Opis powstał przy pomocy szermana
Styracosaurus (styrakozaur):
Długość: 5,5 m
Wysokość: ok. 2 m
Masa: ok. 1,8-3 t
Czas: późna kreda ok. 75,5-74 ma (kampan)
Miejsce: formacja Dinosaur Park, Alberta (Kanada)
Klasyfikacja:
Dinosauria
Ornithischia
Genasauria
Cerapoda
Marginocephalia
Ceratopsia
Neoceratopsia
Coronosauria
Ceratopsidae
Centrosaurinae
Wstęp
Styracosaurus to rodzaj średniej wielkości dinozaura rogatego należącego do centrozaurynów. Żył około 75,5-74 milionów lat temu, w okresie późnej kredy (kampan) na terenach dzisiejszej Ameryki Północnej. Rodzaj ten posiada tylko jeden ważny gatunek: Styracosaurus albertensis. Dawniej do styrakozaura było zaliczanych dużo więcej gatunków, lecz straciły one ważność bądź zostały przeniesione do innych rodzajów. Jego skamieniałości znajdywane są w Kanadyjskiej prowincji Alberta.
Styrakozaur to roślinożerca żerujący i poruszający się na wszystkich czterech kończynach. Osiągał on długość 5,5 metra, 2 metrów wysokości w biodrach oraz wagę w okolicach 3 ton. Prawdopodobnie padał ofiarą takich dinozaurów drapieżnych jak Daspletosaurus.
Materiał kopalny
Styracosaurus albertensis
Okaz typowy: CMN 344.
Okazy przypisane: AMNH 5372, AMNH 5361, ROM 1436, TMP 86.126.1, TMP 89.91.1; cały materiał ceratopsydów ze złoża 42.
Diagnoza:
Ornamentacja kości ciemieniowej na pozycji 1 słabo rozwinięta, wyrostki krótkie, tępe, skierowane grzbietowo lub dziobowo-grzbietowo; wyrostki na pozycji 2 zazwyczaj małe, średnio zakręcone w kształcie haków; czasem wytworzone w małe, grzbietowo-brzuszne niedorozwinięte krezy; zwężające się, grzbietowo-brzusznie zniekształcone, zakręcone tylno-bocznie wyrostki na pozycjach 3 i 4; wyrostki 3 rozbieżne i najdłuższe ze wszystkich na kryzie; wyrostki 5-7 zmiennie rozwinięte: krótkie kolcopodobne wyrostki lub są niezmodyfikowane jak u innych centrozaurynów.
Morfologia
Styracosaurus jest jednym z najbardziej znanych dinozaurów rogatych. Charakterystyczną cechą tego dinozaura były co najmniej cztery duże kolce na kryzie których długość wahała się w granicach 50-55 cm. Ornamentacja kryzy różniła się u poszczególnych osobników - oprócz charakterystycznych kolców mogły występować mniejsze kolce lub guzki. Kryza miała duże otwory (tzw. okna), które miały na celu zmniejszenie wagi czaszki. Nad nosem znajdował się długi pojedynczy róg o długości ok. 0.5 metra. Czaszki styrakozaurów były różne w zależności od osobnika. Niektóre posiadały guzki i haczykowate wyrostki na brzegu kryzy, przypominające te występujące u rodzaju Centrosaurus. Łączna ilość kolców na kryzie była różna - przeważnie od czterech do sześciu (m.in. u okazu typowego). U niektórych ów kolce były znacznie mniejsze. Niewielkie wybrzuszenia położone bocznie występowały tylko u niektórych okazów. Niewielkie rogi brwiowe występowały jedynie u niedojrzałych osobników, zastąpione u osobników dorosłych płaskimi powierzchniami. Na przodzie czaszki znajdował się duży kostny dziób, a z tyłu szczęk liczne, ciasno upakowane zęby. Jak znaczna część ceratopsów posiadał on duże nozdrza. Na palcach posiadał niewielkie, zrogowaciałe "kopytka".
Styrakozaur w kulturze masowej
Styrakozaur należy do najpopularniejszych dinozaurów rogatych - ze względu na charakterystyczną ornamentację kryzy. Występował w filmach: "The Son of Kong" (1933), gdzie Styracosaurus walczy z bohaterami; "The Valley of Gwangi" (1969), gdzie przeciwstawia się teropodom; "The Land That Time Forgot" (1975), gdzie para zwierząt jest ostrzeliwana przez niemieckiego niemiecki okręt podwodny (U-Boota); Disneyowski film animowany "Dinozaur" (2000). Był także bohaterem powieści Michaela Crichtona pt. Jurassic Park (Park Jurajski). Nie występuje on jednak w jej ekranizacji. Przedstawiony został on także w wielu kreskówkach i filmach dla dzieci w tym Power Rangers: "Dino Thunder", "Dinozaurs", "Dino-Riders", "Dinosaucers" oraz "Zoids". Styrakozaura można napotkać także w niektórych grach wideo jak Jurassic Park, Turok i Zoo Tycoon 2: Extinct Animals. Styrakozaur jest także popularny wśród producentów zabawek. Był między innymi zestawem z klocków LEGO, dzięki czemu miedzy innymi znają go już najmłodsi miłośnicy dinozaurów.
Etymologia
Nazwa Styracosaurus oznacza "jaszczur z harpunem" (gr. styrax/στύραξ "harpun", sauros/σαῦρος "jaszczur") i odnosi się do kolców na kryzie, które przypominają ostrza harpuna. Epitet gatunkowy albertensis odnosi się do miejsca odkrycia holotypu: kanadyjskiej prowincji Alberta.
Spis gatunków
Styracosaurus Lambe, 1913
S. albertensis Lambe, 1913
= "S. borealis" Brown, 1937 via Olshevsky, 1992
= Monoclonius albertensis (Lambe, 1913) Leathy, 1987
= S. parksi Brown i Schlaikjer, 1937
S. ovatus Gilmore, 1930 = Rubeosaurus ovatus McDonald i Horner, 2010
"S. makeli" Czerkas, 1990 = Einiosaurus procurvicornis Sampson, 1995
Bibliografia
Ryan, M.J.; Holmes, R. & Russell, A.P. (2007). "A revision of the late Campanian centrosaurine ceratopsid genus Styracosaurus from the Western Interior of North America" Journal of Vertebrate Paleontology, 27, 944-962.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Styracosaurus
http://en.wikipedia.org/wiki/Styracosaurus
http://www.dinodata.org/
http://thescelosaurus.com/centrosaurinae.htm
obraz Raula Martina
Głowa styrakozaura
czaszka
[Poprawa opisu] Styracosaurus
[Poprawa opisu] Styracosaurus
Ostatnio zmieniony 15 września 2010, o 16:39 przez Palik, łącznie zmieniany 2 razy.
Re: [Poprawa opisu] Styracosaurus
bardzo nie lubię oszacowań masy i najchętniej wywaliłbym je z szablonu opisów. Niemniej 3t wydaje mi się zbyt dużo. Paul podaje nieoficjalnie 1,8 t: http://www.gspauldino.com/data.htmlPalik pisze:Masa: ok. 3 t
Najepiej jednak poszukaj gdzieś oficjalnych oszacowań
z porównania ryc.4 i tekstu z Ryan et al (2007) oraz najnowszego opracowania biogeograficznego (ryc. 2 w Gates et al., 2010) wychodzi jakieś 75,5-74Palik pisze:Czas: późna kreda ok. 74 ma (kampan)
nie (Ryan et al., 2007). Jakieś lepsze źródło?Palik pisze:formacja Two Medicine, Montana (USA)
O ile wiem nazwa nieoficjalna – do usunięciaPalik pisze:"Centrosaurini"
może zgrabniej:Palik pisze:Styracosaurus to rodzaj średniego dinozaura
średniej wielkości
zob. wyżejPalik pisze: Żył około 74 milionów lat temu
po temu przecinekPalik pisze:milionów lat temu w okresie późnej kredy
właściwie „Rodzaj ten”Palik pisze:Dinozaur ten posiada tylko jeden ważny gatunek
bez przecinkaPalik pisze:ważność, bądź
zob. wyżejPalik pisze:Jego skamieniałości znajdywane są w stanie Montana (USA)
zob. wyżejPalik pisze:wagę w okolicach 3 ton
ostatnio było to dyskutowane w opisie rubeozaura. Uważam, że nie powinno się go pisać. Daspletosaurus torosus też nie jest z Dinosaur Park, ale pasuje znacznie lepiej, zob. http://home.comcast.net/~eoraptor/Tyran ... rustorosusPalik pisze:Prawdopodobnie padał ofiarą takich dinozaurów drapieżnych jak Albertosaurus
dużo więcej – cały materiał ceratopsydów ze złoża 42Palik pisze:Materiał kopalny
Styracosaurus albertensis
Okaz typowy: CMN 344.
Okazy przypisane: AMNH 5372, AMNH 5361, ROM 1436, TMP 86.126.1, TMP 89.91.1 (wszystkie z Alberta).
tutaj nie piszesz o Montanie - zapewne prawidłowo
do usunięcia, gdyż to materiał gat. typowego albo rubeozauraPalik pisze:Styracosaurus ovatus
Okaz typowy: USNM 11869
Okazy przypisane: MOR 492
Styracosaurus parksi
Okaz typowy: AM5372
Po co dajesz diagnozę sprzed prawie 100 lat?Palik pisze:Diagnoza (Lambe, 1913):
Czaszka masywna, wydłużona, szpiczasta z przodu i znacznie rozszerzona w części tylnej tworząc kryzę z długimi, mocnymi kolcami wyrastającymi na jej tylnych obrzeżach ukośnie do tyłu i na zewnątrz. Ciemiączka czaszki średniej łączą kości ciemieniowe. Kości łuskowe o kształcie zbliżonym do czworokątnego i wprowadzają w całości formowanie się przedniej części kryzy. Strzemiączko kości czołowej tylnej duże. Otwory kości skroniowej górnej rozszerzone w tyle. Róg nosowy duży, prosty, wyrastający z tylnej części kości nosowej. Róg kości oczodołowej górnej w początkującej fazie rozwoju.
Od czaszki Monoclonius różni się większymi rozmiarami, mniejszymi strzemiączkami kryzy, większymi kośćmi łuskowymi, prostym, pionowym rogiem i zakrzywionymi do tyłu wyrostkami na obrzeżach kryzy.
Jeśli już piszesz to, to daj to (Ryan et al., 2007 dla S. albertiensis):
Parietal ornamentation at locus
1 poorly developed as short, blunt, dorsally or rostrodorsally
oriented processes; processes at locus 2 typically developed as
small medially curled hooks; occasionally developed as small,
dorsoventrally depressed tabs; tapering, dorsoventrally depressed,
caudolaterally curled spikes at loci 3 and 4; locus 3
spikes divergent and longest on frill; locus 3 spikes greater in
length to those of locus 4; loci 5–7 ornamentation variably developed
as short, spike-like processes or are unmodified as preserved
on other centrosaurines.
właściwie to nie jest o morfologii ;) ale chyab może zostaćPalik pisze:Styracosaurus jest jednym z najbardziej znanych dinozaurów rogatych
jak to „Także”? Wcześniej też piszesz o czaszkachPalik pisze:Także czaszki styrakozaurów były różne w zależności od osobnika
wgłębienia? Jesteś pewien? Bo patrząc na rysunki holotypu, to raczej płaskie miejsce, a nie wklęsłośćPalik pisze:Niewielkie rogi brwiowe występowały jedynie u niedojrzałych osobników. Dorosłe osobniki miały w tym miejscu wgłębienia.
po nozdrza przecinekPalik pisze:Jak znaczna część ceratopsów posiadał on duże nozdrza co prawdopodobnie skutkowało dobrym węchem
Poza tym, na pewno duże nozdrza powodują lepszy węch? Sorki za brak źródła, ale jakoś nie jestem pewien takiej korelacji. Czy może to ktoś potwierdzic?
Mógłbyś podać źródło? Bo w tych podanych nie ma takiej informacji.Palik pisze:Dinozaur ten poruszał się czworonożnie i wg naukowców mógł osiągać prędkość ok. 25 km/h.
przccienkPalik pisze:niewielkie zrogowaciałe
Myślę, że do tego typu informacji bardziej nadałby się artykuł o ceratopsach, który piszesz. Pewnie przydane będzie:Palik pisze:Ułożenie kończył było kwestią sporną: Jedną z teorii było poruszanie się na kończynach wyprostowanych umieszczonych pod tułowiem. Inna z kolei mówiła o tym, że były one rozstawione na boki. Obecnie przyjmuje się, że Styracosaurus poruszał się na kończynach lekko ugiętych. Duńscy paleontolodzy z Muzeum Zoologicznego Uniwersytetu Kopenhaskiego Gregory Paul i Per Christiansen zaproponowali, że duże ceratopsy, jak styrakozaur, miały zdolność do biegu szybszego niż słoń. Swoją tezę oparli na badaniach tropów, które nie wskazują, że kończyny były rozstawione na boki.
Fujiwara, S.-I. (2009). "A Reevaluation of the manus structure in Triceratops (Ceratopsia: Ceratopsidae)." Journal of Vertebrate Paleontology, 29(4): 1136-1147.
Skąd informacja, że Paul jest Duńczykiem? W danych adresowych zawartych w pracce podane są USA (Maryland)
po rogatych daj myślnikPalik pisze:Styrakozaur należy do najpopularniejszych dinozaurów rogatych ze względu
lepiej będzie tak:Palik pisze:Spis gatunków
Styracosaurus Lambe, 1913
S. albertensis Lambe, 1913
= "S. borealis" Brown, 1937 via Olshevsky, 1992
= Monoclonius albertensis (Lambe, 1913) Leathy, 1987
= S. parksi Brown i Schlaikjer, 1937
S. ovatus Gilmore, 1930 = Rubeosaurus ovatus McDonald i Horner, 2010
"S. makeli" Czerkas, 1990 = Einiosaurus procurvicornis Sampson, 1995
Zmiany za: http://www.paleofile.com/Demo/Mainpage/ ... hopoda.htm
Daj cały tytuł i gdzie opublikowano:Palik pisze:A REVISION OF STYRACOSAURUS Michael J. Ryan, Robert Holmes and A. P. Russel 2007
Ryan, M.J.; Holmes, R. & Russell, A.P. (2007). "A revision of the late Campanian centrosaurine ceratopsid genus Styracosaurus from the Western Interior of North America" Journal of Vertebrate Paleontology, 27, 944-962.
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]
- szerman
- Neogeński mastodont
- Posty: 4060
- Rejestracja: 23 czerwca 2009, o 10:40
- Imię i nazwisko: MSz
- Lokalizacja: B-B
Re: [Poprawa opisu] Styracosaurus
Co do oszacowań masy to wg mnie lepiej jest ją pisać na podstawie wiarygodnego źródła. Z tego co kojarzę to ok. 3 t są na tyle wiarygodne, by je umieścić - ale mogę się mylić. Więcej o tym będzie wiedział Palik Ale jeśli inny badacz wyliczył 1,8 t, to należy rzeczywiście wpisać 1,8-3 t.
To był mój pomysł. Myślałem że najważniejsza jest oryginalna, mimo że pewnie nie najaktualniejsza, choć z drugiej strony zamieszczona diagnoza Lambego, która się "ostała" do dnia dzisiejszego - niektóre jej pierwotne fragmenty są nieważne. No chyba że przez to cała jest do niczegonazuul pisze:Po co dajesz diagnozę sprzed prawie 100 lat?
"Mastodon sapiens"
Re: [Poprawa opisu] Styracosaurus
1) Masa.
Problem w tym, że szacunek Paula jest niepublikowany (z takowych znam podany u Peczkisa, 1995: 1-4 t - i to jest zakres zupełnie "bezpieczny", pewnie najlepiej będzie ten wpisać). Innym problemem jest moja nieznajomość literatury jeśli chodzi o ceratopsy i ich oszacowania masy, ale Ty z Palikiem zapewne będziecie wiedzieć więcej w kwestii ceratopsów, bo w końcu piszecie te artykuły.
2) Diagnoza
Przez lata, które upłynęły od publikacji Lambego, wiele się zmieniło: np. poznano lepiej ontogenezę ceratopsów, zmienność osobniczą, opisano nowe gatunki, więc oryginalna diagnoza okazuje się nietrafna, bo pewne cechy są obecne u innych gatunków, zmieniają się z wiekiem itp.
Zmieniła się tez technika diagnozowania przez precyzyjne podanie unikalnych cech a nie ogólnego opisu (już się nie pisze "Czaszka masywna, wydłużona, szpiczasta z przodu i znacznie rozszerzona w części tylnej tworząc kryzę" tylko podaje się specyficzne cechy kolców na kryzie: ich kształt, długość).
Właściwie do opisu spokojnie wystarczy informacja, że styrakozaur odróżnia się od innych ceratopdów unikalną budową kolców na kryzie.
EDIT
Opis był edytowany po moim ostatnim poście (przed chwilą usuniętym) ale nadal nie są wszystkie poprawki wprowadzone. Nie wiem czy wynika to z nieuwagi czy nie zgadzasz się z niektórymi - jesli tak to napisz dlaczego.
Brak kursyw w spisie gatunków (i jak kopiowałes zostało "lepiej będzie tak:").
W takim razie jeszcze dziś wieczorem postaram się wprowadzić pozostałe poprawki wraz z nową diagnozą.
MSz
Problem w tym, że szacunek Paula jest niepublikowany (z takowych znam podany u Peczkisa, 1995: 1-4 t - i to jest zakres zupełnie "bezpieczny", pewnie najlepiej będzie ten wpisać). Innym problemem jest moja nieznajomość literatury jeśli chodzi o ceratopsy i ich oszacowania masy, ale Ty z Palikiem zapewne będziecie wiedzieć więcej w kwestii ceratopsów, bo w końcu piszecie te artykuły.
2) Diagnoza
Przez lata, które upłynęły od publikacji Lambego, wiele się zmieniło: np. poznano lepiej ontogenezę ceratopsów, zmienność osobniczą, opisano nowe gatunki, więc oryginalna diagnoza okazuje się nietrafna, bo pewne cechy są obecne u innych gatunków, zmieniają się z wiekiem itp.
Zmieniła się tez technika diagnozowania przez precyzyjne podanie unikalnych cech a nie ogólnego opisu (już się nie pisze "Czaszka masywna, wydłużona, szpiczasta z przodu i znacznie rozszerzona w części tylnej tworząc kryzę" tylko podaje się specyficzne cechy kolców na kryzie: ich kształt, długość).
Właściwie do opisu spokojnie wystarczy informacja, że styrakozaur odróżnia się od innych ceratopdów unikalną budową kolców na kryzie.
EDIT
Opis był edytowany po moim ostatnim poście (przed chwilą usuniętym) ale nadal nie są wszystkie poprawki wprowadzone. Nie wiem czy wynika to z nieuwagi czy nie zgadzasz się z niektórymi - jesli tak to napisz dlaczego.
Brak kursyw w spisie gatunków (i jak kopiowałes zostało "lepiej będzie tak:").
W takim razie jeszcze dziś wieczorem postaram się wprowadzić pozostałe poprawki wraz z nową diagnozą.
MSz
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]
- szerman
- Neogeński mastodont
- Posty: 4060
- Rejestracja: 23 czerwca 2009, o 10:40
- Imię i nazwisko: MSz
- Lokalizacja: B-B
Re: [Poprawa opisu] Styracosaurus
Wprowadzono już (chyba) pozostałe korekty. Jedynie nie zmieniałem materiału kopalnego - wpisać tak po prostu "cały materiał ceratopsydów ze złoża 42"? ;)
"Mastodon sapiens"
Re: [Poprawa opisu] Styracosaurus
Sorki, że nie wprowadzałem poprawek na bieżąco ale nie miałem za bardzo czasu siedzieć na kompie.