[opis] pachyrinozaur (Pachyrhinosaurus)

[d_m]

Pachyrinozaur (Pachyrhinosaurus canadensis Sternberg, 1950), to p????nokredowy ceratops z Ameryki P????nocnej. Pierwsze jego skamienia??o??ci odkry?? w Albercie (Kanada) w 1946, a nazwa?? w 1950, Charles Mortram Sternberg (1885 – 1981), ameryka??ski paleontolog i kolekcjoner skamienia??o??ci, kt??ry ws??awi?? siÄ? odkryciem i opisaniem tak??e skamienia??o??ci Brachylophosaurus, Parksosaurus i Edmontonia. Nawiasem m??wiÄ?c, jego ojciec, Charles Hazelius Sternberg (1850 – 1943; w czasie s??ynnych "wojen o ko??ci" w obozie Cope'a), jak i dwaj bracia (George i Levi), r??wnie?? odnie??li sukces na polu dinozaurologii. W sumie z teren??w Alberty i Alaski, znanych jest obecnie 12 fragmentarycznych czaszek i sporo element??w szkieletu postkranialnego (pozaczaszkowego), jednak wiÄ?kszo??Ä? materia??u trafi??a do opracowaniu dopiero w latach 80. XX wieku, lub p????niej - stÄ?d dotychczasowo powolny postÄ?p w poznawaniu tego dinozaura.

Pachyrinozaur mierzy?? od 5,5 do 7 metr??w, a jego masÄ? szacuje siÄ? na 2 - 4 ton. By??, podobnie jak inne ceratopsy, gatunkiem ro??lino??ernym, a jego najbli??szym krewnym jest Achelousaurus. PoczÄ?tkowo wydawa??o siÄ?, ??e pachyrinozaur by?? bezrogim dinozaurem z kr??tkÄ? kryzÄ?, jednak znaleziska z 1987 roku wskazujÄ?, ??e na ??rodku kryzy mia?? prawdopodobnie od jednego do trzech prostych r????k??w, a ko??ciana wypuk??o??Ä? miÄ?dzy oczami by??a w rzeczywisto??ci podstawÄ? du??ego rogu nosowego. Wydaje siÄ?, ??e kszta??t i wielko??Ä? kryzy by??y cechami indywidualnymi i byÄ? mo??e zale??nymi od wieku i p??ci osobnika.

W roku 1972 Al Lakusta odkry?? w Albercie nagromadzenie szczÄ?tk??w pachyrinozaura, skamienia??o??ci sko??czono wydobywaÄ? dopiero pod koniec lat 80. Okaza??o siÄ?, ??e na jednym metrze kwadratowym znajdowa??o siÄ? a?? do 100 ko??ci! W sumie wydobyto 14 czaszek i 3,5 tysiÄ?ca innych element??w kostnych. Ten masowy gr??b wskazuje na to, ??e prawdopodbnie dinozaury te ??y??y stadnie i zosta??y zaskoczone przez pow??d??. Obecno??Ä? kilku grup wiekowych zdaje siÄ? za?? wskazywaÄ? na pewien rodzaj opieki nad potomstwem. NierozstrzygniÄ?tym jest czy skamienia??o??ci z masowego grobu nale??Ä? do Pachyrhinosaurus canadensis, czy te?? do jakiego?? nowego gatunku.

KLASYFIKACJA:
Dinosauria:Ornithischia:Marginocephalia:Ceratopsia:Ceratopsidae:Centrosaurinae:Pachyrhinosaurini:Pachyrhinosaurus Sternberg, 1950

D?UGO?šÄ?
5,5-7 m

MASA:
2-4 t

LOKALIZACJA:
Alaska (USA), Alberta (Kanada)

CZAS:
p????na kreda: mastrycht (70,6 - 65,5 mln lat temu)

http://library.thinkquest.org/C005824/g ... grillo.gif
Rysunek pochodzi z tej strony: *.

[Sebastian]

(...) to p????nokredowy ceratops z Ameryki P????nocnej. Pierwsze jego skamienia??o??ci odkry?? w Albercie (Kanada) w 1946 (...)

Chyba poprawniejsza forma to w prowincjiAlberta (Kanada). Nazwa pochodzi od imienia, a wiÄ?c nie mo??na napisaÄ? w Albercie, gdyz brzmi to jakby odkryto dinozaura w jakiej?? osobie

Poza tym opis jest sssuuupppeeerrr

[Xyphactinus]

Alberta to kanadyjska prowincja, wiÄ?c wszystko siÄ? zgadza.

[Danu]

W??a??nie Alberta, jest czym?? w rodzaju stanu kanady (o ile, rzeczywi??cie tak nie jest, ale tego nie wiem), a piszÄ? siÄ?, ??e odkryto co?? np w Utah, w Montanie, a nie w formacji

[Sebastian]

Ju?? poprawi??em, ale dosyÄ? tego. Opisik jest precudny i my??lÄ?, ??e Dino zwroci na niego uwagÄ?.

[Danu]

Zgadzam siÄ?, opis jest rzetelny i ciekawy, my??lÄ?, ??e jak najbardziej pasuje do encyklopedi

[d_m]

W wyra??eniu prowincja Alberta, Alberta to mianownik, nie dope??niacz (w oryginale province of Alberta, a nie Albert's province), wiÄ?c wydaje mi siÄ?, ??e u??yta przeze mnie forma jest prawid??owa. Wyra??enie w takiej formie jest u??yte 9 razy w wikipediowym ha??le Alberta (prowincja Kanady) i 4 w Historia Alberty (prowincji Kanady). Poczekajmy, a?? inni siÄ? wypowiedzÄ?...

[dilong]

Czyli ten ceratops mia?? rogi z keratyny i po np: godach ten r??g odpada?? jak jakie?? poro??e jelonka!?

[Karol Sabath]

Czyli ten ceratops mia?? rogi z keratyny i po np: godach ten r??g odpada?? jak jakie?? poro??e jelonka!?

OdpadajÄ?ce poro??a (nie "rogi") u jeleniowatych sÄ? akurat kostne. A nosoro??ec ma r??g czysto keratynowy (nie ma na czaszce ??adnego wyrostka), a go nie zrzuca. Co do Alberty, to nie nale??y zwrotu "w Albercie" rozumieÄ? "w tym Albercie" (cz??owieku), tylko "w tej Albercie" (prowincji). Na mapie jest napisane "Alberta", nie "Albert".

[Xyphactinus]

Je??li by?? z keratyny - nie. Je??li z ko??ci - byÄ? mo??e. Ale nic mi nie wiadomo o dowodach na ten r??g. Czy kto?? m??g??by takowe przytoczyÄ?, bo w Wiki nic konkretnego nie znalaz??em na temat rogu pachyrinozaura.

[dilong]

Wed??ug wielu naukowc??w Pachyrhinosaurus nie ??adnego wielkiego rogu tylko naro??l.

[pepo13]

W??a??nie. Tak zazwyczaj jest przedstawiany w rekonstrukcjach. Czy znaleziono jakÄ??? czaszkÄ? pachyrinozaura z rogiem?

[Xyphactinus]

Wed??ug wielu naukowc??w Pachyrhinosaurus nie ??adnego wielkiego rogu tylko naro??l.

A jednak:

znaleziska z 1987 roku wskazujÄ?, ??e (...) ko??ciana wypuk??o??Ä? miÄ?dzy oczami by??a w rzeczywisto??ci podstawÄ? du??ego rogu nosowego

To znaczy jakie znaleziska? Bo nic mi nie wiadomo o takich dowodach.

[Danu]

Chodzi oto, ??e najprawdopodobniej, pachyrinozaur mia?? jednak r??g, tylko u znalezionego osobnika by?? on u??amany

[pepo13]

Czyli odnaleziono tylko jeden szkielet tego dinozaura, tak? ?Bo gdyby odkryto wiÄ?cej to wtedy mo??naby ustaliÄ? jak naprawdÄ? by??o z tym rogiem.

[Danu]

Nie znaleziono 12 czasek, ??le to napisa??em w poprzednim po??cie, ale prawdopdobnie mia?? r??g. Tak siÄ? oibecnie twierdzi, ale ju?? nie pamiÄ?tam gdzie to czyta??em

[Daniel Madzia]

Nie znaleziono 12 czasek, ??le to napisa??em w poprzednim po??cie, ale prawdopdobnie mia?? r??g.

Czasami o znaczeniu zdania decyduje jeden przecinek
Powinno byc: "Nie, znaleziono 12 [albo 14, jak pisze Dawid?] czasek...".

Osobiscie interesowalo by mnie, czy pozostale czaszki (albo chociazby niektore) byly tez kompletne?

[Karol Sabath]

W opisie pojawia siÄ? "masowy gr??b". Zbiorowe i wszelkie inne groby odnosza siÄ? do poch??wk??w ludzkich. Tu w??a??ciwsze by??oby albo "cmentarzysko" (tak metaforycznie okresla siÄ? np. nagromadzenia szczÄ?tk??w s??oni), albo "angromadzenie/akumulacja szczÄ?tk??w kostnych" (bardziej naukawo)...

[d_m]

Niestety nie orientujÄ? siÄ? jak to dok??adniej z tym rogiem jest. Czaszek znaleziono 12 (Pachyrhinosaurus canadensis) + 14 (Pachyrhinosaurus sp.).

[dilong]

W ka??dej czaszce nie znaleziono rog€w tylko by??y naro??le. To znaczy, ??e ten ceratops nie mial ??adnego rogu.

[Karol Sabath]

W ka??dej czaszce nie znaleziono rog€w tylko by??y naro??le. To znaczy, ??e ten ceratops nie mial ??adnego rogu.

W ??adnej czaszce nie znaleziono rogu - to tylko wyklucza sta??y kostny r??g. Natomiast pozostaje mozliwo??Ä?, ??e wszytkie pad??y akurat po zrzuceniu go (co?? jak czaszki jeleni po zrzuceniu poro??y, te?? majÄ? tylko zabli??nionÄ? nasadÄ? mo??d??enia), albo ??e r??g by?? rogowy i uleg?? rozk??adowi (czyli co?? jak u nosoro??ca - na ??adnej czaszce nosorozca te?? nie zachowa??by siÄ? r??g). Nie pamiÄ?tam, czyu kto?? nie opisa?? w????kien Sharpeya z tej naro??li pachyrinozaura - mog??yby ??wiadczyÄ?, ??e co?? du??ego stamtÄ? wyrasta??o.

[dilong]

To tak jakby powiedzieÄ?, ??e Tyranozaur rex mia?? 3 palce, lecz narazie odkryto tylko osobniki z dwoma palcami.

[Karol Sabath]

To tak jakby powiedzieÄ?, ??e Tyranozaur rex mia?? 3 palce, lecz narazie odkryto tylko osobniki z dwoma palcami.

Jkby wszystkie okazy tyranozaura mia??y zachowanÄ? rozbudowanÄ? powierzchniÄ? stawowÄ? dla trzciego palca, to nie by??oby to takie niedorzeczne... Chodzi o to, ??e na czaszkach pachyrinozaura jest jakie?? podejrzane zgrubienie, i chodzi o to, po co ono by??o. JednÄ? z opcji jest to, ??e by??a to podstawa rogu. Szkoda trochÄ? ko??ci na robienie takiejgo czego?? bez powodu...

[dilong]

Raczej to by??a naro??l, poniewa?? Zaden z inych ceratops??w nie ma takich naro??li tylko rogi. Pozbywanie corocznie rogu i odbudowanie go to du??a strata energii, lepiej by??o wytworzyÄ? sta??y r??g. A poza tym ile by to zajÄ???oby milion??w lat by ze sta??ego rogu jaki ma np: Centrosaurus do takiego rzucanego corocznie rogu jaki z ma??Ä? prawdopobno??ciÄ? posiada?? Parchirhinosaurus.

[pepo13]

No tak i jeszcze skoro znaleziono wszystkie czaszki bez rog??w to pewnie ich nie posiada??. Mo??e to taki stereotyp kt??ry nakazuje my??leÄ?, ??e wszystkie ceratopsy mia??y rogi.