[OPIS] Kritosaurus

[pepo13]

Zob. aktualną wersję opisu (korektę szermana) niżej

Kritosaurus navajovius

d??ugo??Ä?- 10 m.
wysoko??Ä?- 4 m.
waga- ok. 2 t.
czas wystÄ?p.- 70 MLT
miejsce wystÄ?p.- Ameryka P??n. (Alberta, Montana, Nowy Meksyk)
klasyfikacja:

Ornithischia
Ornitopoda
Iguanodontia
Hadrosauroidea
Hadrosauridae
Hadrosaurinae
Saurolophini/Hadrosaurini?

Ten dinozaur kaczodzioby odkryty w 1889 r. przez Marsha jest typowym przedstawicielem rodziny hadrozaur??w. Posiada?? kostny garb na nosie, kt??ry (jak sÄ?dzÄ? naukowcy) s??u??y?? do wabienia samic podczas okresu godowego lub do wydawania d??wiÄ?k??w. Uwa??a siÄ?, ??e samice tych naro??li nie posiada??y. Kritozaury zapewne ??y??y w stadach, ??ywi??y sie ro??linami przerzuwajÄ?c je wieloma zÄ?bami, kt??re mie??ci??y sie na tyle czaszki. Te dinozaury podczas ??erowania chodzi??y na czterech ??apach ale wrazie niebezpiecze??stwa mog??y uciekaÄ? na dw??ch. Pozwala??o im to na rozwiniÄ?cie wiÄ?kszej prÄ?dko??ci.

K. navajovius Brown, 1910,
K. breviceps Marsh, 1889 i Wright, 1942,
K. grallipes Cope, 1890/Russell, 1930,
K. incurvimanus Parks, 1920,
K. latidens Horner, 1992/Paul, 1996,
K. marginatus Lambe, 1902/Russell, 1930,
K. notabilis Lambe, 1914/Russell, 1930

[Sebastian]

Rodzaj Kritosaurus to nomen nudum

Spis gatunk??w:
K. navajovius Brown 1910
K. breviceps Marsh, 1889/Wright 1942 (=Hadrosaurus breviceps) nomen dubium
K. grallipes Cope 1890/Russell 1930 (=Pteropelyx grallipes) nomen dubium
K. incurvimanus Parks 1920 (=Gryposaurus incurvimanus)
K. latidens Horner 1992/Paul 1996 (=Gryposaurus latidens)
K. marginatus Lambe, 1902/Russell 1930 (=Stephanosaurus marginatus/(Gryposaurus notabilis)
K. notabilis Lambe, 1914/Russell 1930 (=Gryposaurus notabilis)

K. navajovius by?? opisywany dawniej pod nazwami:
-Anasazisaurus navajovius
-Hadrosaurus navajovius
-Nectosaurus navajovius
-Naashoibitosaurus navajovius

Klasyfikacja:
Ornithischia
Ornitopoda
Iguanodontia
Hadrosauroidea
Hadrosauridae
Hadrosaurinae
Saurolophini/Hadrosaurini?

[pepo13]

Ok wstawi??em klasyfikacjÄ?, kt??rÄ? mi poda??e?? ale spisu gatunk??w nie bÄ?de zmienia?? bo co?? mi sie psuje z kursywÄ? i bÄ?de musia?? sporo wykasowac a potem znowu pisaÄ? :?

[Tomasz]

Rodzaj Kritosaurus to nomen nudum

Jak juĹź to nie "nomen nudum" tylko "nomen dubium"

Można też dopisać o K. australis (Bonaparte et al., 1984) odkrytym w Ameryce Południowej (formacja Los Alamitos - Rio Negro).

[szerman]

<nie bijcie>
Wpadłem jak śliwka w kompot... Chciałem wprowadzić parę poprawek do opisu, tyle, że (jak to zwykle przy niepewnych/słabo poznanych taksonach) na każdej stronie pisze inaczej na temat kritozaura, więc nie wiem czy go wręcz nie pogorszyłem jakimiś herezjami... Spis gatunków to połączenie informacji z opisu pepo13, sugestią Tomasza, TPD i DD (stąd także materiał kopalny). Będę wdzięczny za wszelką pomoc :D

EDIT Poprawiona czcionka.

Kritosaurus (kritozaur):
Długość: 9-11 m
Wysokość: ok. 3,5 m
Masa: ok. 4 t
Czas: późna kreda (późny kompan - późny mastrycht; 83,5-65,5 Ma)
Miejsce występowania: Ameryka Północna (Alberta, Montana, Nowy Meksyk), Ameryka Południowa (Argentyna)

Klasyfikacja:
Dinosauria
Ornithischia
Ornitopoda
Iguanodontia
Hadrosauroidea
Hadrosauridae
Saurolophinae
Kritosaurus

Opis:
Hadrozauryd o zawiłej i wciąż niepewnej systematyce. Dinozaur ten został odkryty w 1889 r. przez Marsha. Jest przedstawicielem rodziny hadrozaurów płaskogłowych i jak każdy jej przedstawiciel miał bezzębny dziób, a w jego szczękach znajdowało się setki zębów tworzących tzw. baterie zębowe, służące do mielenia twardej roślinności. Posiadał kostny garb na nosie, który (jak sądzą naukowcy) służył do wabienia samic podczas okresu godowego lub do wydawania dźwięków. Uważa się, że samice tych narośli nie posiadały. [<--- Chyba nie jest pewne, czy w ogóle ten garb występował, a co dopiero u której płci tak, a u któłrej nie?] Kritozaury zapewne żyły w stadach dla zapewnienia większego bezpieczeństwa dla siebie i swoich młodych. Te dinozaury podczas żerowania chodziły na czterech łapach ale w razie niebezpieczeństwa mogły uciekać na dwóch. Pozwalało im to na rozwinięcie większej prędkości. Przez większość XX wieku (aż do lat 90) kritozaura uważano za synonim Gryposaurus, jednak niektórzy naukowcy z Jackiem Hornerem na czele, zasugerowali zaklasyfikowanie tych hadrozaurydów do osobnych rodzajów. Osobnik z formacji Aguja w Teksasie jest o 10% większy od innego K. navajovius, jest zatem możliwość, że to nowy gatunek.

Etymologia:
Nazwa rodzajowa Kritosaurus oznacza "rozwidlony jaszczur".

Spis gatunków:
K. australis Bonaparte, Franchi, Powell i Sepulveda, 1984 = Gryposaurus sp.
Czas: późna kreda (późny kampan - mastrycht; 83,5-65,5 Ma)
Miejsce: Argentyna (Rio Negro), formacja Los Alamitos
Materiał kopalny: części czaszki, pozaczaszkowe szkielety około 5 osobników

K. breviceps Marsh, 1889/Lull i Wright, 1942 = Hadrosaurus breviceps ---> nomen dubium
Czas: późna kreda (późny kampan; 83,5-71 Ma)
Miejsce: Ameryka Północna (USA)
Materiał kopalny: fragmentaryczna żuchwa z zębami

K. grallipes Cope, 1890/Russell, 1930 = Pteropelyx grallipes ---> nomen dubium

K. incurvimanus Parks, 1920 = Gryposaurus incurvimanus
Czas: późna kreda (późny kampan; 83,5-71 Ma)
Miejsce: Kanada (prowincja Alberta, formacja Oldman)
Materiał kopalny: holotyp (ROM 00764) zawiera fragmentaryczną czaszkę i niekompletny szkielet pozaczaszkowy

K. latidens Horner, 1992/Paul, 1996 = Gryposaurus latidens

K. marginatus Lambe, 1902/Russell, 1930 = Stephanosaurus marginatus/Gryposaurus notabilis

K. navajovius Brown, 1910
Czas: późna kreda (późny kampan - mastrycht; 83,5-65,5 Ma)
Miejsce: USA (Nowy Meksyk, formacja Kirtland i Fruitland; Teksas, formacja Aguja)
Materiał kopalny: fragmentaryczna czaszka, szkielety pozaczaszkowe 2-3 osobników; numer holotypu AMNH 5799

K. notabilis Lambe, 1914/Russell, 1930 = Gryposaurus notabilis

[Kamil Kamiński]

Hej, pracuję nad opisem kritozaura. Zastanawia mnie kwestia Anasazisaurus, którego Prieto-Marquez (2014) zsynonimizował z Kritosaurus na poziomie rodzajowym. Jednocześnie wcześniejsze prace potwierdzały ich odrębność, podobnie Sullivan i Lucas (2016). Co myślicie, lepiej pozostawić opis Anasazisaurus i go zaktualizować, dając w opisie kritozaura informację że kwestia synonimiki/odrębności jest sporna, czy przenieść całą treść do tego drugiego i zrobić przekierowanie do opisu Kritosaurus?

[nazuul]

Nie wiem co to za praca Sullivan i Lucas (2016), ale przynajmniej w Prieto-Marquez (2014) to kwestia subiektywna.

[Kamil Kamiński]

Takie coś:
https://www.researchgate.net/publicatio ... New_Mexico

Miało być chyba 2015 a nie 2016.

Ok, w takim razie łatwiej będzie mi wrzucić osobno kritozaura i zaktualizować Anasazisaurus

[Kamil Kamiński]

http://www.encyklopedia.dinozaury.com/i ... ritosaurus

Drobnych uzupełnień może jeszcze wymagać spis gatunków, ogarnę to niebawem

[nazuul]

Miało być chyba 2015 a nie 2016.

To by tłumaczyło dlaczego nie mogłem znaleźć. Jest też krótka dyskusja o tym w tak samo cytowanej pracy z książki Hadrosaurs ( http://www.iupress.indiana.edu/product_ ... _id=807281 ), zwłaszcza na s. 371. Podają, że są bardzo zbliżone stratygraficzne - w razie wątpliwości sugerowałoby to synonimikę.

[szerman]

Jak kritozaur, to trzeba uważać na kwestię grypozaura:
http://www.encyklopedia.dinozaury.com/i ... ryposaurus

[Kamil Kamiński]

No właśnie, też planuje parę rzeczy w nim dorobić niedługo:)