[OPIS] Orodromeus

[Dawid Mika]

Aktualna wersja opisu: http://encyklopedia.dinozaury.com/index.php/Orodromeus

Orodromeus (orodrom)
Długość: 1,7 m
Waga: ok. 30 kg
Wysokość: ok. 1 m
Miejsce występowania: formacja Two Medicine, formacja Judith River, Montana (USA, Ameryka Północna)
Czas występowania: 80-74 mln lat temu
Klasyfikacja:
Dinosauria
Ornithischia
Genasauria
Cerapoda
Ornithopoda


Wstęp
Orodromeus to niewielki ornitopod, którego nazwa oznacza ''górski biegacz''. Jedyny znany gatunek należący do tego rodzaju – O. makelai został opisany przez Hornera i Weishampela w 1988 roku.

Etymologia
Nazwa rodzajowa tego dinozaura pochodzi od greckich słów oro - góra i dromeus – biegacz. Oznacza ona ''górski biegacz'' i odnosi się do miejsca znalezienia skamielin – pewnej góry oraz do lekkiej budowy orodroma i jego długich kończyn przednich. Nazwa ta została zaproponowana przez Donalda Bairda.

Materiał kopalny
Obecnie znamy pięć szkieletów należących do tego dinozaura (MOR 294 (holotyp), MOR 403, 473, 623, 1141) Holotyp (MOR 294) złożony z dobrze zachowanej czaszki i fragmentów szkieletu bez ogona jest obecnie przechowywany w Muzeum Gór Skalistych w Bozeman. Kiedy w 1987 znaleziono pierwsze szczątki orodroma w tym 19 jaj z zarodkami, uznano je za należące do tego ornitopoda. Jednak kiedy w 1996 Horner i Weishampel przebadali embriony w rzekomych jaj orodroma, wyszło na jaw, że należą one do troodona, a nie orodroma.

Budowa
Ornitopod ten był niewątpliwie szybkim biegaczem – szacuje się, że mógł biec z prędkością dochodzącą do 60 km/h, o czym świadczy kość piszczelowa znacznie dłuższa od udowej. Orodrom miał giętką szyję oraz smukły tułów. Posiadał czteropalczaste kończyny przednie i trójpalczaste kończyny tylne. Zęby orodroma są bardzo podobne do zębów fabrozaura. Dawniej długość orodroma szacowana na ok. 2,5 m. Jednak jak podaje DML stosunek kości udowej do całkowitej długości ciała u hypsylofodontów wynosi 1/10, więc orodrom powinien mieć ok. 1,7 m długości, a nie 2,5 m jak powszechnie się przyjmuje. Kość udowa osobników dorosłych (MOR 473) mierzy zaledwie 17 cm. Prawdopodobnie orodrom żył w stadach a podczas posiłku jeden osobnik pełnił rolę wartownika, wypatrując potencjalnych napastników.

Klasyfikacja
Według analizy Varricchio i współpracowników (2007), Oryctodromeus, Orodromeus i Zephyrosaurus tworzą klad bazalnych ornitopodów, a orodrom jest najbliżej spokrewniony z zefirozaurem. Natomiast wg Butlera i in. (2008), Orodromeus jest najbardziej bazalnym z badanych przez nich ornitopodów (Zephyrosaurus okazał się w badaniu taksonem o niestablilnej pozycji, natomiast Oryctodromeus nie był badany).


Środowisko
Szczątki orodroma znaleziono w formacji Two Medicine (Park Narodowy Glacier w Montanie) oraz formacji Judith River. W towarzystwie orodroma żyły takie dinozaury jak tyreofory np. Edmontonia, Euplocephalus, Panoplosaurus, ceratopsy jak Achelosaurus, Brachyceratops, Einiosaurus, Prenoceratops czy Styracosaurus. ''Dinozaury kaczodziobe'' czyli hadrozaury były reprezentowany przez dinozaury jak Maiasaura, Hypacrosaurus, Prosaurolophus itp. Żyły tam też owiraptorozaury jak Caenagnathus, dromeozaurydy jak Bambiraptor i tyranozaurydy np. Daspletosaurus czy Gorgosaurus. Nad nimi latały ptaki i pterozaury.

Koegzystencja z troodonem
Rzekome jaja orodroma w rzeczywistości okazały się jajami troodontów. Ponieważ znaleziono je w pobliżu szkieletów orodromów dowodzi to, że ów teropod sprytnie wykorzystywał opiekę i straż ze strony orodromów dla ochrony własnych jaj. Równocześnie orodromy mogły być potencjalnymi ofiarami dla dorosłych troodontów.

Orodromeus w kulturze masowej
Orodrom występuje w serialu Planeta Dinozaurów: Polowanie Małego Dasa. W odcinku, którego głównym bohaterem jest niedoświadczony młody daspletozaur, orodromy odgrywają raczej marginalną rolę. Są tam przedstawione jako zwierzyna łowna troodonów, potrafiąca jednak prześcignąć swoich prześladowców.

Gatunki
Orodromeus Horner i Weishampel, 1988
Orodromeus makelai Horner i Weishampel, 1988

Źródła
Internet:
1.Hasło Orodromeus w angielskiej wikipedii
2. Ten sam dinozaur na Dinodacie
3. Opis formacji Two Medicine na Dinodacie
4.Dinosauria Translation and Pronunciation Guide

Filmy:
1. Planeta Dinozaurów: Polowanie Małego Dasa

Książki:
1. Helmut Werner ''1000 Dinozaurów''


Prace naukowe:
1.Butler, Richard J.; Upchurch, Paul; and Norman, David B. (2008). "The phylogeny of the ornithischian dinosaurs". Journal of Systematic Palaeontology 6 (1): 1–40. doi:10.1017/S1477201907002271

2.Varricchio, David J.; Martin, Anthony J.; and Katsura, Yoshihiro (2007). "First trace and body fossil evidence of a burrowing, denning dinosaur". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences 274: 1361–1368.
_________________
Inne:
1. Holtz - Dinosaurs (suplement)
Suplement do książki Holtza "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages" - najważniejsze info - sierpień 2008

[nazuul]

Hypsilophodontidae

Orodromeus nie należy do tego kladu, który zawiera wszystkie zwierzęta bliższe Hypsilophodon niz Parasaurolophus. Według nowszych prac (patrz koniec posta) do tego kladu nalezy jedynie Hypsilophodon.

Możesz dopisać nowy rodzialik o klasyfikacji.
Według analizy Varricchio i współpracowników (2007), Oryctodromeus, Orodromeus i Zephyrosaurus tworzą klad bazalnych ornitopodów, a orodrom jest najbliżej spokrewniony z zefirozaurem. Natomiast wg Butlera i in. (2008), Orodromeus jest najbardziej bazalnym z badanych przez nich ornitopodów (Zephyrosaurus okazał się w badaniu taksonem o niestablilnej pozycji, natomiast Oryctodromeus nie był badany).

Czas występowania: 80-72,8 mln lat temu

do 74 Ma

formacja Two Medicine

takĹźe formacja Judith River (patrz Butler et al)

Jedyny znany gatunek należący do tego rodzaju – O. makelai został opisany przez Hornera i Weishampela w 1988

roku.

'gĂłrki biegacz''

gĂłrski

oro-

spacja

Znane są trzy szkielety należące do tego dinozaura

Więcej. Butler i in (2008) wymieniają 5:
MOR 294 (holotyp), MOR 403, 473, 623, 1141

Ornitopod ten był niewątpliwie szybkim biegaczem – szacuje się, Ĺźe mĂłgł biec z prędkością dochodzącą do 60 km/h, o czym świadczy kość udowa znacznie dłuĹźsza od piszczelowej.

a nie odwrotnie?

Być może tak je spokrewnione z nim oryktodrom.

?

Orodrom miał ruchową szyję oraz smukły tułów.

? giętką?

Zęby orodroma są bardzo podobnego do zębów fabrozaura.

podobne

Szczątki orodroma znaleziono w formacji Two Medicine (Park Narodowy Glacier w Montanie).W towarzystwie

spacja
takĹźe w f. Judith River

tyreofory ... Palaeoscincus
tyranozauroidy ... Aublysodon

ja bym nie pisał tyreofory, tylko ankylozaury, bo do tyreoforów należą tez stegozaury, a te jak wiadomo juz dawno byly wymarłe. Tak samo nie pisał bym tyranozauroidy, tylko tyranozaurydy, bo tam żyły tylko przedstawiciele Tyrannosauridae (podczas gdy w Azji i na wschodzie Ameryki, za morzem, prawdopodobnie żyły też prymitywniejsze tytanozauroidy).
Palaeoscincus i Aublysodon to nomina dubia, czyli taksony niewżne, więc o nich w środowisku bym nie pisał. Zamiast nich moga być: Panoplosaurus i Gorgosaurus.

Rzekome jaja orodroma w rzeczywistości okazały się jajami troodona. Ponieważ znaleziono je w pobliżu szkieletów orodromów dowodzi to, że ów teropod sprytnie wykorzystywał opiekę i straż ze strony orodromów dla ochrony własnych jaj. Równocześnie orodromy mogły być potencjalnymi ofiarami dla dorosłych troodonów.

zły zapis, powinno być z "t". troodonta, troodontów


Źródła - możesz dopisać do opisu
Butler, Richard J.; Upchurch, Paul; and Norman, David B. (2008). "The phylogeny of the ornithischian dinosaurs". Journal of Systematic Palaeontology 6 (1): 1–40. doi:10.1017/S1477201907002271

Varricchio, David J.; Martin, Anthony J.; and Katsura, Yoshihiro (2007). "First trace and body fossil evidence of a burrowing, denning dinosaur". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences 274: 1361–1368.

[hanys]

Konsystencja z troodonem

a nie czasem koegzystencja

Posiadał czworopalczaste kończyny przednie

czteropalczaste

[szerman]

Natomiast wg Butlera i in. (2008), Orodromeus jest najbardziej bazalnym z badanych przez nich ornitopodów (Zephyrosaurus okazał się w badaniu taksonem o niestablilnej pozycji, natomiast Oryctodromeus nie był badany).

niestabilnej

[Tomasz Singer]

Wspomnieć warto jeszcze o charakterystycznym dlatego rodzaju kolcu na kości jarzmowej.