[opis] Daspletosaurus (daspletozaur)

[Eryk Sroka]

Daspletozaur (Daspletosaurus torosus)

Długość:8-9 m
Wysokość:3m
Masa:1,8-2,5 t (niektóre szacunkowe pomiary oscylują w okolicach 3,8 t)
Miejsce Występowania:Ameryka północna
Czas Występowania:80-72 milionów lat temu (kampan,początek mastrychtu)

Systematyka
Dinosauria
Theropoda
Neotheropoda
Tetanurae
Coelurosauria
Tyrannoraptora
Tyrannsauroidea
Tyrannosauroidae
Tyrannosaurinae
Daspletosaurus
Daspletosaurus torosus

Wstęp :
Daspletozaur to gatunek zaawansowanego tyranozauroida z rodziny tyranozaurynów.
Jak dotąd jest uznawany jego jeden gatunek D. Torosus, choć potencjalnych dotąd nieopisanych gatunków jest więcej. Jest bardzo podobny do swojego większego i szerzej znanego popkulturze krewniaka Tyranozaura.

Odkrycie i opis:
Szczątki daspletozaura odkrył w 1921 Charles Mortram Stonberg, jednak omyłkowo zostały przypisane gatunkowi Gorgosaurus. Pomyłkę tę dopiero zauważył w 1970 roku dr.Dale Russel który później dokonał opisu. Opisu dokonał na podstawie niekompletnego szkieletu o numerze katalogowym CMN 8506.

Holotyp:
Holotyp daspletozaura składa się z czaszki, kończyny przedniej oraz tylnej, wszystkich kręgów szyjnych oraz wszystkich kręgów tułowia, kości udowej, miednicy i jedenastu pierwszych kręgów ogonowych.

Etymologia:
Nazwa Daspletozaura została stworzona z połączenia greckich słów daspleto co znaczy straszny i saurus co znaczy jaszczur. Epitet gatunkowy torosus pochodzi z łaciny co znaczy krzepki, silny.

Paleobiologia:
Daspletozaur dzielił swój ekosystem z dwoma różnymi gatunkami tyranozaurynów, Albertozaurem i Gorgozaurem. Koegzystencja tych gatunków pozostaje niejasna , chociaż Russel wysnuł hipotezę iż mniejszy gabarytami Gorgozaur żywił się szybszymi hadrozurami, a masywniejszy Daspletosaurus żywił się powolnymi certopsami. Lecz teoria ta została podwrzona przez odkrycie w treści żołądka jednego z okazów Daspletozaura (OTM 200) szczątków hadrozaura.
Na czszkach o numerach katalogowych TMP 94.143.1 i TMP 85.62.1 znaleziono ślady po ugryzieniach przez innego tyranozauroida co by znaczyło o agresji wewnątrzgatunkowej. Darren Tanke i Philip Currie sądzą że ślady te mają związek z walkami o teren i walczeniu o swoją pozycję w hierarchi stada. Currie twierdził ,że daspletozaury mogły się łączyć w stada po to aby zwiększyć swoją skuteczność w polowaniu, lecz ta teza pozostaje niepotwierdzona.

Paleoekologia:
Daspletozaur żył na terenie osadów z formacji Medicine i Judith River oraz pobliskich formacji w tym regionie w okresie 80-73 mln lat temu. W tym okresie Ameryka północna była podzielona morzem. Rzeki wpadające do ówczesnego morza wypływały z wypiętrzających się właśnie gór skalistych. Na terenie osadów wyżej wymienionych formacji znaleziono wiele szczątków gadów i płazów m.in. Scynkowatych, krokodylomorfów, żółwiowatych oraz waranów. W morzach i rzekach żyły ryby kostnochrzęstne i chrzęstne. Na lądzie dominowały Gorgozaur,Albertozaur oraz Daspletozaur a na ówczesnej roślinności pasły się hadrozaury oraz ceratopsy. Na lądzie żyły również małe inteligentne drapieżniki takie jak troodon oraz owiraptorozaury. A w powietrzu latały pterozury oraz pierwsze ptaki.

Gatunki:

Daspletosaurus Russel 1970

D. torosus (Russel, 1970)
D. sp. (Currie i inni, 2003)
D.? sp. indet. (Carr, 1999)
D.? sp. (Langston, Standhardt & Stevens, 1989)
D.? sp. (Carr & Williamson, 2000)
D.? sp. indet. (Demar & Breithaupt, 2006)
D.? sp. indet. (Sullivan, 2006)
D. sp. (Carr, 1999)
D. sp. (Horner i inni, 1992)
D.? sp. (Lehman i Carpenter, 1990; Carr i Williamson, 2000) = Bistahieversor sealeyi Carr i Williamson, 2010

Rekonstrukcja Wyglądu


--------------------------------------------------------
artykuł opracowany na podstawie:
http://t-rex.wikia.com/wiki/Daspletosaurus_torosus
https://pl.wikipedia.org/wiki/Daspletozaur

[dinek]

takie poprawki:

Daspletozaurus torosus

Daspletosaurus torosus

niekture

niektóre

Przy miejscu, czasie występowania i wymiarach lepiej dać spację po dwukropkach - lepszy efekt stylistyczny
I jeszcze brak "t" w nazwie tematu

[Eryk Sroka]

ja wolę bez spacji bo moim zdaniem są niepotrzebne

[Dino]

Przy miejscu, czasie występowania i wymiarach lepiej dać spację po dwukropkach - lepszy efekt stylistyczny
I jeszcze brak "t" w nazwie tematu

ja wolę bez spacji bo moim zdaniem są niepotrzebne

Ale tu nie chodzi o żaden "efekt stylistyczny", czy własne odczucia estetyczne, tylko o poprawność ortograficzną języka polskiego - po dwukropku stawia się spację ;)

Opis całkiem niezły, chociaż źródła dosyć z drugiej ręki; uwagi:

Daspletozaur (Daspletosaurus torosus)

(...)
Miejsce występowania:_Ameryka Północna
Czas występowania:_80-72 milionów lat temu (kampan-wczesny mastrycht)

Systematyka:
Dinosauria
Theropoda
Neotheropoda
Tetanurae
Coelurosauria
Tyrannoraptora
Tyrannsauroidea
Tyrannosauroidae
Tyrannosaurinae
Daspletosaurus
Daspletosaurus torosus

Wstęp:
Daspletozaur to gatunek zaawansowanego tyranozauroida z rodziny tyranozaurynów.
Jak dotąd, za ważny jest uznawany jeden jego gatunek - D. torosus, choć potencjalnych, dotąd nieopisanych gatunków, jest więcej. Wykazuje duże podobieństwo [<-by uniknąć powtórzenia "jest"x2 w odległości trzech słów] do swojego większego i szerzej znanego popkulturze krewniaka - tyranozaura.

Odkrycie i opis:
Szczątki daspletozaura odkrył w 1921 roku Charles Mortram Sternberg, jednak omyłkowo zostały przypisane gatunkowi Gorgosaurus. Pomyłkę tę dopiero zauważył w 1970 roku dr [<- doktor skraca się bez kropki; http://so.pwn.pl/lista.php?co=dr ] Dale Russel, który później dokonał opisu. Opisu dokonał [<- unikamy powtórzeń]na podstawie niekompletnego szkieletu o numerze katalogowym CMN 8506.
[Trochę mało zgrabnie napisane; czytelnik nie rozumie co było pomyłką, co oznacza "dokonanie opisu" i jakiego opisu. Czy CMN 8506 jest tymi samymi szczątkami, co odkryte przez Sternberga, czy może na podstawie nowego okazu Russel przypisał wcześniej znaleziony materiał do utworzonego przez siebie taksonu? Proponuję przepisać ten akapit na nowo, rozszerzając trochę.]

Holotyp:
Okaz holotypowy [<- unikajmy powtórzeń nie tylko między zdaniami, ale również między nazwą rozdziału a pierwszym słowem akapitu] daspletozaura składa się z czaszki, kończyny przedniej oraz tylnej, wszystkich kręgów szyjnych oraz wszystkich kręgów tułowia, kości udowej, miednicy i jedenastu pierwszych kręgów ogonowych.

Etymologia:
Nazwa daspletozaura została stworzona z połączenia greckich słów "daspleto" co znaczy "straszny" i "saurus" czyli [<-znowu powtórzenie, w obrębie jednego zdania] "jaszczur". Epitet gatunkowy - "torosus" pochodzi z łaciny, i oznacza [<- składnia "pochodzi z łaciny, co znaczy" błędnie sugeruje czytelnikowi, że sama łacińska geneza słowa oznacza "krzepki"] "krzepki, silny".

Paleobiologia:
Daspletozaur dzielił swój ekosystem z dwoma różnymi gatunkami tyranozaurynów, albertozaurem i gorgozaurem. Sposób w jaki koegzystowały [<- IMHO "koegzystencja" albo występuje, albo jej nie ma, to warunki współistnienia mogą być niejasne] te gatunki pozostaje niejasny, chociaż Russel wysnuł hipotezę, iż mniejszy gabarytami Gorgosaurus żywił się szybszymi hadrozaurami, a masywniejszy Daspletosaurus żywił się powolnymi ceratopsami. Lecz Teoria ta została jednak podważona przez odkrycie szczątków hadrozaura w treści żołądka jednego z okazów daspletozaura (OTM 200) [Szyk zdania, gdy wcześniej wstawione zostały "szczątki hadrozaura" jest płynniejszy i bardziej przejrzysty].
Na czaszkach o numerach katalogowych TMP 94.143.1 i TMP 85.62.1 znaleziono ślady po ugryzieniach przez innego tyranozauroida, co świadczyłoby o agresji wewnątrzgatunkowej Chociaż niekoniecznie - skoro nie da się sprecyzować do jakiego gatunku należały ślady po ugryzieniach, a wiemy, że współwystępowały z nim dwa inne rodzaje tyranozauroidów, to świadczyć to może również o walkach międzygatunkowych]. Darren Tanke i Philip Currie sądzą, że ślady te mają związek z walkami o teren i walczeniuo swoją pozycję w hierarchii stada. Currie twierdził, że daspletozaury mogły łączyć się w stada po to, aby zwiększyć swoją skuteczność w polowaniu; teza ta jednak pozostaje niepotwierdzona.

Paleoekologia:
Daspletozaur żył na terenie osadów [<- nie można powiedzieć, że "żył na terenie osadów"; przecież za jego czasów to nie były osady, tylko żyjący ekosystem. Albo piszemy o organizmie żywym, który funkcjonował w równie żywym środowisku, albo o skamieniałościach tego zwierzęcia, które to są znajdowane w osadach formacji geologicznych] z formacji Medicine i Judith River oraz pobliskich formacjiw tym regionie [i<- skoro formacje są pobliskie, to równoznaczne z tym, że znajdują się w tym samym regionie] w okresie około 80-73 mln lat temu. W tym okresie Ameryka Północna była podzielona morzem, do którego wypływały rzeki [<- unikamy dwóch błędów na raz - powtarzania "morze", oraz z dwóch zdawkowych zdań budujemy jedno noszące więcej informacji] z wypiętrzających się właśnie Gór Skalistych [<- nie chodzi tu o "skalisty" typ gór (wszak trudno sobie wyobrazić inny), wóczas pisalibyśmy z małej litery, a o nazwę konkretnego pasma - podobnie jak Góry Świętokrzyskie piszemy z dużych liter]. Na terenie osadów wyżej wymienionych formacji znaleziono wiele szczątków gadów i płazów m.in. scynkowatych, krokodylomorfów, żółwiowatych oraz waranów. W morzach i rzekach żyły ryby kostnochrzęstne i chrzęstne [<- chociaż sam spotykałem się częściej z formą "chrzęstnoszkieletowe"; nie upieram się jednak]. Na lądzie dominowały gorgozaur, albertozaur oraz daspletozaur, a na ówczesnej roślinności pasły się hadrozaury i ceratopsy. Na lądzie żyły również małe inteligentne drapieżniki, takie jak troodon oraz owiraptorozaury, w powietrzu zaś latały pterozaury i pierwsze ptaki.

Nazwy polskie z małej litery - podobnie jak tygrys, orka. Nazwy łacińskie - kursywą, nazwa rodzajowa z Dużej litery, nazwa gatunkowa - z małej.

Reasumując - dobra robota, Eryku, oby tak dalej; polecałbym jednak sięgać do źródeł z pierwszej ręki - a więc publikacji naukowych ;)

[Eryk Sroka]

szukałem publikacji ale nic nie mogłem znaleźć, googlom nie można ufac


<scalono posty>


pamiętajcie żeby się nie wysilać z poprawkami tak jak dino bo to dopiero niedopracowany zarys artykułu ostateczną wersję dostarczę za 2 dni

[Dino]

pamiętajcie żeby się nie wysilać z poprawkami tak jak dino bo to dopiero niedopracowany zarys artykułu ostateczną wersję dostarczę za 2 dni

Nic o tym nie napisałeś, skąd moglibyśmy o tym wiedzieć? Warto na samym początku o tym wspominać ;)

[Eryk Sroka]

sorki mój błąd to dopiero jedna czwarta artykułu
nic jeszcze nie napisałem o tempie w zrostu i dokładniej nie opisałem formacji

[szerman]

Warto wspomnieć o tym, że daspletozaur to prawdopodobny przodek tyranozaura. W ogóle radzę się zaznajomić z jego opisem:
http://encyklopedia.dinozaury.com/index ... annosaurus

wynika z niego m.in., że daspletozaura próbowano przypisać do tyranozaura (Paul, 1987), ale to w sumie tylko ciekawostka - może znajdziesz tam coś więcej.

A co do formacji, to piszmy bezosobowo, tzn. niech "bohaterem" będzie formacja, a nie np. daspletozaur. Niech rodzaje będą traktowane na równo sobie. Bo później taki opis formacji nie będzie uniwersalny dla każdego taksonu.

[Dino]

A co do formacji, to piszmy bezosobowo, tzn. niech "bohaterem" będzie formacja, a nie np. daspletozaur. Niech rodzaje będą traktowane na równo sobie. Bo później taki opis formacji nie będzie uniwersalny dla każdego taksonu.

Słuszna uwaga. Pojedyncze rozdziały charakteryzujące formację wewnątrz opisu konkretnego taksonu mają być zalążkiem przyszłego osobnego hasła o formacji. Tak to robiłem w przypadku tajlandzkiej formacji Khok Kruat przy ratczasimazaurze i siamodoncie.
http://www.encyklopedia.dinozaury.com/i ... simasaurus - w opisie znajduje się rozdział o formacji geologicznej, który jest jednocześnie linkowany z przekierowaniem w ten sposób:
http://www.encyklopedia.dinozaury.com/i ... Khok_Kruat
Zaś w kolejnym taksonie znajduje się tylko odnośnik do formacji:
http://www.encyklopedia.dinozaury.com/i ... p/Siamodon

Ostatecznie hasło o formacji powinno wyglądać w ten sposób:
http://www.encyklopedia.dinozaury.com/i ... b%C3%A1nya

Dokładnie MSz

[nazuul]

Jedno ze źródeł (hasło na wikipedii) jest autorstwa Dawida Miki (z poprawkami ?m.in. Ag.Enta), więc żeby było ekonomicznie, to lepiej się zająć poprawą tamtego hasła, niż tworzyć nowe i je poprawiać. Na forum też znajduje się wcześniejsza wersja opisu daspletozaura.
O tempie wzrostu (i być może o wielu innych sprawach) jest w artykule o tyranozauroidach w ED, więc raczej nie ma sensu ich tu powtarzać.
Jest nas za mało, żeby marnowały się teksty już napisane.

BTW, oczywiście poprawki językowe są ważne, ale ważniejsza jest warstwa merytoryczna opisu (rzadko kto to sprawdza!), gdybyście np. zajrzeli do wspomnianego artykułu, to znaleźlibyście skalibrowane stratygraficznie kladogramy, na których widać, że podany wiek jest niepoprawny.

[Eryk Sroka]

Czy posiada ktoś jakieś publikacje dot. daspletozaura ponieważ są mi potrzebne do opisu.

[Dino]

Spróbuj przeszukać bazy paleontologiczne, np. http://paleodb.org/ i podać pozycje bibliograficzne (references), które Cię interesują. Jeśli nie znajdziesz ich w Internecie (czasem wystarczy wpisać w google tytuł pracy + .pdf), to my już coś na to poradzimy ;)

Na początek też warto się zainteresować przypisami ze strony na wikipedii: https://pl.wikipedia.org/wiki/Daspletozaur#Przypisy

Najlepiej jednak skontaktuj się z Dawidem Miką i popracujcie wspólnie nad rozbudową jego hasła z Wikipedii.

[Kamil Kamiński]

Opis wstawiony do ED, oczywiście po odpowiedniej obróbce.
http://encyklopedia.dinozaury.com/index ... letosaurus

Wygląda na to, że spośród tyranozaurydów brakuje nam już tylko Albertosaurus.

[nazuul]

7 Gatunki
7.1 D. torosus
7.2 ?D. sp. nov. (Currie, Hurum i Sabath, 2003)
7.3 ?D. sp. nov. (Currie i Varricchio, 1991)
7.4 ?D. sp. indet.. (Carr, 1999)
7.5 ???D. sp. (Langston, Standhardt i Stevens, 1999)
7.6 ???D. sp. (Carr i Williamson, 2000)
7.7 ???D. sp. (Demar i Breithaupt, 2006)
7.8 ???D. sp. (Sullivan, 2006)

Ja bym tam uwzględnił tylko D. torosus, ewentualnie te (obserwując trendy, na 90% dostaną nowe rodzaje*):
7.2 ?D. sp. nov. (Currie, Hurum i Sabath, 2003)
7.3 ?D. sp. nov. (Currie i Varricchio, 1991)
a pozostałe bym skasował (ale to nie mój opis).

* możemy się założyć - kto przegra, przerabia opis daspletozaura

[Kamil Kamiński]

* możemy się założyć - kto przegra, przerabia opis daspletozaura

Heh no tego zakładu nie przyjmę :D

Zapewne tak będzie, zastanawiałem się już nad tym i chyba zrobię tak jak radzisz. "Daspletozaury" spoza Alberty i Montany to ledwie parę kości i zębów

[Utahraptor]

Super, mamy już prawie wszystkie hasła o najpopularniejszych teropodach :D
Z samej tabelki gatunków bym te D. sp. usunął. Póki nie są dokładnie oznaczone, nie ma sensu ich uwzględniać (do tej pory tego nie robiliśmy). Natomiast w tekście mogą zostać.
Dwa lata temu rozmawiałem z Carrem na konferencji w Berlinie. Miał tam plakat o nowym (chrono-)gatunku daspletozaura z USA. Powinien niedługo się ukazać. Podobało mi się ewolucyjne podejście tego naukowca, który uwzględniał następstwo czasowe w swych rozważaniach.

[Kamil Kamiński]

Wszystkie nienazwane gatunki wrzuciłem do jednej sekcji. O tych z Teksasu, Wyoming i Nowego Meksyku pozostawiłem tylko wzmiankę i wyraźnie zaznaczyłem, że prawdopodobnie nie jest to Daspletosaurus. W tabelce pozostawiłem tylko te z Alberty i Montany ze znakiem zapytania.

[szerman]

Super, mamy już prawie wszystkie hasła o najpopularniejszych teropodach :D

Brakuje jeszcze na pewno m.in. albertozaura, ale super, że kolejny został poprawiony i wrzucony do ED

Daspletosaurus sp. nov. nie dawałbym do metryczki - takich okazów będących raczej gatunkami należącymi do nowych rodzajów nigdy nie dawaliśmy, a poświęcaliśmy im osobny akapit.

[nazuul]

chyba zrobię tak jak radzisz.

To najlepiej zostawić tak:
http://encyklopedia.dinozaury.com/index ... ldid=17496
hasło spokojnie mogłoby wyglądać tak (uwaga - drastyczne!): http://encyklopedia.dinozaury.com/index ... ldid=17503

Co ja zawsze piszę - jeśli jest to OK, po co usuwać. Tyle się narobiłeś, że szkoda. To na przyszłość: najlepiej nie pisać o takim materiale. Zapewne jest o nim wyłącznie dlatego, że jest na Theropod Database. Gdyby nie było tego źródła, nie byłoby o nich (tylko może o dwóch nienazwanych). Czyli w opisach nie-teropodów takie informacje się nie znajdują - czyli ED ?faworyzuje teropody. Informacje o takich okazach z reguły będą pochowane w literaturze - nie będą one uwzględnione w ED, bo nawet nikt danej publikacji, gdzie zreidentyfikowano dany okaz nawet nie przeczyta a nawet jeśli, nie wpadnie na to, że coś takiego się znajduje w opisie daspletozaura w ED. Zob. np. moje ostatnie edycje w Diabloceratops oraz Machairoceratops dotyczące UMNH VP 16704. Lund et al. 2016 czytałeś. Zauważyłeś w ogóle tam wzmiankę o UMNH VP 16704 (tzw. "Nipple Butte skull") i wiedziałeś, że jest o nim w opisie Diabloceratops? No właśnie. Czy ktokolwiek inny zwróciłby na to uwagę? Nie ma się co dziwić, że nie... Ja akurat zwróciłem na to uwagę, bo to praca o ceratopsydzie, bo z pewnych względów mam w zwyczaju czytać o nich publikacje w całości, i założyłem, że w ED może być wzmianka o UMNH VP 16704.
Dlatego cały czas staram się uzmysłowić, żeby być oszczędnym w umieszczaniu informacji. Takie same zastrzeżenia dotyczą diagnoz, pozycji w kladogramie, oszacowań masy. Drugi argument - skoro ostatnio przy Carcharodontosaurus i Sigilmassasaurus starasz się ograniczać liczbę okazów, to dlaczego tutaj zupełnie inne podejście?

Gdy widzę coś takiego jak niżej, to włosy mi się na głowie jeżą, bo wiem, że nawet jeśli obecnie są to dane wyczerpujące (np. nie ma innych badań nt filogenezy tych nienazwanych gatunków albo innych oszacowań masy), to za trzy lata nie będą, bo zwyczajnie nikt nie będzie uzupełniał hasła (wyjdą w końcu nowe gatunki daspletozaura i powstaną ich opisy, ale to co będzie dotyczyło w tych pracach innych taksonów, zostanie zignorowane):

W 2013 r. Loewen i in. stwierdzili jednak, że te trzy gatunki nie tworzą monofiletycznej grupy. Ich zdaniem szkielety daspletozaura z formacji Dinosaur Park mogą należeć do D. torosus, jednak okazy z Two Medicine reprezentują z pewnością odrębny takson, bliższy Tyrannosaurus niż Daspletosaurus. Autorzy podkreślili też konieczność dalszych badań i analiz. Podobny wynik dała analiza bayesowska Brusatte i Carr (2016). Jednak analiza bazująca na parsymonii wykazała, że D. torosus i gatunek z Two Medicine są taksonami siostrzanymi. Również wcześniejsza analiza Fiorillo i Tykoski (2014) wskazała, że gatunek typowy i okazy z Montany tworzą klad. W obu tych badaniach D. torosus i takson z Dinosaur Park nie były rozdzielane.

(...)

Daspletosaurus należał do rodziny Tyrannosauridae i podrodziny Tyrannosaurinae. Często uznawano go za takson siostrzany do kladu Tyrannosaurus + Tarbosaurus (np. Brusatte i in., 2010; Averianov i Sues, 2012). Currie, Hurum i Sabath (2003) uznali jednak, że daspletozaur jest bliższy tarbozaurowi i alioramowi niż tyranozaurowi.

Wg. Loewen i in. (2013) był on najbardziej bazalnym przedstawicielem Tyrannosaurinae. Jednak wg oraz Fiorillo i Tykoski (2014) był bardziej zaawansowany od Teratophoneus, a wg Brasatte i Carr (2016) - także od Lythronax i Nanuqsaurus.

(...)

Holotyp Daspletosaurus mierzył wg Mortimera 9 m długości i ważył 2,3 t. Wg szacunków Therriena i Hendersona (2007) osobnik ten mógł ważyć nawet ponad 3,8 t, jednak przyjęta metodologia i otrzymane przez tych autorów wyniki budzą znaczne wątpliwości (zob. np. Carcharodontosaurus#Wielkość). Gregory Erickson|Erickson]] i in. (2004) oszacowali na niespełna 1,8 t masę okazu FMNH PR308, i 1,5 t dla AMNH 5438. Oba osobniki należą do nienazwanego gatunku z formacji Dinosaur Park, chociaż Erickson i i n. w cytowanej pracy zaliczyli je do D. torosus. Znacznie wyższe oszacowanie (2,7 t) dla tego drugiego osobnika podali Benson i in. (2014). Gregory Paul (2010, online) ocenił ten sam szkielet na 2,4 t. Christiansen i Farina (2004) ocenili masę daspletozaura na 2,7 t, nie sprecyzowali jednak, o którego osobnika chodzi.

(...)

Gregory Erickson i in. (2004) przebadali tempo wzrostu kilku tyranozaurydów. U wszystkich, w tym Daspletosaurus, daje się zauważyć podobny schemat. Krzywa wzrostu ma kształt litery „S”, z kilkuletnim okresem dynamicznego wzrostu kończącym się około 16. roku życia, podczas której daspletozaur mógł przybierać maksymalnie 178 kg rocznie (przy założeniu ostatecznej masy 1791 kg; jeżeli była ona wyższa, co sugerują niektóre szacunki, to przyrost ten musiał być jeszcze większy, ale tempo wzrostu przebiegało wg tego samego schematu ). Zob. też Tyrannosauroidea#Rozwój osobniczy).

Kilka uwag co do powyższego:
"W 2013 r. Loewen i in. stwierdzili jednak, że te trzy gatunki nie tworzą monofiletycznej grupy."

czy to nie jest przypadkiem wynik ich analizy kladystycznej? Raczej ciężko mówić, że "stwierdzili", bo tak im ePAUP czy TNT pokazał, oni "tylko" dostarczyli dane.

"Często uznawano go za takson siostrzany do kladu Tyrannosaurus + Tarbosaurus"

bo było bardzo mało taksonów w analizie?

"Rozwój osobniczy" ma nieadekwatny tytuł - raczej "Tempo wzrostu". Świetnie, że jest tam odesłanie "Zob. też Tyrannosauroidea#Rozwój osobniczy" - jak wynika z tam zamieszczonych informacji, były jakieś rewizje tempa wzrostu (Myhrvold) - mogą one dotyczyć też daspletozaura (zresztą tam tytuł pewnie zmienię). Nie wiem na ile jest to aktualne bo ostatnią publikacją uwzględnioną w artykule jest Fiorillo i Tykoski (2014).

Wygląda na to, że spośród tyranozaurydów brakuje nam już tylko Albertosaurus.

Fakt - to jest materiał na "grube" hasło. Trzeba się przyjrzeć Gorgosaurus i gruntownie poprawić Tarbosaurus.
Alioramus muszę wreszcie dokończyć i zaktualizować znacznie Nanotyrannus i raczej też Tyrannosaurus (może jest ktoś chętny na dwa ostatnie, zwłaszcza Nanotyrannus?).

[Kamil Kamiński]

skoro ostatnio przy Carcharodontosaurus i Sigilmassasaurus starasz się ograniczać liczbę okazów, to dlaczego tutaj zupełnie inne podejście?

Fakt że Theropod Database miało duży wpływ na ten artykuł. Nienazwane gatunki umieściłem też w dużej mierze dlatego, że znaczna część o paleobiologii dotyczyła właśnie głównie ich.

Kilka uwag co do powyższego:
"W 2013 r. Loewen i in. stwierdzili jednak, że te trzy gatunki nie tworzą monofiletycznej grupy."

czy to nie jest przypadkiem wynik ich analizy kladystycznej? Raczej ciężko mówić, że "stwierdzili", bo tak im ePAUP czy TNT pokazał, oni "tylko" dostarczyli dane.

"Często uznawano go za takson siostrzany do kladu Tyrannosaurus + Tarbosaurus"

bo było bardzo mało taksonów w analizie?

"Rozwój osobniczy" ma nieadekwatny tytuł - raczej "Tempo wzrostu". Świetnie, że jest tam odesłanie "Zob. też Tyrannosauroidea#Rozwój osobniczy" - jak wynika z tam zamieszczonych informacji, były jakieś rewizje tempa wzrostu (Myhrvold) - mogą one dotyczyć też daspletozaura (zresztą tam tytuł pewnie zmienię). Nie wiem na ile jest to aktualne bo ostatnią publikacją uwzględnioną w artykule jest Fiorillo i Tykoski (2014).

Tutaj jakieś małe poprawki jeszcze pewnie zrobię.

[Utahraptor]

Pytanie czy chcemy mieć hasła minimalistyczne, czy maksymalistyczne. Moim zdaniem robienie ED ma sens tylko wtedy, gdy będzie górowało nad wikipedią merytorycznie i objętościowo. Będzie wtedy dla tych, którzy będą chcieli się dowiedzieć czegoś więcej o dinozaurach.

Jednocześnie zgadzam się z nazuulem, że podawanie diagnoz to już za dużo i za trudne do aktualizacji. Ale oszacowania masy i pozycja filogenetyczna interesują zwykłych hobbystów, więc chyba warto. W przypadku materiału kopalnego stosuję różne podejścia, zależnie od sytuacji. Gdy kości jest mało, to wyliczam wszystko. Gdy znamy wiele szkieletów, to ograniczam się do informacji, że mamy wiele szkieletów, ewentualnie podaję informację czego tym wszystkim szkieletom brakuje (patrz silezaur).

W przypadku albertozaura, można poprosić o tekst Ag.Enta z wikipedii i na nim pracować. Będzie wtedy znacznie łatwiej i szybciej przygotować to hasło.

[Kamil Kamiński]

Alioramus muszę wreszcie dokończyć i zaktualizować znacznie Nanotyrannus i raczej też Tyrannosaurus (może jest ktoś chętny na dwa ostatnie, zwłaszcza Nanotyrannus?).

mogę pomóc w razie czego

[nazuul]

Pytanie czy chcemy mieć hasła minimalistyczne, czy maksymalistyczne. Moim zdaniem robienie ED ma sens tylko wtedy, gdy będzie górowało nad wikipedią merytorycznie i objętościowo. Będzie wtedy dla tych, którzy będą chcieli się dowiedzieć czegoś więcej o dinozaurach.

+więcej ilustracji, w tym za zgodą autorów,
+własne hipotezy

Jednocześnie zgadzam się z nazuulem, że podawanie diagnoz to już za dużo i za trudne do aktualizacji. Ale oszacowania masy i pozycja filogenetyczna interesują zwykłych hobbystów, więc chyba warto. W przypadku materiału kopalnego stosuję różne podejścia, zależnie od sytuacji.

Z tymi ww. też sugeruję różne podejścia:
1. Z zasady nie pisać diagnoz, oszacowań wymiarów, pozycji filogenetycznej
2. Tak dla diagnoz jak tu: http://www.forum.dinozaury.com/viewtopi ... 568#p61568 (np. wg mnie w Spinosaurus dać diagnozę)
3. Tak dla wymiarów jeśli to potencjalny rekordzista, ale rozsądnie (np. wg mnie w Spinosaurus wymiary przed 2014 r. do kosza)
4. Pozycja filogenetyczna - też kwestia wyczucia. Sugeruję brać pod uwagę następujące czynniki:
- pewność lub duża niepewność pozycji
- znacznie w ewolucji kluczowych grup czy przystosowań - zwłaszcza powstanie ptaków
- omówienie gdzieś indziej
- spisy kladogramów: teropody i Ornithopoda i bazalne Ornithischia (nieaktualne...)
- hasło bliskie wyczerpania tematu
- szczególne znaczenie tej informacji z innych względów.
Pisanie porządne o tym skutkuje elaboratami jak tu: http://www.encyklopedia.dinozaury.com/i ... genetyczna
(spróbuj zrobić analogicznie dla np. Isisaurus: +50 prac w bibliografii)
Biorąc pod uwagę powyższe, z ostatnio wrzuconych haseł następujące widziałbym bez szczególnych rozważań o filogenezie: Daspletosaurus‎, Shamosaurus, Machairoceratops, ?Taurovenator, Carcharodontosaurus‎, Changyuraptor, Struthiomimus‎, Koshisaurus, Morelladon, ?Nanuqsaurus, Dilong‎, Yangchuanosaurus, Troodon, Dracoraptor, Lohuecotitan,
Natomiast coś wspomnieć w: Sigilmassasaurus, ?Gryposaurus, Eotrachodon, Gualicho.
A jakbyście Wy to widzieli? Tylko bez utopii w stylu "w każdym szczegółowo!"

W przypadku albertozaura, można poprosić o tekst Ag.Enta z wikipedii i na nim pracować. Będzie wtedy znacznie łatwiej i szybciej przygotować to hasło.

wiesz, że wikipedia jest na licencji CC?

[Utahraptor]

+więcej ilustracji, w tym za zgodą autorów,
+własne hipotezy

Tak i tak, byle się z tym drugim nie zagalopować ;)

1. Z zasady nie pisać diagnoz, oszacowań wymiarów, pozycji filogenetycznej
2. Tak dla diagnoz jak tu: http://www.forum.dinozaury.com/viewtopi ... 568#p61568 (np. wg mnie w Spinosaurus dać diagnozę)
3. Tak dla wymiarów jeśli to potencjalny rekordzista, ale rozsądnie (np. wg mnie w Spinosaurus wymiary przed 2014 r. do kosza)
4. Pozycja filogenetyczna - też kwestia wyczucia. Sugeruję brać pod uwagę następujące czynniki:
- pewność lub duża niepewność pozycji
- znacznie w ewolucji kluczowych grup czy przystosowań - zwłaszcza powstanie ptaków
- omówienie gdzieś indziej
- spisy kladogramów: teropody i Ornithopoda i bazalne Ornithischia (nieaktualne...)
- hasło bliskie wyczerpania tematu
- szczególne znaczenie tej informacji z innych względów.
Pisanie porządne o tym skutkuje elaboratami jak tu: http://www.encyklopedia.dinozaury.com/i ... genetyczna
(spróbuj zrobić analogicznie dla np. Isisaurus: +50 prac w bibliografii)
Biorąc pod uwagę powyższe, z ostatnio wrzuconych haseł następujące widziałbym bez szczególnych rozważań o filogenezie: Daspletosaurus‎, ...

2. Tak, zgadzam się, że jak dana cecha wyróżnia dinozaura i jest ważna, i jest łatwa w zrozumieniu, to warto ją podać w opisie. Np. jakaś szczególna ozdoba na czaszce.
3. O wymiarach pisałbym wszędzie, gdzie szczątki są na tyle kompletne, że da się łatwo powiedzieć. W przypadku fragmentarycznych okazów piszę zazwyczaj tylko znak zapytania. Przy daspletozaurze akurat warto, bo znamy prawie cały szkielet.
4. Generalnie tak, ale pisanie porządne nie musi skutkować elaboratami. Wiele prac używa tych samych macierzy i taksonów, więc nie trzeba każdej cytować i omawiać. Spójrz na mój opis riojazaura. Mogłem powołać się na 15 prac i je szczegółowo omówić, ale ograniczyłem się do trzech zdań. W ten sposób nie rozpisałem się, a wyczerpałem temat. To jak to jest w haśle o daspletozaurze, jest, moim zdaniem, też ok.

W przypadku albertozaura, można poprosić o tekst Ag.Enta z wikipedii i na nim pracować. Będzie wtedy znacznie łatwiej i szybciej przygotować to hasło.

wiesz, że wikipedia jest na licencji CC?

Dlatego to zaproponowałem. ;)

[Kamil Kamiński]

Opis uzupełniony o D. horneri:

http://encyklopedia.dinozaury.com/index ... ldid=19234