy: Nessov i Kaznyskhina.

4. I najważniejsza zmiana: Usunąłem z klasyfikacji Ceratopsidae, bo Turanoceratops nie należy do tego kladu.

To nie jest takie proste:

Most phylogenetic analyses of ceratopsians in the past decade
have focused on either one of the two clades of derived ceratopsians Chasmosaurinae and
Centrosaurinae, or on the smaller-bodied taxa that make up the remainder of Ceratopsia.
This division is problematic for Zuniceratops, as it always remains near the edge of the
analyses in any of these three scenarios, with insufficient sampling of either earlierdiverging
or later-diverging lineages.

To samo dotyczy Turanoceratops, w tym cytowanych w haśle badań Sues i Averianov, 2009a; 2009b i Farke i in. (2009) i poniższych:

Wybrałem kilka prac (można byłoby ich sporo wymienić), gdzie w analizach Turanoceratops znajduje się poza Ceratopsidae.

No tak, ale to są badania filogenezy Ceratopsidae, zwłaszcza Centrosaurinae. Po kolei:
2) 3 nieceratopsydowe*
3) 3 nieceratopsydowe*, politomia Ceratopsidae, Turanoceratops i Zuniceratops**
4) 3 nieceratopsydowe*, politomia Ceratopsidae, Protoceratops, Turanoceratops i Zuniceratops**
5) 6 nieceratopsydowych, politomia Ceratopsidae, Turanoceratops i Zuniceratops**
6) ta sama macierz co 5, 6 nieceratopsydowych
7) 6 nieceratopsydowych
8) 4 nieceratopsydowe*, politomia Ceratopsidae, Turanoceratops i Zuniceratops**

* trochę mało by postulować, że badanie wyklucza Turanoceratops z Ceratopsidae
** nie ufaj politomiom - nie wiadomo, jakie drzewa były uzyskane, np. Turanoceratops mógł być w części w Ceratopsidae

Ja bym zostawił 6 i 7 - wydaje się pod względem liczby taksonów najbardziej sensowne, skoro jest tyle nieceratopsydowych. Dodałbym też analizy skupiające się na nieceratopsydowych ceratopsach, np.
https://www.nature.com/articles/s42003- ... /figures/4
https://doi.org/10.7717/peerj.7926/fig-8
https://doi.org/10.1371/journal.pone.0144148.g013
Mimo wszystko ja bym nie kasował Ceratopsidae i Centrosaurinae/Chasmosaurinae, prędzej dał więcej pytajników, bo trudno ignorować cytowane w haśle badania: Sues i Averianov, 2009a; 2009b.

Posiadał dwa dobrze rozwinięte rogi nadoczne. (...). Nad oczami znajdowały się niewielkie wypustki podobne do rogów (Nessov, 1995)

wygląda na sprzeczność. Ja bym powiedział, że "Miał dwa dobrze rozwinięte rogi nadoczne (Sues i Averianov, 2009)."

[Lythronax]

Analiza Morschhausera i in. (2019b) zawiera dużo ceratopsów nienależących do Ceratopsoidea, myślę, że warto dodać. Bardzo ciekawy jest rys. 10 przedstawiający analizę parsymoniczną.

Morschhauser, E. M., You, H., Li, D., & Dodson, P. (2019b). Phylogenetic history of Auroraceratops rugosus (Ceratopsia: Ornithischia) from the Lower Cretaceous of Gansu Province, China. Journal of Vertebrate Paleontology, 38(sup1), 117-147.

[nazuul]

Warto, ale problem ten sam, tylko w drugą stronę: mało ceratopsydów. Z ryc. 10 wynika, że Turanoceratops jest bardziej zaawansowany niż Zuniceratops. Dopiero usunięcie Diabloceratops (ryc. 11) ujawnia, że to takson siostrzany Ceratopsidae, ale są tylko 4 ceratopsydy - i to dość późne i zaawansowane - tutaj by trzeba dodać trochę bardziej bazalnych aby mieć pewność do filogenezy. Osobiście wątpię, aby Turanoceratops był ceratopsydem, bo jest stary, ale póki co wykluczenie tego nie może być definitywne.

[Lythronax]

Niestety nie znamy przedstawicieli Ceratopsidae starszych niż kampan i trudno określić, kiedy mogli się pojawić.

[nazuul]

No właśnie - santon? Koniak? Żeby nie tworzyć nadmiernych bytów powinno się przyjąć późniejszy czas. Z drugiej strony już najstarsze centrozauryny mają już fantazyjne ozdoby, nie to co Zuniceratops.
Może niepublikowana analiza Morschhausera i in. coś więcej naświetli w sprawie filogenezy na styku Ceratopsidae i bazalniejszych ceratopsów.

[Lythronax]

Wydaje mi się, że Ceratopsidae mogły powstać na południu Laramidii. Z tego regionu znany jest przecież najstarszy przedstawiciel Ceratopsoidea Zuniceratops, może jakieś bardziej zaawansowane formy mogły tam żyć. Mamy Menefeeceratops z Nowego Meksyku z początków kampanu, więc tam paleontolodzy powinni szukać pierwszych ceratopsydów.

Ciekawym przypadkiem jest nienazwany ceratopsyd z Meksyku Aldama Centrosaurinae. Tak go opisują Velasco i Rivera (2015a).

El área de Aldama representa varias localidades ubicadas dentro del municipio del mismo nombre. Los sedimentos que contienen dinosaurios se depositaron en un ambiente continental, representado por playas, deltas y pantanos hace unos 88 a 83 millones de años. Este complejo sedimentario estaba habitado por grandes árboles (14 metros dealtura) que formaban un bosque tropical (ESTRADA-RUÍZ et al. 2013). Estos bosques tropicales estaban poblados por tiranosáuridos, nodosáuridos, hadrosáuridos y ceratópsidos. Los restos de dinosaurios mejor representados son los ceratópsidos, ya que se han encontrado en gran abundancia. Además, hay algunos ejemplares que presentan rasgos semejantes al centrosaurino Nasutoceratops de Utah (RAMÍREZ-VELASCO y HERNANDEZ-RIVERA, 2015). Si así fuera, esto representaría una nueva especie y, por la edad, una de las más antiguas de Norteamérica (Figura 4)

Velasco, Á. A. R., & RIVERA, R. H. (2015a). Los dinosaurios de México: su historia contada por huesos y dientes. Vol. 16, No. 11.

Jeśli wierzyć temu co piszą to najstarszy, nienazwany przedstawiciel Ceratopsidae, dokładniej Centrosaurinae z plemienia Nasutoceratopsini żył mniej więcej 88-83 mln lat temu, czyli koniak-kampan. Brzmi bardzo ciekawie, ale prawdopodobnie jest to nieprawda.

Ci sami autorzy w drugiej pracy zupełnie inaczej go przedstawiają:

Miejsce występowania: Racho Don Chuy, Aldama, Chihuahua.
Wiek i jednostka stratygraficzne: nieznane
Materiał kopalny: kompletna kryza i rogi nadoczne, część czaszki i elementy pozaczaszkowe

Niestety okaz przebywa w prywatnej kolekcji i być może jest chimerycznym szkieletem połączonym z hadrozaurydem.

Ramírez-Velasco, A. A., & Hernández-Rivera, R. (2015b). Diversity of late cretaceous dinosaurs from Mexico. Boletín Geológico y Minero, 126(1), 63-108.

Zmiany w opisie wprowadzone.
https://www.encyklopedia.dinozaury.com/ ... ldid=27449

[nazuul]

El área de Aldama representa varias localidades ubicadas dentro del municipio del mismo nombre. Los sedimentos que contienen dinosaurios se depositaron en un ambiente continental, representado por playas, deltas y pantanos hace unos 88 a 83 millones de años. Este complejo sedimentario estaba habitado por grandes árboles (14 metros dealtura) que formaban un bosque tropical (ESTRADA-RUÍZ et al. 2013). Estos bosques tropicales estaban poblados por tiranosáuridos, nodosáuridos, hadrosáuridos y ceratópsidos. Los restos de dinosaurios mejor representados son los ceratópsidos, ya que se han encontrado en gran abundancia. Además, hay algunos ejemplares que presentan rasgos semejantes al centrosaurino Nasutoceratops de Utah (RAMÍREZ-VELASCO y HERNANDEZ-RIVERA, 2015). Si así fuera, esto representaría una nueva especie y, por la edad, una de las más antiguas de Norteamérica (Figura 4)

Velasco, Á. A. R., & RIVERA, R. H. (2015a). Los dinosaurios de México: su historia contada por huesos y dientes. Vol. 16, No. 11.

Jeśli wierzyć temu co piszą to najstarszy, nienazwany przedstawiciel Ceratopsidae, dokładniej Centrosaurinae z plemienia Nasutoceratopsini żył mniej więcej 88-83 mln lat temu, czyli koniak-kampan. Brzmi bardzo ciekawie, ale prawdopodobnie jest to nieprawda.

Dane na temat wieku nie są uźródłowione, w ESTRADA-RUÍZ et al. 2013 ich nie ma

[Lythronax]

Czyli wiek Aldama centrosaurinae jest niewiarygodny.

[Kriolofozaur Szymon Jagusztyn]

Wygląda na to, że skały z tego miejsca są z kampanu, 80-75 Ma, widać to po wieku innych zwierząt, choć oczywiście to nie jest najlepszy sposób na datowanie bez dogłębnych badań.