Aktualna wersja opisu: http://encyklopedia.dinozaury.com/index.php/Orodromeus
Orodromeus (orodrom)
Długość: 1,7 m
Waga: ok. 30 kg
Wysokość: ok. 1 m
Miejsce występowania: formacja Two Medicine, formacja Judith River, Montana (USA, Ameryka Północna)
Czas występowania: 80-74 mln lat temu
Klasyfikacja:
Dinosauria
Ornithischia
Genasauria
Cerapoda
Ornithopoda
Wstęp
Orodromeus to niewielki ornitopod, którego nazwa oznacza ''górski biegacz''. Jedyny znany gatunek należący do tego rodzaju – O. makelai został opisany przez Hornera i Weishampela w 1988 roku.
Etymologia
Nazwa rodzajowa tego dinozaura pochodzi od greckich słów oro - góra i dromeus – biegacz. Oznacza ona ''górski biegacz'' i odnosi się do miejsca znalezienia skamielin – pewnej góry oraz do lekkiej budowy orodroma i jego długich kończyn przednich. Nazwa ta została zaproponowana przez Donalda Bairda.
Materiał kopalny
Obecnie znamy pięć szkieletów należących do tego dinozaura (MOR 294 (holotyp), MOR 403, 473, 623, 1141) Holotyp (MOR 294) złożony z dobrze zachowanej czaszki i fragmentów szkieletu bez ogona jest obecnie przechowywany w Muzeum Gór Skalistych w Bozeman. Kiedy w 1987 znaleziono pierwsze szczątki orodroma w tym 19 jaj z zarodkami, uznano je za należące do tego ornitopoda. Jednak kiedy w 1996 Horner i Weishampel przebadali embriony w rzekomych jaj orodroma, wyszło na jaw, że należą one do troodona, a nie orodroma.
Budowa
Ornitopod ten był niewątpliwie szybkim biegaczem – szacuje się, że mógł biec z prędkością dochodzącą do 60 km/h, o czym świadczy kość piszczelowa znacznie dłuższa od udowej. Orodrom miał giętką szyję oraz smukły tułów. Posiadał czteropalczaste kończyny przednie i trójpalczaste kończyny tylne. Zęby orodroma są bardzo podobne do zębów fabrozaura. Dawniej długość orodroma szacowana na ok. 2,5 m. Jednak jak podaje DML stosunek kości udowej do całkowitej długości ciała u hypsylofodontów wynosi 1/10, więc orodrom powinien mieć ok. 1,7 m długości, a nie 2,5 m jak powszechnie się przyjmuje. Kość udowa osobników dorosłych (MOR 473) mierzy zaledwie 17 cm. Prawdopodobnie orodrom żył w stadach a podczas posiłku jeden osobnik pełnił rolę wartownika, wypatrując potencjalnych napastników.
Klasyfikacja
Według analizy Varricchio i współpracowników (2007), Oryctodromeus, Orodromeus i Zephyrosaurus tworzą klad bazalnych ornitopodów, a orodrom jest najbliżej spokrewniony z zefirozaurem. Natomiast wg Butlera i in. (2008), Orodromeus jest najbardziej bazalnym z badanych przez nich ornitopodów (Zephyrosaurus okazał się w badaniu taksonem o niestablilnej pozycji, natomiast Oryctodromeus nie był badany).
Środowisko
Szczątki orodroma znaleziono w formacji Two Medicine (Park Narodowy Glacier w Montanie) oraz formacji Judith River. W towarzystwie orodroma żyły takie dinozaury jak tyreofory np. Edmontonia, Euplocephalus, Panoplosaurus, ceratopsy jak Achelosaurus, Brachyceratops, Einiosaurus, Prenoceratops czy Styracosaurus. ''Dinozaury kaczodziobe'' czyli hadrozaury były reprezentowany przez dinozaury jak Maiasaura, Hypacrosaurus, Prosaurolophus itp. Żyły tam też owiraptorozaury jak Caenagnathus, dromeozaurydy jak Bambiraptor i tyranozaurydy np. Daspletosaurus czy Gorgosaurus. Nad nimi latały ptaki i pterozaury.
Koegzystencja z troodonem
Rzekome jaja orodroma w rzeczywistości okazały się jajami troodontów. Ponieważ znaleziono je w pobliżu szkieletów orodromów dowodzi to, że ów teropod sprytnie wykorzystywał opiekę i straż ze strony orodromów dla ochrony własnych jaj. Równocześnie orodromy mogły być potencjalnymi ofiarami dla dorosłych troodontów.
Orodromeus w kulturze masowej
Orodrom występuje w serialu Planeta Dinozaurów: Polowanie Małego Dasa. W odcinku, którego głównym bohaterem jest niedoświadczony młody daspletozaur, orodromy odgrywają raczej marginalną rolę. Są tam przedstawione jako zwierzyna łowna troodonów, potrafiąca jednak prześcignąć swoich prześladowców.
Gatunki
Orodromeus Horner i Weishampel, 1988
Orodromeus makelai Horner i Weishampel, 1988
Źródła
Internet:
1.Hasło Orodromeus w angielskiej wikipedii
2. Ten sam dinozaur na Dinodacie
3. Opis formacji Two Medicine na Dinodacie
4.Dinosauria Translation and Pronunciation Guide
Filmy:
1. Planeta Dinozaurów: Polowanie Małego Dasa
Książki:
1. Helmut Werner ''1000 Dinozaurów''
Prace naukowe:
1.Butler, Richard J.; Upchurch, Paul; and Norman, David B. (2008). "The phylogeny of the ornithischian dinosaurs". Journal of Systematic Palaeontology 6 (1): 1–40. doi:10.1017/S1477201907002271
2.Varricchio, David J.; Martin, Anthony J.; and Katsura, Yoshihiro (2007). "First trace and body fossil evidence of a burrowing, denning dinosaur". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences 274: 1361–1368.
_________________
Inne:
1. Holtz - Dinosaurs (suplement)
Suplement do książki Holtza "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages" - najważniejsze info - sierpień 2008
[OPIS] Orodromeus
- Dawid Mika
- Jurajski allozaur
- Posty: 1016
- Rejestracja: 23 maja 2008, o 15:49
- Lokalizacja: Górny Śląsk
[OPIS] Orodromeus
Ostatnio zmieniony 27 stycznia 2009, o 08:41 przez Dawid Mika, łącznie zmieniany 13 razy.
Re: [OPIS] Orodromeus
Orodromeus nie naleĹźy do tego kladu, ktĂłry zawiera wszystkie zwierzÄta bliĹźsze Hypsilophodon niz Parasaurolophus. WedĹug nowszych prac (patrz koniec posta) do tego kladu nalezy jedynie Hypsilophodon.Dawid Mika pisze:Hypsilophodontidae
MoĹźesz dopisaÄ nowy rodzialik o klasyfikacji.
WedĹug analizy Varricchio i wspĂłĹpracownikĂłw (2007), Oryctodromeus, Orodromeus i Zephyrosaurus tworzÄ klad bazalnych ornitopodĂłw, a orodrom jest najbliĹźej spokrewniony z zefirozaurem. Natomiast wg Butlera i in. (2008), Orodromeus jest najbardziej bazalnym z badanych przez nich ornitopodĂłw (Zephyrosaurus okazaĹ siÄ w badaniu taksonem o niestablilnej pozycji, natomiast Oryctodromeus nie byĹ badany).
do 74 MaCzas wystÄpowania: 80-72,8 mln lat temu
takĹźe formacja Judith River (patrz Butler et al)formacja Two Medicine
roku.Jedyny znany gatunek naleĹźÄ cy do tego rodzaju – O. makelai zostaĹ opisany przez Hornera i Weishampela w 1988
gĂłrski'gĂłrki biegacz''
spacjaoro-
WiÄcej. Butler i in (2008) wymieniajÄ 5:Znane sÄ trzy szkielety naleĹźÄ ce do tego dinozaura
MOR 294 (holotyp), MOR 403, 473, 623, 1141
a nie odwrotnie?Ornitopod ten byĹ niewÄ tpliwie szybkim biegaczem – szacuje siÄ, Ĺźe mĂłgĹ biec z prÄdkoĹciÄ dochodzÄ cÄ do 60 km/h, o czym Ĺwiadczy koĹÄ udowa znacznie dĹuĹźsza od piszczelowej.
?ByÄ moĹźe tak je spokrewnione z nim oryktodrom.
? giÄtkÄ ?Orodrom miaĹ ruchowÄ szyjÄ oraz smukĹy tuĹĂłw.
podobneZÄby orodroma sÄ bardzo podobnego do zÄbĂłw fabrozaura.
spacjaSzczÄ tki orodroma znaleziono w formacji Two Medicine (Park Narodowy Glacier w Montanie).W towarzystwie
takĹźe w f. Judith River
ja bym nie pisaĹ tyreofory, tylko ankylozaury, bo do tyreoforĂłw naleĹźÄ tez stegozaury, a te jak wiadomo juz dawno byly wymarĹe. Tak samo nie pisaĹ bym tyranozauroidy, tylko tyranozaurydy, bo tam ĹźyĹy tylko przedstawiciele Tyrannosauridae (podczas gdy w Azji i na wschodzie Ameryki, za morzem, prawdopodobnie ĹźyĹy teĹź prymitywniejsze tytanozauroidy).tyreofory ... Palaeoscincus
tyranozauroidy ... Aublysodon
Palaeoscincus i Aublysodon to nomina dubia, czyli taksony niewĹźne, wiÄc o nich w Ĺrodowisku bym nie pisaĹ. Zamiast nich moga byÄ: Panoplosaurus i Gorgosaurus.
zĹy zapis, powinno byÄ z "t". troodonta, troodontĂłwRzekome jaja orodroma w rzeczywistoĹci okazaĹy siÄ jajami troodona. PoniewaĹź znaleziono je w pobliĹźu szkieletĂłw orodromĂłw dowodzi to, Ĺźe Ăłw teropod sprytnie wykorzystywaĹ opiekÄ i straĹź ze strony orodromĂłw dla ochrony wĹasnych jaj. RĂłwnoczeĹnie orodromy mogĹy byÄ potencjalnymi ofiarami dla dorosĹych troodonĂłw.
ĹšrĂłdĹa - moĹźesz dopisaÄ do opisu
Butler, Richard J.; Upchurch, Paul; and Norman, David B. (2008). "The phylogeny of the ornithischian dinosaurs". Journal of Systematic Palaeontology 6 (1): 1–40. doi:10.1017/S1477201907002271
Varricchio, David J.; Martin, Anthony J.; and Katsura, Yoshihiro (2007). "First trace and body fossil evidence of a burrowing, denning dinosaur". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences 274: 1361–1368.
Ostatnio zmieniony 26 stycznia 2009, o 19:49 przez nazuul, łącznie zmieniany 7 razy.
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]
- szerman
- Neogeński mastodont
- Posty: 4061
- Rejestracja: 23 czerwca 2009, o 10:40
- Imię i nazwisko: MSz
- Lokalizacja: B-B
Re: [OPIS] Orodromeus
niestabilnejDawid Mika pisze:Natomiast wg Butlera i in. (2008), Orodromeus jest najbardziej bazalnym z badanych przez nich ornitopodĂłw (Zephyrosaurus okazaĹ siÄ w badaniu taksonem o niestablilnej pozycji, natomiast Oryctodromeus nie byĹ badany).
- Tomasz Singer
- Jurajski allozaur
- Posty: 1608
- Rejestracja: 24 września 2007, o 09:44
- Lokalizacja: Warszawa
Re: [OPIS] Orodromeus
Wspomnieć warto jeszcze o charakterystycznym dlatego rodzaju kolcu na kości jarzmowej.