[OPIS] Monoclonius (monoklonius)
[OPIS] Monoclonius (monoklonius)
Dam też do wikipedii, bo hasło jest żałosne. Rozmiary są na podstawie centrozaura. Proszę o przetłumaczenie podkreślonych fragmentów.
____________________________________________________________
Monoclonius (monoklonius)
Długość: 5-6 m (??)
Masa: 3-4 tony (??)
Miejsce występowania: Stany Zjednoczone: formacja Judith River - stan Montana
Czas występowania: 78-74 Ma
Klasyfikacja:
Ornithischia
Genasauria
Cerapoda
Marginocephalia
Ceratopsia
Neoceratopsia
Ceratopidsidae
Centrosaurinae
Wstęp
Nazwa tego dinozaura znaczy "jeden trzonek" i odnosi się do budowy zębów, a nie jak się powszechnie sądzi do pojedynczego rogu na nosie.
Obecnie uważa się pierwotny materiał typowego gatunku za niediagnostyczny. Na podstawie cech kości ciemieniowej (znajdującej się na górnej części kryzy), która ma prosty brzeg i jest dość cienka uważa się, że są to szczątki właśnie niewyrośniętego osobnika, gdyż to cechy powszechne u niedorosłych przedstawicieli Centrosaurinae .
Historia taksonomii monokloniusa
Monoclonius został nazwany przez Edwarda Drinkera Cope'a jako trzeci z odkrytych ceratopsów (po rodzajach Agathaumas i Polyonax). Cope odkrył większość szkieletu ceratopsa w roku 1876 w Montanie i opisał go jako hadrozauryda. Brakowało tylko stóp i końca rogu, a strukturę, która była jego podstawą nie rozpoznał jako róg.
Po opisaniu przez O. C. Marsha w roku 1889 rodzaju Triceratops, Cope przeanalizował ponownie szczątki Monoclonius i zaliczył do tego rodzaju jeszcze trzy inne gatunki, charakteryzujące się posiadaniem jednego długiego rogu nosowego. Później John Bell Hatcher kontynuował poświęconą ceratopsom monografię Marsha. Przebadał typowy okaz M. crassus i uznał, że jedyną częścią czaszki, którą można zaliczyć do tego osobnika (cały był nieartykułowany) jest lewa połowa kości ciemieniowej (znajdującej się na górnej części kryzy). Nie mógł natomiast żadnej z kilku kości łuskowych (znajdujących się po bokach kryzy) zaliczonych poprzednio do typowego osobnika. Stwierdził także, że róg nadoczny nie należy do tego okazu.
Po publikacji Cope'a miała miejsce tendencja do opisywana wszelkiego materiału z warstw Judith River jako Monoclonius. Pierwsze dinozaury odkryte w Kanadzie to trzy ceratopsy opisane w 1902 roku przez Lawrence'a Lambe podstawie niekompletnych czaszek. Wszystkie zaliczono do radzaju Monoclonius jako nowe gatunki.
W 1904 roku Lambe opisał rodzaj Centrosaurus na podstawie materiału zaliczonego dwa lata wcześniej do monokloniusa. Nowe okazy zebrane przez Charlesa H. Sternberga przypieczętowały odrębność dwóch rodzajów. W 1914 Barnum Brown dokonał rewizji monokloniusa i centrozaura, unieważniając wszystkie gatunki rodzaju Monoclonius, oprócz typowego M. crassus. Uznał on, że holotyp monokloniusa pochodzi od starego osobnika i został uszkodzony przez erozję, a także zsynonimizował oba zwierzęta. Rok później Lambe odpowiedział Brownowi w nowym artykule będącym rewizją grupy Ceratopsia. Dla M. dawsoni ustanowił nowy rodzaj - Brachyceratops, a dla M. sphenocerus - Styracosaurus. Materiał należący do gatunku typowego natomiast uznał za niediagnostyczny, głównie za sprawą uszkodzeń oraz braku rogu nosowego. Lambe przydzielił ustanowiony przez Browna M. flexus do Centrosaurus apertus - typowego gatunku centrozaura. Brown w kolejnej pracy o centrozaurynach z Alberty po raz pierwszy opisał kompletny szkielet ceratopsa, którego nazwał Monoclonius nasicornis i opisał jeszcze jeden gatunek tego rodzaju - M. cutleri.
Zagadnienie pozostawało nierozstrzygnięte przez wiele następnych lat, do czasu gdy Richard Swann Lull opublikował pracę "Revision of Ceratopsia" (Rewizja ceratopsów) w roku 1933. Znalazły się w niej wszystkie znane wtedy ceratopsy. Lull opisał kolejnego osobnika z Alberty oznaczonego YPM 2015 jako Monoclonius (Centrosaurus) flexus i uznał Centrosaurus za młodszy synonim Monoclonius, jednak wyraźnie różny od centrozaura aby otrzymać rangę podrodzaju. Ten okaz jest wystawiony w Yale's Peabody Museum w ciekawy sposób - lewa połowa to szkielet a prawa to rekonstrukcja przyżyciowa. Charles M. Sternberg, syn Charles H. Sternberga, w roku 1940 stanowczo stwierdził obecność podobnych do monokloniusa form w Albercie. Nie znaleziono natomiast żadnych nowych osobników od roku 1876 w Montanie. Sternberg wskazał różnice zatwierdzające odrębność obu rodzajów. Rodzaj Monoclonius jest rzadszy i znajdowany we wcześniejszych osadach niż Centrosaurus, co pozwala przypuszczać, że Monoclonius jest przodkiem Centrosaurus.
"Monoclonius" recurvicornis
Tak nazwano puszkę mózgową, trzy rogi, kłykieć potyliczny i inne izolowane fragmenty czaszki, należące do niedorosłego osobnika, znalezione w formacji Judith River w Montanie. Nazwa rodzajowa wymaga zmiany, ponieważ rożni się on od rodzaju Monoclonius. "M." recurvicornis jest przeważnie uważany za nieokreślonego ceratopsyda, jednak fragmentaryczny holotyp ma intrygujące i unikalne cechy. Kształt i rozmiary rogów są zupełnie inne niż u znanych centrozaurynów i chasmozaurynów. Mają 21 cm wysokości, są wyprostowane i lekko procurved (zakrzywione, ale w jakąś stronę?). Są zupełnie inaczej zbudowane niż u Chasmosaurus - jedynego chasmozauryna z krótkimi rogami zaocznymi. Róg zaoczodołowy wyrasta z osobnego centrum skostnienia co może być unikalne wśród ceratopsów. Róg nosowy jest pomniejszoną wersją rogu, który posiadał Einiosaurus, i podobnie jak u innych niedorosłych centrozaurynów jest rozdzielony na dwie połówki (lecz prawdopodobnie jest to uszkodzenie). Przed prawym okiem znajduje się nieoczekiwany twór: mały procurved hornlet?? po prostu małe różki??, natomiast lewa strona się nie zachowała. Te cechy, niespotykane u innych ceratopsów, prawdopodobnie są diagnostyczne i pozwalają na utworzenie nowego rodzaju.
Monoclonius Cope, 1876 nomen dubium?
M. crassus Cope, 1876 (typowy) nomen dubium?
M. albertensis (Lambe, 1913 (oryginalnie Styracosaurus)) =Styracosaurus albertensis
M. apertus (Lambe, 1904 (oryginalnie Centrosaurus)) =Centrosaurus apertus
M. belli Lambe, 1902 =Chasmosaurus belli
M. canadensis Lambe, 1902 =Chasmosaurus belli
M. cutleri (nomen dubium) Brown, 1917 =Centrosaurus apertus
M. dawsoni (nomen dubium) Lambe, 1902 =?Centrosaurus apertus
M. flexus Brown, 1914 =Centrosaurus apertus
M. lowei Sternberg, 1940 =?M. crassus
M. nasicornis Brown, 1917 =Centrosaurus nasicornis
M. ovatus (Gilmore, 1930 (oryginalnie Styracosaurus)) =Styracosaurus ovatus
M. sphenocerus (nomen dubium) Cope, 1889 =?Styracosaurus albertensis
"M. makeli" (nomen nudem) Czerkas i Czerkas, 1990 =Einiosaurus procurvicornis
"M." fissus (nomen dubium) Cope, 1876
"M." recurvicornis Cope, 1889
____________________________________________________________
Monoclonius (monoklonius)
Długość: 5-6 m (??)
Masa: 3-4 tony (??)
Miejsce występowania: Stany Zjednoczone: formacja Judith River - stan Montana
Czas występowania: 78-74 Ma
Klasyfikacja:
Ornithischia
Genasauria
Cerapoda
Marginocephalia
Ceratopsia
Neoceratopsia
Ceratopidsidae
Centrosaurinae
Wstęp
Nazwa tego dinozaura znaczy "jeden trzonek" i odnosi się do budowy zębów, a nie jak się powszechnie sądzi do pojedynczego rogu na nosie.
Obecnie uważa się pierwotny materiał typowego gatunku za niediagnostyczny. Na podstawie cech kości ciemieniowej (znajdującej się na górnej części kryzy), która ma prosty brzeg i jest dość cienka uważa się, że są to szczątki właśnie niewyrośniętego osobnika, gdyż to cechy powszechne u niedorosłych przedstawicieli Centrosaurinae .
Historia taksonomii monokloniusa
Monoclonius został nazwany przez Edwarda Drinkera Cope'a jako trzeci z odkrytych ceratopsów (po rodzajach Agathaumas i Polyonax). Cope odkrył większość szkieletu ceratopsa w roku 1876 w Montanie i opisał go jako hadrozauryda. Brakowało tylko stóp i końca rogu, a strukturę, która była jego podstawą nie rozpoznał jako róg.
Po opisaniu przez O. C. Marsha w roku 1889 rodzaju Triceratops, Cope przeanalizował ponownie szczątki Monoclonius i zaliczył do tego rodzaju jeszcze trzy inne gatunki, charakteryzujące się posiadaniem jednego długiego rogu nosowego. Później John Bell Hatcher kontynuował poświęconą ceratopsom monografię Marsha. Przebadał typowy okaz M. crassus i uznał, że jedyną częścią czaszki, którą można zaliczyć do tego osobnika (cały był nieartykułowany) jest lewa połowa kości ciemieniowej (znajdującej się na górnej części kryzy). Nie mógł natomiast żadnej z kilku kości łuskowych (znajdujących się po bokach kryzy) zaliczonych poprzednio do typowego osobnika. Stwierdził także, że róg nadoczny nie należy do tego okazu.
Po publikacji Cope'a miała miejsce tendencja do opisywana wszelkiego materiału z warstw Judith River jako Monoclonius. Pierwsze dinozaury odkryte w Kanadzie to trzy ceratopsy opisane w 1902 roku przez Lawrence'a Lambe podstawie niekompletnych czaszek. Wszystkie zaliczono do radzaju Monoclonius jako nowe gatunki.
W 1904 roku Lambe opisał rodzaj Centrosaurus na podstawie materiału zaliczonego dwa lata wcześniej do monokloniusa. Nowe okazy zebrane przez Charlesa H. Sternberga przypieczętowały odrębność dwóch rodzajów. W 1914 Barnum Brown dokonał rewizji monokloniusa i centrozaura, unieważniając wszystkie gatunki rodzaju Monoclonius, oprócz typowego M. crassus. Uznał on, że holotyp monokloniusa pochodzi od starego osobnika i został uszkodzony przez erozję, a także zsynonimizował oba zwierzęta. Rok później Lambe odpowiedział Brownowi w nowym artykule będącym rewizją grupy Ceratopsia. Dla M. dawsoni ustanowił nowy rodzaj - Brachyceratops, a dla M. sphenocerus - Styracosaurus. Materiał należący do gatunku typowego natomiast uznał za niediagnostyczny, głównie za sprawą uszkodzeń oraz braku rogu nosowego. Lambe przydzielił ustanowiony przez Browna M. flexus do Centrosaurus apertus - typowego gatunku centrozaura. Brown w kolejnej pracy o centrozaurynach z Alberty po raz pierwszy opisał kompletny szkielet ceratopsa, którego nazwał Monoclonius nasicornis i opisał jeszcze jeden gatunek tego rodzaju - M. cutleri.
Zagadnienie pozostawało nierozstrzygnięte przez wiele następnych lat, do czasu gdy Richard Swann Lull opublikował pracę "Revision of Ceratopsia" (Rewizja ceratopsów) w roku 1933. Znalazły się w niej wszystkie znane wtedy ceratopsy. Lull opisał kolejnego osobnika z Alberty oznaczonego YPM 2015 jako Monoclonius (Centrosaurus) flexus i uznał Centrosaurus za młodszy synonim Monoclonius, jednak wyraźnie różny od centrozaura aby otrzymać rangę podrodzaju. Ten okaz jest wystawiony w Yale's Peabody Museum w ciekawy sposób - lewa połowa to szkielet a prawa to rekonstrukcja przyżyciowa. Charles M. Sternberg, syn Charles H. Sternberga, w roku 1940 stanowczo stwierdził obecność podobnych do monokloniusa form w Albercie. Nie znaleziono natomiast żadnych nowych osobników od roku 1876 w Montanie. Sternberg wskazał różnice zatwierdzające odrębność obu rodzajów. Rodzaj Monoclonius jest rzadszy i znajdowany we wcześniejszych osadach niż Centrosaurus, co pozwala przypuszczać, że Monoclonius jest przodkiem Centrosaurus.
"Monoclonius" recurvicornis
Tak nazwano puszkę mózgową, trzy rogi, kłykieć potyliczny i inne izolowane fragmenty czaszki, należące do niedorosłego osobnika, znalezione w formacji Judith River w Montanie. Nazwa rodzajowa wymaga zmiany, ponieważ rożni się on od rodzaju Monoclonius. "M." recurvicornis jest przeważnie uważany za nieokreślonego ceratopsyda, jednak fragmentaryczny holotyp ma intrygujące i unikalne cechy. Kształt i rozmiary rogów są zupełnie inne niż u znanych centrozaurynów i chasmozaurynów. Mają 21 cm wysokości, są wyprostowane i lekko procurved (zakrzywione, ale w jakąś stronę?). Są zupełnie inaczej zbudowane niż u Chasmosaurus - jedynego chasmozauryna z krótkimi rogami zaocznymi. Róg zaoczodołowy wyrasta z osobnego centrum skostnienia co może być unikalne wśród ceratopsów. Róg nosowy jest pomniejszoną wersją rogu, który posiadał Einiosaurus, i podobnie jak u innych niedorosłych centrozaurynów jest rozdzielony na dwie połówki (lecz prawdopodobnie jest to uszkodzenie). Przed prawym okiem znajduje się nieoczekiwany twór: mały procurved hornlet?? po prostu małe różki??, natomiast lewa strona się nie zachowała. Te cechy, niespotykane u innych ceratopsów, prawdopodobnie są diagnostyczne i pozwalają na utworzenie nowego rodzaju.
Monoclonius Cope, 1876 nomen dubium?
M. crassus Cope, 1876 (typowy) nomen dubium?
M. albertensis (Lambe, 1913 (oryginalnie Styracosaurus)) =Styracosaurus albertensis
M. apertus (Lambe, 1904 (oryginalnie Centrosaurus)) =Centrosaurus apertus
M. belli Lambe, 1902 =Chasmosaurus belli
M. canadensis Lambe, 1902 =Chasmosaurus belli
M. cutleri (nomen dubium) Brown, 1917 =Centrosaurus apertus
M. dawsoni (nomen dubium) Lambe, 1902 =?Centrosaurus apertus
M. flexus Brown, 1914 =Centrosaurus apertus
M. lowei Sternberg, 1940 =?M. crassus
M. nasicornis Brown, 1917 =Centrosaurus nasicornis
M. ovatus (Gilmore, 1930 (oryginalnie Styracosaurus)) =Styracosaurus ovatus
M. sphenocerus (nomen dubium) Cope, 1889 =?Styracosaurus albertensis
"M. makeli" (nomen nudem) Czerkas i Czerkas, 1990 =Einiosaurus procurvicornis
"M." fissus (nomen dubium) Cope, 1876
"M." recurvicornis Cope, 1889
Ostatnio zmieniony 18 października 2008, o 15:50 przez nazuul, łącznie zmieniany 7 razy.
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]
- Sebastian
- Jurajski allozaur
- Posty: 1336
- Rejestracja: 2 lipca 2006, o 13:32
- Imię i nazwisko: Sebastian Oziemski
- Lokalizacja: Harlow, Essex, UK
Dwukrotnie bĹÄ d w wyrazie rodzaju, poza t ym wyraĹşnie, stwierdziĹ oraz nie monokloniusiopodobnych tylko podobnych do monokloniusanazuul pisze:
... Wszystkie zaliczono do radzaju Monoclonius jako nowe gatunki.
... nazwaĹ Monoclonius nasicornis i opisaĹ jeszcze jeden gatunek tego rodzju - M. cutleri.
... jednak wyraĹźnie róşny od centrozaura aby otrzymaÄ rangÄ podrodzaju.
... w roku 1940 stanowczo stwiedziĹ obecnoĹÄ monoklosiusopodobnych form w Albercie.
... Nazwa rodzjowa wymaga zmiany, poniewaĹź roĹźni siÄ on od rodzaju Monoclonius.
DziÄki za poprawki, to jest najlepsze:
DodaĹem jeszcze to do opisu (ĹşrĂłdĹo: http://www.users.qwest.net/~jstweet1/centrosaurinae.htm)
Albo ma ktoĹ nowe dane z innych ĹşrĂłdeĹ niĹź dinodata i wikipedia ang?
monoklosiusopodobnych
DodaĹem jeszcze to do opisu (ĹşrĂłdĹo: http://www.users.qwest.net/~jstweet1/centrosaurinae.htm)
MoĹźe ktoĹ wie o co chodzi z podkreĹlonymi wyraĹźeniami?KoĹÄ ta róşni siÄ od innych centrozaurynĂłw prostym brzegiem i jest doĹÄ cienka. Te cechy sÄ powszechne u niedorosĹych przedstawicieli tej podrodziny. Pozwala to przypuszczaÄ, Ĺźe sÄ to szczÄ tki wĹaĹnie niewyroĹniÄtego osobnika.
Albo ma ktoĹ nowe dane z innych ĹşrĂłdeĹ niĹź dinodata i wikipedia ang?
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]
- szerman
- Neogeński mastodont
- Posty: 4061
- Rejestracja: 23 czerwca 2009, o 10:40
- Imię i nazwisko: MSz
- Lokalizacja: B-B
Re: [OPIS] Monoclonius (monoklonius)
Dokładniejsze info na temat gatunków, pewnie jeszcze wymaga kilku szlifów. Napisane przy pomocy Macieja. Być może jeszcze coś się zmieni, bo na warsztacie jest centrozaur. Wybaczcie za brak kursywy. EDIT - już jest
______________________________________________________________
Gatunki potencjalnie ważne:
M. crassus
Status: ważny?
Długość: ok. 5 m (?)
Masa: ok. 2 t (?)
Czas: późna kreda (późny kampan)
Miejsce: USA – Montana
Materiał kopalny: niekompletna czaszka (M. crassus). Do gatunku typowego dopisano M. lowei, który znany jest z kompletnej czaszki.
Gatunek typowy rodzaju Monoclonius. Został opisany naukowo w 1876 roku przez Edwarda Drinkera Cope’a. Jest to jeden z pierwszych nazwanych ceratopsów, zaraz po Agathaumas, Polyonax i Dysganus. Co ciekawe, wszystkie zostały nazwane przez Cope’a i wszystkie są nomen dubium. Co do ważności M. crassus też istnieją spore wątpliwości – np. Samspon i in. (1997) twierdzą, że cechy diagnostyczne wg Dodsona są cechami osobników młodocianych a dorosła, diagnostyczna morfologia się u niego jeszcze nie wykształciła. Również Ryan i Russell (2006) wnioskują, że jest to takson wątpliwy. Ci ostatni dodają, że potrzebne są jego nowe badania. Z kolei za ważny takson uznają go m.in. Dodson (1990b) oraz Dodson i in. (2004).
Peter Dodson (1990a) w swojej pracy na temat odrębności rodzajów Centrosaurus i Monoclonius uważa, że rozpoznał przedstawicieli obojga płci M. crassus. Za samicę ma osobnika typowego M. crassus i M. lowei, a za samca M. sphenocerus. Niekonsekwentnie uważa tego ostatniego za nomen dubium.
M. nasicornus
Status: ważny??
Długość: 5 m
Masa: 2 t
Czas: późna kreda (późny kampan)
Miejsce: Kanada – prowincja Alberta; formacja Belly River
Materiał kopalny: kompletna czaszka i elementy szkieletu pozaczaszkowego
Gatunek opisany pierwotnie jako Monoclonius nasicornus przez Barnuma Browna w 1917 roku. Gregory Paul (2010) uważa go z kolei za kolejny gatunek centrozaura. Jako Centrosaurus nasicornus pojawia się już – na przemian z M. nasicornus [sic?] – u Dodsona (1990a). Wg niego część jego kości (Centrosaurus nasicornus) reprezentuje samicę gatunku Styracosaurus albertensis, z czym zgadzają się autorzy obu edycji "The Dinosauria". Nie wiadomo do końca co z resztą materiału kopalnego. Często omyłkowo zniekształca się jego nazwę gatunkową na nasicornis. Jeżeli jest ważny, to nie ma ustalonego konsensusu, czy bliżej mu do Monoclonius crassus czy do Centrosaurus apertus, choć jego kość ciemieniowa bardzo przypomina jej odpowiednika u tego ostatniego.
M. recurvicornis
Status: nomen dubium / ważny??
Materiał kopalny: niekompletna czaszka zawierająca puszkę mózgową, kość oczodołową i rogi nosowe
Gatunek monokloniusa nazwany pod koniec XIX wieku przez Cope’a. Jego pozostałości zostały odnalezione 3 km od typowego M. crassus. Zazwyczaj traktowany jest jako nomen dubium, ale z uwagi na nietypowy wygląd, może być ważny – nie wiadomo jednak, czy na poziomie gatunkowym, czy też na rodzajowym. Nachylenie rogów może wynikać z ontogenezy - zmienia się ono u Triceratops (Horner i Goodwin, 2006) i Einiosaurus (Sampson, 1995; Sampson i in., 1997).
Gatunki nieważne:
M. fissus
Status: nomen nudum
Materiał kopalny: wyrostek skrzydłowaty (ang. pterygoid)
Edward Cope nazwał tak pozostałość, którą zidentyfikował jako kość łuskową. Potem okazało się, że jest to wyrostek skrzydłowaty. Peter Dodson (1990a) uznaje ten gatunek za nomen nudum.
M. sphenocerus
Status: nomen dubium
Materiał kopalny: kompletna kość nosowa z rogiem nosowym, niekompletna kość przedzębowa
Kolejny gatunek autorstwa Edwarda D. Cope’a. Jego pozostałości zostały odnalezione 50 km od M. crassus. Wg Petera Dodsona (1990a) jest to samiec gatunku typowego.
M. dawsoni
Status: synonim / nomen dubium?
Materiał kopalny: niekompletna czaszka zawierająca obejmującą róg nosowy, kość oczodołową, kwadratową, kłykieć potyliczny oraz kość szczękową
Gatunek, który wydaje się być traktowany „po macoszemu” przez paleontologów. Został on opisany w 1902 roku przez kanadyjskiego naukowca Lawrence’a Lambe’a na podstawie słabo zachowanej czaszki. Istniała również mocno uszkodzona kryza, która nie została jednak przez niego skatalogowana. Do M. dawsoni Lambe dopisał drugą kryzę, dla której później utworzył nowy rodzaj i nowy gatunek – Centrosaurus apertus. Skoro uznał odrębność na poziomie rodzajowym obu osobników uznanych wcześniej za M. dawsoni, to jego pierwszy (typowy) osobnik nie może być uznany za synonim (i to nie młodszy, a starszy) C. apertus tak, jak to ma miejsce w literaturze naukowej. Najpewniej jest go uznać za nomen dubium.
Spis gatunków
Monoclonius Cope, 1876 nomen dubium?
M. crassus Cope, 1876 nomen dubium?
= M. sphenocerus Cope, 1889 nomen dubium
?= M. lowei Sternberg, 1940 nomen dubium?
M. fissus Cope, 1889 nomen nudum?
M. recurvicornis Cope, 1889 nomen dubium?
M. belli Lambe, 1902 = Chasmosaurus belli (Lambe, 1902) Lambe, 1914
M. canadensis Lambe, 1902 = Eoceratops canadensis (Lambe, 1902) Lambe, 1915
M. dawsoni Lambe, 1902 ??= Centrosaurus apertus (Lambe, 1902) Lambe, 1904
M. flexus Brown, 1914 = Centrosaurus apertus Lambe, 1904
M. cutleri Brown, 1917 = Centrosaurus apertus Lambe, 1904
M. nasicornus Brown, 1917 ?= Styracosaurus albertensis Lambe, 1913
= Centrosaurus nasicornus (Brown, 1917)
= Centrosaurus "nasicornis"
Bibliografia
Brown, B. (1917) "A complete skeleton of the horned dinosaur Monoclonius, and description of a second skeleton showing skin impressions" Bulletin of the American Museum of Natural History, 37(10), 281-306 [http://digitallibrary.amnh.org/dspace/handle/2246/1336]
Dodson, P. (1990a) "On the status of the ceratopsids Monoclonius and Centrosaurus". In Carpenter, K.; and Currie, P.J. (eds.). Dinosaur Systematics: Perspectives and Approaches. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 231–243. ISBN 0-521-36672-0
Dodson, P. (1990b) "Ceratopsia" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley and Los Angeles: University of California Press
Dodson, P. (1996) "The Horned Dinosaurs: A Natural History". Princeton University Press: Princeton, New Jersey, pp. 197–199. ISBN 0-691-02882-6
Dodson, P., Forster, C.A. & Sampson, S.D. (2004) "Ceratopsidae" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Wyd. drugie. Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 494-513
Horner, J.R. & Goodwin, M.B. (2006) "Major cranial changes during Triceratops ontogeny" Proceedings of the Royal Society of London B, 273: 2757–2761. doi: 10.1098/rspb.2006.3643
Paul G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
Ryan, M.J. & Russell, A.P. (2006) "The status of the problematic taxon Monoclonius (Ornithischia: Ceratopsidae) and the recognition of adult-sized dinosaur taxa." Geological Society of America Abstracts with Programs, 38(4): 62 [https://gsa.confex.com/gsa/2006NC/final ... 102994.htm] [abstrakt]
Sampson, S.D. (1995). "Two new horned dinosaurs from the Upper Cretaceous Two Medicine Formation of Montana; with a phylogenetic analysis of the Centrosaurinae (Ornithischia: Ceratopsidae)". Journal of Vertebrate Paleontology 15 (4): 743–760. doi:10.1080/02724634.1995.10011259
Sampson, S.D.; Ryan, M.J.; and Tanke, D.H. (1997). "Craniofacial ontogeny in centrosaurine dinosaurs (Ornithischia: Ceratopsidae): taphonomic and behavioral phylogenetic implications". Zoological Journal of the Linnean Society 121 (3): 293–337. doi:10.1111/j.1096-3642.1997.tb00340.x
______________________________________________________________
Gatunki potencjalnie ważne:
M. crassus
Status: ważny?
Długość: ok. 5 m (?)
Masa: ok. 2 t (?)
Czas: późna kreda (późny kampan)
Miejsce: USA – Montana
Materiał kopalny: niekompletna czaszka (M. crassus). Do gatunku typowego dopisano M. lowei, który znany jest z kompletnej czaszki.
Gatunek typowy rodzaju Monoclonius. Został opisany naukowo w 1876 roku przez Edwarda Drinkera Cope’a. Jest to jeden z pierwszych nazwanych ceratopsów, zaraz po Agathaumas, Polyonax i Dysganus. Co ciekawe, wszystkie zostały nazwane przez Cope’a i wszystkie są nomen dubium. Co do ważności M. crassus też istnieją spore wątpliwości – np. Samspon i in. (1997) twierdzą, że cechy diagnostyczne wg Dodsona są cechami osobników młodocianych a dorosła, diagnostyczna morfologia się u niego jeszcze nie wykształciła. Również Ryan i Russell (2006) wnioskują, że jest to takson wątpliwy. Ci ostatni dodają, że potrzebne są jego nowe badania. Z kolei za ważny takson uznają go m.in. Dodson (1990b) oraz Dodson i in. (2004).
Peter Dodson (1990a) w swojej pracy na temat odrębności rodzajów Centrosaurus i Monoclonius uważa, że rozpoznał przedstawicieli obojga płci M. crassus. Za samicę ma osobnika typowego M. crassus i M. lowei, a za samca M. sphenocerus. Niekonsekwentnie uważa tego ostatniego za nomen dubium.
M. nasicornus
Status: ważny??
Długość: 5 m
Masa: 2 t
Czas: późna kreda (późny kampan)
Miejsce: Kanada – prowincja Alberta; formacja Belly River
Materiał kopalny: kompletna czaszka i elementy szkieletu pozaczaszkowego
Gatunek opisany pierwotnie jako Monoclonius nasicornus przez Barnuma Browna w 1917 roku. Gregory Paul (2010) uważa go z kolei za kolejny gatunek centrozaura. Jako Centrosaurus nasicornus pojawia się już – na przemian z M. nasicornus [sic?] – u Dodsona (1990a). Wg niego część jego kości (Centrosaurus nasicornus) reprezentuje samicę gatunku Styracosaurus albertensis, z czym zgadzają się autorzy obu edycji "The Dinosauria". Nie wiadomo do końca co z resztą materiału kopalnego. Często omyłkowo zniekształca się jego nazwę gatunkową na nasicornis. Jeżeli jest ważny, to nie ma ustalonego konsensusu, czy bliżej mu do Monoclonius crassus czy do Centrosaurus apertus, choć jego kość ciemieniowa bardzo przypomina jej odpowiednika u tego ostatniego.
M. recurvicornis
Status: nomen dubium / ważny??
Materiał kopalny: niekompletna czaszka zawierająca puszkę mózgową, kość oczodołową i rogi nosowe
Gatunek monokloniusa nazwany pod koniec XIX wieku przez Cope’a. Jego pozostałości zostały odnalezione 3 km od typowego M. crassus. Zazwyczaj traktowany jest jako nomen dubium, ale z uwagi na nietypowy wygląd, może być ważny – nie wiadomo jednak, czy na poziomie gatunkowym, czy też na rodzajowym. Nachylenie rogów może wynikać z ontogenezy - zmienia się ono u Triceratops (Horner i Goodwin, 2006) i Einiosaurus (Sampson, 1995; Sampson i in., 1997).
Gatunki nieważne:
M. fissus
Status: nomen nudum
Materiał kopalny: wyrostek skrzydłowaty (ang. pterygoid)
Edward Cope nazwał tak pozostałość, którą zidentyfikował jako kość łuskową. Potem okazało się, że jest to wyrostek skrzydłowaty. Peter Dodson (1990a) uznaje ten gatunek za nomen nudum.
M. sphenocerus
Status: nomen dubium
Materiał kopalny: kompletna kość nosowa z rogiem nosowym, niekompletna kość przedzębowa
Kolejny gatunek autorstwa Edwarda D. Cope’a. Jego pozostałości zostały odnalezione 50 km od M. crassus. Wg Petera Dodsona (1990a) jest to samiec gatunku typowego.
M. dawsoni
Status: synonim / nomen dubium?
Materiał kopalny: niekompletna czaszka zawierająca obejmującą róg nosowy, kość oczodołową, kwadratową, kłykieć potyliczny oraz kość szczękową
Gatunek, który wydaje się być traktowany „po macoszemu” przez paleontologów. Został on opisany w 1902 roku przez kanadyjskiego naukowca Lawrence’a Lambe’a na podstawie słabo zachowanej czaszki. Istniała również mocno uszkodzona kryza, która nie została jednak przez niego skatalogowana. Do M. dawsoni Lambe dopisał drugą kryzę, dla której później utworzył nowy rodzaj i nowy gatunek – Centrosaurus apertus. Skoro uznał odrębność na poziomie rodzajowym obu osobników uznanych wcześniej za M. dawsoni, to jego pierwszy (typowy) osobnik nie może być uznany za synonim (i to nie młodszy, a starszy) C. apertus tak, jak to ma miejsce w literaturze naukowej. Najpewniej jest go uznać za nomen dubium.
Spis gatunków
Monoclonius Cope, 1876 nomen dubium?
M. crassus Cope, 1876 nomen dubium?
= M. sphenocerus Cope, 1889 nomen dubium
?= M. lowei Sternberg, 1940 nomen dubium?
M. fissus Cope, 1889 nomen nudum?
M. recurvicornis Cope, 1889 nomen dubium?
M. belli Lambe, 1902 = Chasmosaurus belli (Lambe, 1902) Lambe, 1914
M. canadensis Lambe, 1902 = Eoceratops canadensis (Lambe, 1902) Lambe, 1915
M. dawsoni Lambe, 1902 ??= Centrosaurus apertus (Lambe, 1902) Lambe, 1904
M. flexus Brown, 1914 = Centrosaurus apertus Lambe, 1904
M. cutleri Brown, 1917 = Centrosaurus apertus Lambe, 1904
M. nasicornus Brown, 1917 ?= Styracosaurus albertensis Lambe, 1913
= Centrosaurus nasicornus (Brown, 1917)
= Centrosaurus "nasicornis"
Bibliografia
Brown, B. (1917) "A complete skeleton of the horned dinosaur Monoclonius, and description of a second skeleton showing skin impressions" Bulletin of the American Museum of Natural History, 37(10), 281-306 [http://digitallibrary.amnh.org/dspace/handle/2246/1336]
Dodson, P. (1990a) "On the status of the ceratopsids Monoclonius and Centrosaurus". In Carpenter, K.; and Currie, P.J. (eds.). Dinosaur Systematics: Perspectives and Approaches. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 231–243. ISBN 0-521-36672-0
Dodson, P. (1990b) "Ceratopsia" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley and Los Angeles: University of California Press
Dodson, P. (1996) "The Horned Dinosaurs: A Natural History". Princeton University Press: Princeton, New Jersey, pp. 197–199. ISBN 0-691-02882-6
Dodson, P., Forster, C.A. & Sampson, S.D. (2004) "Ceratopsidae" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Wyd. drugie. Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 494-513
Horner, J.R. & Goodwin, M.B. (2006) "Major cranial changes during Triceratops ontogeny" Proceedings of the Royal Society of London B, 273: 2757–2761. doi: 10.1098/rspb.2006.3643
Paul G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
Ryan, M.J. & Russell, A.P. (2006) "The status of the problematic taxon Monoclonius (Ornithischia: Ceratopsidae) and the recognition of adult-sized dinosaur taxa." Geological Society of America Abstracts with Programs, 38(4): 62 [https://gsa.confex.com/gsa/2006NC/final ... 102994.htm] [abstrakt]
Sampson, S.D. (1995). "Two new horned dinosaurs from the Upper Cretaceous Two Medicine Formation of Montana; with a phylogenetic analysis of the Centrosaurinae (Ornithischia: Ceratopsidae)". Journal of Vertebrate Paleontology 15 (4): 743–760. doi:10.1080/02724634.1995.10011259
Sampson, S.D.; Ryan, M.J.; and Tanke, D.H. (1997). "Craniofacial ontogeny in centrosaurine dinosaurs (Ornithischia: Ceratopsidae): taphonomic and behavioral phylogenetic implications". Zoological Journal of the Linnean Society 121 (3): 293–337. doi:10.1111/j.1096-3642.1997.tb00340.x
"Mastodon sapiens"
Re: [OPIS] Monoclonius (monoklonius)
z hasła w ED:
Creisler, B.S. (September 1992). "Why Monoclonius Cope Was Not Named for Its Horn: The Etymologies of Cope's Dinosaurs". Journal of Vertebrate Paleontology (Journal of Vertebrate Paleontology, Vol. 12, No. 3) 12 (3): 313–317. doi:10.1080/02724634.1992.10011462
M. lowei należałoby raczej osobno omówić
to co z tą rewizją? Na pewno nie tylko to jej wymaga, co można stwierdzić już po bibliografii - brak m.in. prac cytowanych w spisie gatunków, starszych klasyków (Hatcher i in. 1907; Lull 1933) i w nich cytowanych.Hasło w trakcie rewizji - kwestia porównania spisu gatunków i ?M. recurvicornis z opisu nazuula
jakieś cytowanie na popracie? Może to:Nazwa tego dinozaura znaczy "jeden trzonek" i odnosi się do budowy zębów, a nie jak się powszechnie sądzi do pojedynczego rogu na nosie.
Creisler, B.S. (September 1992). "Why Monoclonius Cope Was Not Named for Its Horn: The Etymologies of Cope's Dinosaurs". Journal of Vertebrate Paleontology (Journal of Vertebrate Paleontology, Vol. 12, No. 3) 12 (3): 313–317. doi:10.1080/02724634.1992.10011462
co to właściwie znaczy "Do gatunku typowego dopisano M. lowei".M. crassus
(...)
Materiał kopalny: niekompletna czaszka (M. crassus). Do gatunku typowego dopisano M. lowei, który znany jest z kompletnej czaszki.
M. lowei należałoby raczej osobno omówić
mało, dotyczy też pozostałych gatunkówCzas: późna kreda (późny kampan)
Miejsce: USA – Montana
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]
- szerman
- Neogeński mastodont
- Posty: 4061
- Rejestracja: 23 czerwca 2009, o 10:40
- Imię i nazwisko: MSz
- Lokalizacja: B-B
Re: [OPIS] Monoclonius (monoklonius)
Będę musiał wprowadzić w/w i pewnie jakieś inne poprawki, także u centrozaura.
EDIT u centrozaura wprowadziłem poprawki, mam nadzieję że tyle wystarczy. Kolejny w kolejce - monoklonius
EDIT u centrozaura wprowadziłem poprawki, mam nadzieję że tyle wystarczy. Kolejny w kolejce - monoklonius
"Mastodon sapiens"