DziÄkuje Maciejowi (skoro jesteĹmy po imieniu) za pomoc w pisaniu artykuĹu.
MyĹlÄ, Ĺźe ta pomoc zasĹuguje na odnotowanie w autorstwie/korekcie.
Wie ktoĹ czemu tekst przeskakuje czasem linijkÄ niĹźej ?
ĹÄ czna dĹugoĹÄ ciaĹa: 1,5-2 m
WysokoĹÄ: ok. 50 kg ?
Waga: ok. 1 m ?
DĹugoĹÄ Ĺźuchwy: 105 mm
DĹugoĹÄ koĹci zÄbowej: 59 mm
DĹugoĹÄ pyska: 55 mm
ZewnÄtrzna Ĺrednia pyska: 17 mm
DĹugoĹÄ otworu zaoczodoĹowego: 26 mm
DĹugoĹÄ tylnego krÄgu szyjnego: 45 mm
DĹugoĹÄ tylnego krÄgu grzbietowego: 26 mm
DĹugoĹÄ tylnego krÄgu ogonowego: 27 mm
DĹugoĹÄ Ĺrodkowego krÄgu ogonowego: 26 mm
DĹugoĹÄ lewej Ĺopatki: 95 mm
DĹugoĹÄ prawej koĹci ramiennej: 80 mm
DĹugoĹÄ prawej koĹci promieniowej: 40 mm
DĹugoĹÄ koĹci ĹrĂłdrÄcza II: 12 mm
DĹugoĹÄ koĹci ĹrĂłdrÄcza III: 13 mm
DĹugoĹÄ lewej koĹci biodrowej: 140 mm
DĹugoĹÄ koĹci kulszowej: 133 mm
DĹugoĹÄ koĹci koĹci udowej: 208 mm
DĹugoĹÄ koĹci goleniowej: 249 mm
DĹugoĹÄ koĹci ĹrĂłdstopia III: 155 mm
DĹugoĹÄ lewej falangi stopy III-1: 36 mm
DĹugoĹÄ lewej falangi stopy III-2L 26 mm
DĹugoĹÄ lewej falangi stopy III-3: 20 mm
DĹugoĹÄ lewej falangi stopy III-4: 21 mm
Miejsce wystÄpowania: gĂłrne warstwy formacji Shishugou, obszar Wucaiwan, basen Junggar, Xingjiang, Chiny (Azja)
Czas wystÄpowania: oksford (161-155 milionĂłw lat temu), późna jura
Klasyfikacja:
Dinosauria
Saurischia
Eusaurischia
Theropoda
Neotheropoda
Averostra
Ceratosauria
Wymiary poszczegĂłlnych koĹci dotyczÄ holotypu.
Limusaurus to prymitywny nietypowy ceratozaur w późnej jurze na erenach Chin. jego odkrycie pozwoliĹo obaliÄ waĹźniejsze zastrzeĹźenia co do dinozaurowego pochodzenia ptakĂłw. Znany byĹ juĹź doĹÄ powszechnie przed wydaniem swojego opisu jako "bezzÄbny ceratozaur".
Etymologia
Nazwa rodzajowa Limusaurus pochodzi od ĹaciĹskiego sĹowa limus - bĹoto, bagno oraz greckiego sauros - jaszczur, natomiast epitet gatunkowy tego dinozaura - inextricabilis oznacza "niemoĹźliwe do wybrniÄcia". OgĂłlnie nazwÄ Limusaurus inextricabilis moĹźna tĹumaczyÄ jako "jaszczura z bagna. z ktĂłrego nie moĹźna wybrnÄ Ä". Odnosi siÄ ona do prawdopodobnej okolicznoĹci Ĺmierci tego teropoda- zatopienia w bagnie.
MateriaĹ kopalny
Holotyp limuzaura jest oznaczony jako IVPP V 15924 i zawiera pĂłĹartykuĹowany niemal kompletny szkielet o dĹugoĹci. NaleĹźaĹ on zwierzÄcia mierzÄ cego 1,5-1,7 m dĹugoĹci. Do limuzaura przypisano teĹź drugi pĂłĹartykuĹowany szkielet z czaszkÄ o 15% (a wiÄc majÄ cy ok. 2 m dĹugoĹci)
wiÄkszy od holotypu oznaczony jako IVPP V 15924 oraz trzeci IVPP V16134 . Jako ciekawostkÄ moĹźna podaÄ fakt, Ĺźe pod holotypem tego dinozaura znaleziono dobrze zachowany caĹkowicie artykuĹowany szkielet krokodylomorfa.
Budowa
Limuzaur jest na ceratozaura byĹ nietypowy. Wykazuje on wiele cech wspĂłlnych z ornitomimozaurami i szuwuzaurydami jak Effigia. MiaĹ on maĹÄ gĹowÄ z duĹźymi oczodoĹami, nieuzÄbiony dziĂłb, dĹugÄ szyjÄ i wydĹuĹźone koĹczyny tylne, czym przypominaĹ ornitomimozaury. Z szuwuzaurydami ĹÄ czyĹy go natomiast wydĹuĹźone okienko Ĺźuchwowe i zredukowane koĹczyny przednie. Cechy te oczywiĹcie nie ĹwiadczÄ o
bliskim pokrewieĹstwie, lecz sÄ doskonaĹym przykĹadem konwergencji - upodobniania siÄ do siebie niespokrewnionych zwierzÄ t ĹźyjÄ cych w podobnych warunkach. Inne jej przykĹady to podobny ksztaĹt ciaĹa ichtiozaura i delfina oraz ptakopodobne czaszki awicefali. Ponadto teropod ten posiada cechy celofyzoidĂłw, tetanurĂłw i noazaurydĂłw, a pod niektĂłrymi wzglÄdami ogĂłlnej morfologii nawet wyspecjalizowanych roĹlinoĹźernych dinozaurĂłw jak ceratopsy
i ankylozaury ! Stosunek stopy i dolnej czÄĹci nogi wynosi 1,8 i jest wiÄkszy niĹź u deinonycha (0,45), strutiomima (0,88) i strusia (0,95). Jak wykazaĹy badania przeprowadzone przez Johna Ostroma jest on waĹźniejszy niĹź dĹugoĹÄ koĹci piszczelowej i udowej. Tak wiÄc najprawdopodobniej limuzaur potrafiĹ bardzo szybko biegaÄ. Stanowi on dowĂłd, Ĺźe wyraĹşne adaptacje do szybkiego biegu pojawiĹy niezaleĹźnie u wielu grup teropodĂłw.
Paleobiologia
Dieta limuzaura jest niepewna. Autorzy jego opisu sugerujÄ jego roĹlinoĹźernoĹÄ na podstawie wydĹuĹźonej szyi i bezzÄbnej gĹowy. Ich zdaniem jest on najwczeĹniejszym i najbardziej bazalnym znanym roĹlinoĹźernym teropodem. Gastrolity znalezione w pobliĹźu szkieletu limuzaura wbrew
temu co podajÄ badacze go opisujÄ cy nie sÄ mocnym dowodem na roĹlinoĹźernoĹÄ. WĹrĂłd teropodĂłw znaleziono je miÄdzy innymi u miÄsoĹźernego tetanura (karnozaura?) lourinianozaura i kaudipteryksa oraz sinornitomima - teropodĂłw o niepewnej diecie. WspĂłĹczeĹnie poĹykajÄ je
krokodyle, a ich waĹźnÄ przy trawieniu strawy roĹlinnej rolÄ zanegowaĹ w swojej pracy z 2007 r. Oliver Wings. Analogie czaszek ornitomimozaurĂłw i limuzaura ĹwiadczÄ o podobnej diecie. U tych pierwszych rozwaĹźa siÄ wszystkoĹźernoĹÄ. Na niektĂłrych rekonstrukcjach limuzaur jest przedstawiany jako pokryty piĂłrami. Nie ma na to bezpoĹrednich dowodĂłw, choÄ jeĹli piĂłra sÄ cechÄ homologicznÄ teropodĂłw lub ogĂłlnie dinozaurĂłw to nie jest wykluczone aby je posiadaĹ. Obecnie odciski skĂłry znane sÄ tylko u jednego ceratozaura - karnotaura. Nie widaÄ na niej ĹladĂłw piĂłr, jednak "miÄsoĹźerny byk" z racji swoich duĹźych rozmiarĂłw raczej ich nie potrzebowaĹ, w przeciwieĹstwie do mniejszych teropodĂłw.
Ontogenetyka
OglÄdziny koĹci wskazujÄ , Ĺźe wszystkie trzy okazy naleĹźÄ do osobnikĂłw dorosĹych. Pod wzglÄdem ontogenetycznym przebadano koĹÄ strzaĹkowÄ okazu oznaczonego jako IVPP V 15924. Mikrostruktura jest zniszczona w wyniku przedostania siÄ do koĹci grzyba, ale pozwala na okreĹlenie dĹugoĹci i historii Ĺźycia. WewnÄtrzna czÄĹÄ kory skĹada siÄ przede wszystkim z gÄstej osteonowej koĹci. Wiele warstw ĹrĂłdkostnych wyĹcielonych jamami szpikowymi w poĹÄ czeniu z wymienionÄ wyĹźej cechÄ ĹwiadczÄ , Ĺźe ten osobnik byĹ osobnikiem dorosĹym, a nie mĹodym. Mikrostruktura Ĺwiadczy, Ĺźe osobnik po Ĺmierci oznaczony jako IVPP V 15924 zginÄ Ĺ w wieku szeĹciu lat. Wszystko wskazuje, Ĺźe byĹ to mĹody osobnik dorosĹy.
Limuzaur, a pochodzenie ptakĂłw
DĹugo uwaĹźano, Ĺźe w czasie ewolucji teropodĂłw w budowie ich "rÄ k" dochodziĹo do procesu zwanego LDR (od angielskich sĹĂłw Lateral Digit Reduction czyli redukcji bocznych palcĂłw od strony Ĺokciowej (?)), a palce tetanurĂłw numerowano jako I,II,III. Tymczasem embriolodzy na podstawie rozwoju wewnÄ trz jaja interpretowali palce ptakĂłw (kryjÄ ce siÄ pod
skrzydĹami i silnie zredukowane, z wyjÄ tkiem pisklÄ t hoacyna) jako III, IV i V. Proces redukcji palcĂłw od obu stron rÄki okreĹla siÄ jako BDR (Bilateral Digit Reduction czyli redukcjÄ palcĂłw z obu stron). Jak uwazanowystÄpowaĹa
ona u wszystkich czworonogĂłw (Tetrapoda) z wyjÄ tkiem teropodĂłw. CzÄsto przedstawiano te fakty jako dowĂłd przeciwko pochodzeniu ptakĂłw od dinozaurach. Jednak odkrycie limuzaura pozwoliĹo je obaliÄ. Nie znaleziono
dotÄ d kompletnej "dĹoni" tego teropoda, jednak na podstawie jej odkrytych fragmentĂłw ustalano, Ĺźe palec I byĹ silnie zredukowany. Ĺwiadczy to, Ĺźe o sensacyjnym fakcie - u ceratozaurĂłw nastÄ piĹo BDR ! Zmienia to teĹź numeracje palcĂłw tetanurĂłw (kladu siostrzanego ceratozaurĂłw) - dotÄ d
numerowane jako I,III,III naprawdÄ powinny byÄ oznaczone jako II-IV. NajdĹuĹźszym palcem dĹoni limuzaura jest drugi. Nieco krĂłtsze sÄ trzeci i czwarty, tymczasem pierwszy jak juĹź wczeĹniej zostaĹo napisane jest silnie zredukowany i nie posiada paliczkĂłw. KoĹÄ ĹrĂłdreÄza IV jest bardzo
wysmukĹa. Cau na swoim blogu podchodzi do rewelacji w numeracji palcĂłw teropodĂłw zwiÄ zanej z odkryciem limuzaura doĹÄ sceptycznie.
WiÄcej informacji na temat ewolucji palcĂłw oraz "dĹoniach" limuzaura znajdzie siÄ w nowym artykule, bÄdÄ cym obecnie w przygotowaniu (bardziej pasujÄ one do niego niĹź opisu limuzaura). Dlatego aby uniknÄ Ä duplikatĂłw proszÄ o niedopisywanie tych informacji.
Klasyfikacja
Limuzaur jest jednym z najstarszych ceratozaurĂłw i bazalnym zedstawicielem tej grupy. Z wyjÄ tkiem wÄ tpliwego lokuozaura jest on jedynym wschodnioazjatyckim ceratozaurem. Jego znaleziska oraz inne niedawne odkrycia sugerujÄ istnienie poĹÄ czeniu miÄdzy AzjÄ i innymi kontynentami i Ĺwiadczy o tym, Ĺźe jej fauna w Ĺrodkowej i późnej jurze byĹa mniej endemiczna niĹź wczeĹniej twierdzono. Analiza kladystyczna Xu i innych (2009) wskazuje, Ĺźe limuzaur jest taksonem siostrzanym elafrozaura. Natomiast Andrea Cau na swoim blogu zaklasyfikowaĹ limuzaura jako noazauryda, bÄdÄ cego taksonem siostrzanym dla olbrzymiego deltadroma. Nie musi to jednak ĹwiadczyÄ, Ĺźe elafrozuar/deltadrom byĹy rĂłĹlinoĹźerne/wszystkoĹźerne (ich czaszki sÄ nieznane) - byÄ moĹźe limuzaur jest po prostu ewenementem, ktĂłrego niezwykĹe cechy nie wystÄpujÄ u Ĺźadnych innych przedstawicieli Ceratosauria.
Ĺrodowisko
SzczÄ tki limuzaura odkryto w datowanych na okford skaĹach formacji Shishugou. ĹťyĹ on w towarzystwie bazalnego ceratopsa Yinlong, stegozaurĂłw jak prymitywny Jiangjunosaurus i innego nieopisanego stegozaura, nienazwanego ankylozaura i ornitopoda "eugongbuzaura". Na
tych terenach mĂłgĹ natknÄ Ä siÄ takĹźe na zauropody jak dĹugoszyi Mamenchisaurus, Bellusaurus, Tienszanosaurus czy Klamelisaurus. RĂłwnoczeĹnie Limusaurus musiaĹ unikaÄ drapieĹźnikĂłw jak Guanlong - najstarszy znany tyranozauroid, allozauroid Sinraptor, Monolophosaurus o niepewnej pozycji systematycznej czy oczekujÄ cy opisu tetanur. ByÄ moĹźe wspĂłĹdzieliĹ on nisze ekologicznÄ z nieopisanym ornitomimozaurem.
Gatunki
Limusaurus Xu, Clark, Mo, Choiniere, Forster, Erickson, Hone, Sullivan, Eberth, Nesbitt, Zhao, Hernandez, Jia, Han, Guo, 2009
Limusaurus inextricabilis Xu, Clark, Mo, Choiniere, Forster, Erickson, Hone, Sullivan, Eberth, Nesbitt, Zhao, Hernandez, Jia, Han, Guo, 2009
Bibliografia
GĹĂłwnie:
Xu, X., Clark, J.M., Mo, J., Choiniere, J., Forster, C.A., Erickson, G.M., Hone, D.W.E., Sullivan, C., Eberth, D.A., Nesbitt, S., Zhao, Q., Hernandez, R., Jia, C.-K., Han, F.-L., and Guo, Y. (2009). "A Jurassic ceratosaur from China helps clarify avian digital homologies." ]Nature, 459(18) doi:10.1038/nature08124 + suplement
http://en.wikipedia.org/wiki/Shishugou_Formation
Pojedyncze informacje ("strzÄpki"):
http://theropoda.blogspot.com/2009/06/l ... -2009.html
http://theropoda.blogspot.com/2009/06/l ... 09_19.html

Rekonstrukcja limuzaura z piĂłrami (patrz uwagi w paleobiologii)
WiÄksza rozdzielczoĹÄ:
http://chinleana.blogspot.com/2009/06/l ... zarre.html
Inny rysunek:
http://ntamura.deviantart.com/art/Limusaurus-126449519