[OPIS] Eodromaeus (eodrom)

[nazuul]

Autorzy: Maciej Ziegler, Marcin Szermański. Korekta: Tomasz Skawiński


Eodromaeus (eodrom)

długość: 1,95-2,2 m
masa: 3-15* kg
miejsce: Argentyna - San Juan (formacja Ischigualasto - ogniwa Valle de la Luna, La Peña i Cancha de Bochas)
czas: 232-229 Ma (środkowy/późny trias: późny karnik/późny ladyn)
klasyfikacja:
Dinosauria
Saurischia
Theropoda

* Na podstawie wymiarów Eoraptor (1,7 m, 2 kg) i Chindesaurus (2,4 m, 15 kg) za Paul, 2010.


Wstęp
Eodromaeus to rodzaj bazalnego teropoda, prawdopodobnie bliskiego neoteropodom, z triasu Ameryki Południowej. Był niedużym drapieżnikiem, polującym na mniejsze od siebie zwierzęta.
Odkrycie Eodromaeus ma duże znaczenie dla badań nad filogenezą wczesnych dinozaurów - szczególnie teropodów. Eodromaeus jest tylko nieznacznie bardziej zaawansowany niż herrerazaury i ma tylko kilka autapomorfii, przez co jest dobrym modelem hipotetycznych przodków teropodów pod względem wielkości ciała i morfologii.

Etymologia
Nazwę dinozaura nadano w odniesieniu do jego wczesnego wieku oraz smukłych proporcji kończyn i szkieletu osiowego. Powstała z połączenia słów eos (gr. świt, początek) i dromaeus (gr. biegacz). Epitet gatunkowy (murphi) honoruje J. Murphy'ego, ochotnika z Earthwatch, który odnalazł holotyp.

Materiał kopalny
Holotyp (PVSJ 560) to niemal kompletny szkielet dorosłego osobnika (zob. rysunek - na czerwono zaznaczono nieznane elementy; niektóre zostały uzupełnione z innych osobników: kości łopatkowo-krucze, dystalne końce k. ramiennych, paliczki I palca dłoni, dystalna końcówka k. kulszowej, k. piętowa i stępu, paliczki stopy).
Przypisany materiał to mniej kompletne osobniki (PVSJ 534, 561, 562, 877).
Początkowo wzięto te szczątki za materiał eoraptora.

Budowa
Eodromaeus to dwunożny, szybko biegający (na co wskazuje kość piszczelowa dłuższa od kości udowej) teropod o długości ciała ok. 2 m. Ogólnym pokrojem przypominał herrerazaury, ale nie celofyzoidy, w przeciwieństwie do bliskiego filogenetycznie (tj. mieszczącego się prawdopodobnie bardzo blisko Neotheropoda) rodzaju Tawa. Miał bardzo małą czaszkę - u holotypu mierzyła ok. 12 cm, czyli ok. 6,9% długości całego ciała (1,77 m). Cechuje go nie więcej niż 11 zębów kości szczękowej i bardzo wąska podoczodołowa część kości jarzmowej. Eodromaeus, Eoraptor i Pampadromaeus to jedyne dinozaury, u których odnaleziono zęby podniebienne. W tylnych kręgach szyjnych obecne są pleurocele, co wskazuje na obecność worków powietrznych, rozciągających się prawdopodobnie aż do klatki piersiowej.


Spis gatunków:
Eodromaeus Martinez, Sereno, Alcober, Colombi, Renne, Montañez i Currie, 2011
E. murphi Martinez, Sereno, Alcober, Colombi, Renne, Montañez i Currie, 2011


Źródła:
Balter, M. (2011) "Pint-Sized Predator Rattles The Dinosaur Family Tree" Science, 331 (6014), 134. doi: 10.1126/science.331.6014.134

Cabreira, S.F., SchultzC.L., Bittencourt, J.S., Soares, M.B., Fortier, D.C., Silva, L.R. & M.C. Langer (2011) "New stem-sauropodomorph (Dinosauria, Saurischia) from the Triassic of Brazil" Naturwissenschaften. doi: 10.1007/s00114-011-0858-0

Martinez, R.N., Sereno, P.C., Alcober, O.A., Colombi, C.E., Renne, P.R., Montañez, I.P. & Currie, B.S. (2011) "A basal dinosaur from the dawn of the dinosaur era in southwestern Pangaea" Science, 331, 206-210. doi: 10.1126/science.1198467

Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford.



Rekonstrukcja Eodromaeus murphi. Autor: Todd Marshall. Rysunek pochodzi z tej strony. Kliknij, aby powiększyć.



Rekonstrukcja szkieletu Eodromaeus murphi oraz wybrany materiał pozaczaszkowy. Rysunek pochodzi z publikacji Martinez i in. (2011).


[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=_z-j0VF6eNI[/youtube]

[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=S9UlA7ZG6u4[/youtube]

[Dinosaur Man]

Rozjaśnia się tu nieco kwestia najwcześniejszych zauropodomorfów i można bardziej pewnie połączyć linię eoraptor => panfagia. A eodrom, cóż, naprawdę ciekawe odkrycie, tym bardziej, że to bazalny teropod.
Z mojego punktu widzenia podoba mi się rekonstruowanie mięśni na pierwszym filmie. I tu uwaga: mięśnie szczęk rekonstruowane inaczej niż u gadów- są pokryte skórą bardziej na podobieństwo niektórych ptaków, co niedawno sygnalizowałem.

[Ag.Ent]

(...) jest dobrym modelem hipotetycznych przodków teropodów w wielkości ciała i morfologii.

Wydaje mi się, że lepiej brzmiałoby "(...) pod względem wielkości ciała i morfologii".

Miał bardzo małą czaszkę - u holotypu mierzyła 12 cm (...)

12 cm to wynik oszacowania na podstawie holotypu oraz okazów PVSJ 561 i 562.

(...) w przeciwieństwie do bliskiego filogenetycznie rodzaju Tawa.

Tawa nie jest specjalnie bliska eodromowi (według Martineza i in. nie bardziej niż np. dilofozaur).

Rozjaśnia się tu nieco kwestia najwcześniejszych zauropodomorfów i można bardziej pewnie połączyć linię eoraptor => panfagia.

Ciekaw jestem, czy klad Eoraptor + Panphagia utrzymałby się przy uwzględnieniu większej liczby potencjalnych bazalnych zauropodomorfów, takich jak Guaibasaurus i Chromogisaurus, bo z Guaibasauridae przetestowano tylko panfagię i saturnalię.

[nazuul]

Miał bardzo małą czaszkę - u holotypu mierzyła 12 cm (...)

12 cm to wynik oszacowania na podstawie holotypu oraz okazów PVSJ 561 i 562.

Może masz rację, bo autorzy wyraźnie tutaj coś pokręcili. Po porównaniu z informacjami z suplementu wydaje mi się, że ok. 12 cm dotyczy właśnie holotypu a nie PVSJ 562 (który jest trochę większy) i że źle wpisali w tabelce we właściym arykule.

(...) w przeciwieństwie do bliskiego filogenetycznie rodzaju Tawa.

Tawa nie jest specjalnie bliska eodromowi (według Martineza i in. nie bardziej niż np. dilofozaur).

celowo użyłem raczej niejasnego zwrotu "bliski filogenetycznie", bo oba mieszczą się prawdopodobnie bardzo blisko Neotheropoda (=celofyz+ptaki), ale raczej nie są taksonami siostrzanymi. Już wyjaśniłem to w opisie

Rozjaśnia się tu nieco kwestia najwcześniejszych zauropodomorfów i można bardziej pewnie połączyć linię eoraptor => panfagia.

Ciekaw jestem, czy klad Eoraptor + Panphagia utrzymałby się przy uwzględnieniu większej liczby potencjalnych bazalnych zauropodomorfów, takich jak Guaibasaurus i Chromogisaurus, bo z Guaibasauridae przetestowano tylko panfagię i saturnalię.

Pożyjemy, zobaczymy. Moim zdaniem Martinez i in. przekonująco wykazali, że eoraptor pewnie nie jest teropodem. Ale w przyszłości można się spodziewać np., że będzie poza Eusaurischia.

[nazuul]

Uwag kilka o edycji: http://www.encyklopedia.dinozaury.com/i ... ldid=14808

1) bardzo dobrze, że została wykonana. Takich edycji jest mało, podczas gdy powinny stanowić większość zmian w ED.
2) jest jednak niekompletna: http://www.encyklopedia.dinozaury.com/i ... ldid=18119 (hasło prawdopodobnie wymaga aktualizacji na podstawie innych publikacji)
3) po co zmieniać format cytowań
4) {{V|,i {{Kpt|, pełna nazwa rodzaju w spisie gat.

Uwagi do poprzednich zmian:
1) linkowanie "Currie" jest nieprawidłowe - to inna osoba
2) mapka jest niedokładna: 30°04′3.5′′S, 67°56′11.4′′W

[Utahraptor]

2) Dzięki za dodatkowe poprawki. Pewnie trzeba zajrzeć do innych prac, ale na razie chcę umieścić wszystkie info z Cabreira i in. w ED. Jeśli ktoś jest chętny, to może spokojnie zaktualizować to hasło.
3) Normalnie tego nie robię, ale tym razem tak mi było wygodniej.
4) Te zmiany robię przy okazji.

Dobrze, że zauważyłeś tego Currie. Tak to jest jak się nie linkuje od początku imienia i nazwiska.