NAZWA: Stegosauria pojawi??y siĂ? oko??o 170 mln lat temu. ich skamienia??o??ci sĂ? znane z Europy, Ameryki P????nocnej, Azji (g????wnie po??udnie Chin) i Afryki. Pierwszy opisany, a zarazem najwiĂ?kszy i najbardziej poznany przedstawiciel Stegosauria, to oczywi??cie Stegosaurus. Jego nazwa oznacza dos??ownie ,,zadaszonego jaszczura''. Wbrew wczesnym poglĂ?dom kostne p??yty stegozaur??w nie le??a??y p??asko jak dach??wki, lecz sta??y pionowo na grzbiecie.
BUDOWA: Gady jako zwierzĂ?ta zmiennocieplne, muszĂ? siĂ? ogrzaĂ? na s??o??cu, zanim bĂ?dĂ? zdolne do wiĂ?kszego wysi??ku. P??yty na grzbiecie Stegosaurus (i kilku innych gatunk??w, np. Hesperosaurusby??y) doskona??ymi bateriami s??onecznymi i ch??odnicami. Kiedy zwierzĂ? by??o ustawione bokiem do s??o??ca, krew nagrzewa??a siĂ? i nios??a ciep??o do innych czĂ???ci cia??a. W cieniu lub na wietrze gad ch??odzi?? siĂ?, wypromieniowujĂ?c nadmiar ciep??a z organizmu. Naukowcy twierdzĂ?, ??e p??yty na grzbiecie zadaszonych jaszczur??w, by??y ustawione naprzemianlegle, i ??e w ten spos??b najwydajniej ch??odzi??y lub ogrzewa??yby ich cielska. SĂ? to jednak jednak niepewne przypuszczenia, gdy?? obecnie rozwa?? sie mo??liwo??Ă? sta??ocieplno??ci dinozaur??w. Wed??ug nich p??yty, kt??re by??y w ??rodku bardzo dobrze ukrwione, nie by??y broniĂ? lecz s??u??y??y jako wabik na partnera. Podczas god??w nape??nia??y siĂ? one krwiĂ? i przybiera??y purpurowĂ? barwĂ?. ByĂ? mo??e w ten sam spos??b stegozaury odstrasza??y drapie??niki. Inne gatunki takie jak Dacentrurus, Tuojiangosaurus, Paranthodon, czy Kentrosaurus mia??y na grzbiecie i konczynach (cecha prymitywna) kolczaste wyrostki kostne. Niekt??re, takie jak Wuerhosaurus , mia??y bardzo niskie p??yty grzbietowe. W razie ataku teropoda stegozaury broni??y siĂ? bardzo dobrze umiĂ???nionym ogonem, kt??ry uzbrojony by?? w dwie pary zab??jczwyglĂ?dajĂ?cych kolc??w. InnĂ? ich cechĂ? by??y masywne ko??czyny przednie. W przeciwie??stwie do swoich praprzodk??w (to jest: Fabrosauridae i Scelidosauridae) by??y czworono??ne. Gruba ko??Ă? ramienna i skr??cone ko??ci dloni by??y przystosowane do przenoszenia du??ych obciĂ???e??. PiĂ?Ă? kr??tkich palc??w, zakonczonych kopytkowatymi pazurami, rozk??adalo nacisk na wiĂ?kszĂ? powierzchniĂ? pod??o??a. Poniewa?? s??abe zĂ?by tych dinozaur??w nie pozwala??y im przezuwaĂ? pokarmu ro??linnego, stegozaury ??yka??y (podobnie jak zauropody) kamienie zw. gastrolitami.
DWUM????DZKI: Stegozaury nie mia??y du??ych m??zg??w. Spo??r??d wszystkich dinozaur??w Stegosaurus mia?? mo??e najmniejszy m??zg w stosunku do rozmiar??w cia??a (wielko??ci orzecha w??oskiego). Jednak w okolicy miednicy mia??y zresztĂ? drugi ,,tylny'' m??zg, kt??ry by?? rozszerzeniem rdzenia krĂ?gowego (nie pe??ni?? funkcji m??zgu, lecz by?? odpowiedzialny prawdopodobnie za ,,sterowanie'' ogonem i ko??czynami tylnymi). By?? on 10 razy wiĂ?kszy od w??a??ciwego m??zgu.
POKREWIE??STWO: Stegosauria sĂ? krewniakami Ankylosauria i tworzĂ? wraz z nimi grupĂ? dinozaur??w o nazwie Thyreophora. Stegozaury dzielĂ? siĂ? na dwie rodziny: prymitywniejszĂ? o nazwie Huayangosauridae oraz bardziej zaawansowanĂ? Stegosauridae. PodajĂ? linka: http://www.geol.umd.edu/~tholtz/G104/10418thyr.htm
CIEKAWOSTKI:
Dravidosaurus- obecnie uwa??a siĂ?, ??e to co zosta??o wziĂ?te za szczĂ?tki domniemanego stegozaura, by??o w rzeczywisto??ci pozosta??o??ciĂ? po szkielecie jakiego?? plezjozaura.
WIZERUNKI:
Budowa
http://images.virtualology.com/images/4974.jpg
Lexoviosaurus durobrivensis
http://us.i1.yimg.com/us.yimg.com/i/lig ... ov_big.jpg
Dravidosaurus blandfordi
http://us.i1.yimg.com/us.yimg.com/i/lig ... vi_big.jpg
Kentrosaurus aethiopicus
http://us.i1.yimg.com/us.yimg.com/i/lig ... tr_big.jpg
Paranthodon africanum http://us.i1.yimg.com/us.yimg.com/i/lig ... an_big.jpg
Tuojiangosaurus multispinus
http://us.i1.yimg.com/us.yimg.com/i/lig ... us_big.jpg
Wuerhosaurus homheni
http://us.i1.yimg.com/us.yimg.com/i/lig ... us_big.jpg
Stegosaurus armatus
http://us.i1.yimg.com/us.yimg.com/i/lig ... o1_big.jpg
Huayangosaurus taibaii
http://us.i1.yimg.com/us.yimg.com/i/lig ... ya_big.jpg
Dacentrurus
http://www.dinosaurios.net/dinoimg01/dindace.jpg
Hesperosaurus mjosi
http://www005.upp.so-net.ne.jp/Jurassic ... saurus.jpg
LINKI:
http://www.dinosaurier-interesse.de/web ... auria.html
[ARTYKU?Â] R????norodno??Ă? form dinozaur??w: stegozaury
- Sebastian
- Jurajski allozaur
- Posty: 1336
- Rejestracja: 2 lipca 2006, o 13:32
- Imię i nazwisko: Sebastian Oziemski
- Lokalizacja: Harlow, Essex, UK
[ARTYKU?Â] R????norodno??Ă? form dinozaur??w: stegozaury
Ostatnio zmieniony 16 września 2006, o 19:50 przez Sebastian, łącznie zmieniany 15 razy.
- Daniel Madzia
- Jurajski allozaur
- Posty: 1609
- Rejestracja: 15 marca 2006, o 12:39
- Lokalizacja: Třinec, Česká republika
- Kontakt:
Re: R????norodno??Ă? form dinozaur??w: stegozaury
Taksony ponadrodzajowe sie nie kursywuje...
- Karol Sabath
- Ekspert
- Posty: 443
- Rejestracja: 15 marca 2006, o 21:21
- Lokalizacja: Warszawa
- Kontakt:
Uwagi do artyku??u:
Je??li wymieniaĂ? kontynenty, to nie "Azja ?ĹĄrodkowa" tylko "Azja" (zresztĂ? akurat stegozaury znane sĂ? raczej z po??udnia Chin).
Stanowczo usunĂ?Ă? drawidozaura (rysunek); mo??na ew. gdzie?? w ciekawostkach napisaĂ?, ??e by?? uwa??any za ostatniego stegozaura, ale ??e jego status jest co najmniej niepewny. Stanowczo nale??y daĂ? rysunek (lub parĂ?) prawdziwych stegozaur??w - chi??skich, albo np. kentrozaura.
Ca??a opowie??Ă? o wygrzewaniu siĂ? na s??o??cu nie tylko zbytnio zak??ada zmiennocieplno??Ă? stegozaur??w, ale i pasuje g????wnie do Stegosaurus. Reszta mia??a raczej kolce ni?? szerokie p??yty nadajĂ?ce siĂ? na wydajne wymienniki ciep??a.
Z trop??w zdaje siĂ? wynikaĂ?, ??e stegozaury niekoniecznie by??y czworono??ne (zob. http://muzeum.pgi.gov.pl/wystawy/kolczaste_dinozaury/).
Informacja, ??e gastrolitami podobnie zajada??y siĂ? zauropody jest powt??rzona dwa razy w kolejnych zdaniach (w nawiasie i jako samodzielne zdanie).
Rozszerzenie kana??u rdzeniowego nie by??o raczej "drugim m??zgiem" (do my??lenia); mog??o byĂ? albo roszerzeniem rdzenia zawiadujĂ?cym ruchami n??g i ogona, a mo??e mie??ci??o cia??a t??uszczowe z substancjami zapasowymi, jak u ptak??w.
Po ??acinie tyreofory nazywajĂ? siĂ? Thyreophora. W og??le w tek??cie jest trochĂ? liter??wek (polskich).
Skoro artyku?? nazywa siĂ? "R????norodno??Ă? form", spodziewa??bym siĂ? znale??Ă? jaki?? przeglĂ?d r????norodno??ci stegozaur??w - a tu tylko Stegosaurus i nieszczĂ?sny drawidozaur. Warto by jednak napisac o innych gatunkach (i czym siĂ? charakteryzowa??y).
Je??li wymieniaĂ? kontynenty, to nie "Azja ?ĹĄrodkowa" tylko "Azja" (zresztĂ? akurat stegozaury znane sĂ? raczej z po??udnia Chin).
Stanowczo usunĂ?Ă? drawidozaura (rysunek); mo??na ew. gdzie?? w ciekawostkach napisaĂ?, ??e by?? uwa??any za ostatniego stegozaura, ale ??e jego status jest co najmniej niepewny. Stanowczo nale??y daĂ? rysunek (lub parĂ?) prawdziwych stegozaur??w - chi??skich, albo np. kentrozaura.
Ca??a opowie??Ă? o wygrzewaniu siĂ? na s??o??cu nie tylko zbytnio zak??ada zmiennocieplno??Ă? stegozaur??w, ale i pasuje g????wnie do Stegosaurus. Reszta mia??a raczej kolce ni?? szerokie p??yty nadajĂ?ce siĂ? na wydajne wymienniki ciep??a.
Z trop??w zdaje siĂ? wynikaĂ?, ??e stegozaury niekoniecznie by??y czworono??ne (zob. http://muzeum.pgi.gov.pl/wystawy/kolczaste_dinozaury/).
Informacja, ??e gastrolitami podobnie zajada??y siĂ? zauropody jest powt??rzona dwa razy w kolejnych zdaniach (w nawiasie i jako samodzielne zdanie).
Rozszerzenie kana??u rdzeniowego nie by??o raczej "drugim m??zgiem" (do my??lenia); mog??o byĂ? albo roszerzeniem rdzenia zawiadujĂ?cym ruchami n??g i ogona, a mo??e mie??ci??o cia??a t??uszczowe z substancjami zapasowymi, jak u ptak??w.
Po ??acinie tyreofory nazywajĂ? siĂ? Thyreophora. W og??le w tek??cie jest trochĂ? liter??wek (polskich).
Skoro artyku?? nazywa siĂ? "R????norodno??Ă? form", spodziewa??bym siĂ? znale??Ă? jaki?? przeglĂ?d r????norodno??ci stegozaur??w - a tu tylko Stegosaurus i nieszczĂ?sny drawidozaur. Warto by jednak napisac o innych gatunkach (i czym siĂ? charakteryzowa??y).