[ARTYKU?] R????norodno??Ä? form gad??w morskich: ichtioza

[Sebastian]

RZÄ?D: Ichthyosauria by??y najlepiej wyspecjalizowanymi gadami morskimi. NazwÄ? ta mo??na przet??umaczyÄ? na ,,rybojaszczury''. Ich cia??a przypomina??y kszta??tem dzisiejsze tu??czyki i makrele. Nie by??y one jednak rybami, lecz gadami, kt??re oddycha??y tlenem atmosferycznym. Przypuszcza siÄ?, ??e zwierzÄ?ta te osiÄ?ga??y w wodzie prÄ?dko??Ä? 45 km/h. Ichtiozaury mia??y torpedowate, op??ywowe cia??o z stabilizujÄ?cÄ? p??etwÄ? grzbietowÄ? i silnym, p????ksiÄ???ycowatym ogonem. KrÄ?gos??up wchodzi?? w dolny p??at p??etwy ogonowej, odwrotnie ni?? u rekin??w. Taka p??etwa nosi nazwÄ? heterocerkicznej odwr??conej. Pomaga nurkowaÄ? zwierzÄ?ciu posiadajÄ?cemu powietrze w p??ucach. Naukowcy sÄ? zdania, ??e by??y one ??yworodne. Wielokrotnie odnajdywano szczÄ?tki samic, kt??re zginÄ???y podczas porodu (stÄ?d wiadomo, ??e m??ode rodzi??y siÄ? ogonem naprz??d). Grupa ta wymar??a pod koniec Kredy.
http://www.ststephens.it/biology/dinosa ... o/p127.jpg
RODZINY:
Ichthyosauridae: Rozkwit tej rodziny przypada pod koniec Jury. Ichthyosaurus jest najbardziej znanym, przedstawicielem swojej rodziny. Mia?? wysokÄ? p??etwÄ? grzbietowÄ? i p????ksiÄ???ycowatÄ? p??etwÄ? ogonowÄ?. Nozdrza Ichthyosaurus znajdowa??y siÄ? w blisko??ci ocznej tak, ??e zwierzÄ? musia??o wynurzyÄ? tylko g??owÄ? z wody, aby m??c oddychaÄ?. Odnaleziono r??wnie?? kopalny ka?? i tre??Ä? ??o??Ä?dka ichtiozaur??w co potwierdza to, i?? by??y one rybo??erne. Zachowa?? siÄ? r??wnie?? barwnik z nask??rka. Jego analiza wskazuje na to, ??e g??adka, gruba sk??ra Ichthyosaurus by??a brÄ?zowa lub czerwonawa. Innym ichtiozaurem jest Ophthalmosaurus icenicus, kt??ry w przeciwie??stwie do Ichthyosaurus mia?? ??wietny wzrok. Jego oczodo??y osiÄ?ga??y do 12 cm ??rednicy. P??etwy by??y rozwiniÄ?te o wiele mocniej, co wskazuje na to, ??e sterowanie i stabilizacje cia??a w wodzie by??y w wa??nym ich zadaniem. Prawdopodobnie gad ten prowadzi?? nocny tryb ??ycia i ??ywi?? siÄ? belemnitami (mezozoicznymi g??owonogami podobnymi do ka??amarnic, ale z haczykami zamiast przyssawek na mackach; haczyki belemnit??w spotyka siÄ? w skamienia??o??ciach ichtiozaur??w).

Shastasauridae: SzczÄ?tki tych ichtiozaur??w odnaleziono w Japonii oraz Chinach. Jest to najpierwotniejsza rodzina w obrÄ?bie Ichthyosauria. Wczesne formy porusza??y siÄ? podobnie jak wÄ?gorze. Dopiero w ko??cu triasu rozwinÄ?li optymalnÄ? formÄ? rybiÄ? i poruszali siÄ? stosownie do tego. Cymbospondylus petrinus najmniej przypomina?? ichtiozaura. P??etwy Cymbospondylus by??y kr??tkie i s??u??y??y raczej do sterowania w wodzie. G????wnym jego napÄ?dem by?? bocznie sp??aszczony ogon. P??etwa grzbietowa pozostaje natomiast tylko domys??em (nie odnaleziono jej pozosta??o??ci).
W 1972 roku opisano Himalayasaurus tibetensis i Shonisaurus popularis. Byli to bardzo duzi przedstawiciele szanstazaur??w. OsiÄ?gali 10 - 15 metr??w . KrÄ?gos??up Shonisaurus pokazuje ju?? typowÄ? cechÄ? p????niejszych ichtiozaur??w. Posiada?? on zÄ?by jedynie w przedniej czÄ???ci d??ugiego pyska.

Mixosauridae: Do rodziny tej nale??a?? Mixosaurus nordenskj??ldi , kt??ry charakteryzowa?? siÄ? smuk??ym cia??em i bocznie splaszczonym ogonem, upodabniajÄ?cy go do Cymbospondylus. Przednie p??etwy by??y d??uzsze od tylnich.

Stenopterygiidae: Rodzina ta posiada??a ma??o zaawansowane p??etwy boczne, lecz to i tak wystarcza??o im, aby osiÄ?gaÄ? r??wnie szybka prÄ?dko??Ä? co Ichthyosauridae (od 30 do 45 km/h). Platypterygius australicus zosta?? odnaleziony w Australii w 1865 oraz w 1924 roku. OsiÄ?ga?? 7m d??ugo??ci i by?? prawdziwym postrachem dla ??yjÄ?cych tam ??awic ryb. Podobnie jak jego kuzyn Stenopterygius quadriscissus posiada?? szczÄ?tkowy palec u przedniej p??etwy.

Leptopterygiidae: Przedstawiciele tej rodziny prze??y??y najd??u??ej, bo do P????nej Kredy. BudowÄ? przypomina??y powy??ej opisanÄ? rodzinÄ? Stenopterygiidae. Mia??y jednak nieproporcjonalnie d??u??szy pysk (Eurhinosaurus longirostris), kt??ry kszta??tem przypomina?? ,,miecz'' ??aglicy. Cz??onkowie rodziny mieli szczeg??lnie wÄ?skie p??etwy (Temnodontosaurus platyodeon).
CIEKAWOSTKI:
Ichtiozaury pochodzÄ? najprawdopodobniej od Askeptosaurus. Wraz z nim, krokodylami i wiÄ?kszo??ciÄ? gad??w (np. dinozaury, wÄ???e, jaszczurki) tworzÄ? grupÄ? diapsyd??w (Diapsida)
Temnodontosaurus platyodon- posiada?? ogromne oczy o srednicy 26,4 cm
Shonisaurus sikanniensis- odkryty w 2004 roku w Kolumbii Brytyjskiej (Kanada), triasowy kuzyn Shonisaurus popularis, by?? jednym z najwiÄ?kszych krÄ?gowc??w wodnych.
WIZERUNKI:
Ichthyosaurus communis
http://csotonyi.com/Ichthyosaurus.jpg

Ophthalmosaurus icenicus
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... aurus1.jpg

Cymbospondylus petrinus
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... dylus1.jpg

Himalayasaurus tibetensis
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... aurus1.jpg

Shonisaurus popularis
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... aurus1.jpg

Mixosaurus nordenskj??ldi
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... aurus1.jpg

Platypterygius australicus
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... rygius.jpg

Stenopterygius quadriscissus
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... ygius1.jpg

Temnodontosaurus platyodeon
http://leute.server.de/frankmuster/_fil ... eseite.htm

Eurhinosaurus longirostris
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... aurus1.jpg

Praprzodek Askeptosaurus
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... saurus.jpg

[dilong]

Ja te?? z niej skorzysta??em.

[CHESTERAPTOR]

Ichthyosauridae: Rozkwit tej rodziny przypada w kredzie.

A ja s??ysza??em ??e pod koniec jury ichtiozaury ca??kowicie wyginÄ???y.

[Sebastian]

Ichthyosauridae: Rozkwit tej rodziny przypada w kredzie.

A ja s??ysza??em ??e pod koniec jury ichtiozaury ca??kowicie wyginÄ???y.

Poprawione. Ichtiozaury to jednak specyficzna rodzina, kt??rej rozkwit oraz wymieranie rozpoczÄ???o siÄ? w p????nej jurze. Nie jest jednak wykluczone, ??e mog??y jeszcze istnieÄ? na poczÄ?tku kredy.

[Xyphactinus]

We wczesnokredowej Australii ??y?? jeszcze du??y ichtiozaur Platypterygius , wiÄ?c nie wszystkie rybojaszczury wymar??y z ko??cem jury.

[dilong]

Niekt??re osobniki Ichtyosaurus sa znajdywane w osadach z Wczesnej Kredy. Raczej wymar??y w ?ĹĄrodkowej Kredzie.

[dilong]

Czy w Polsce ??y??y jakie?? ichtiozaury?

[d_m]

Tak - zÄ?by i fragmenty kostne znane sÄ? np. z Zalasu (Ma??opolska).

[dilong]

A czy wiadomo do jakiego ichtiozaura nale??Ä??

[Karol Sabath]

1) PrzyjÄ?tym polskim odpowiednikiem ichtiozaur??w sÄ? rybojaszczury (nie "rybie jaszzczurki", "rybie jaszczury", "jaszczury rybie" itp.). nalezy w ca??ym ha??le u??ywaÄ? albo nazwy ichtiozaury, albo rybojaszczury;
2) "odnajdywano w ich brzuchach delikatne kostki, kt??re byÄ? mo??e nale??a??y do nienarodzonych osobnik??w." Nie "byÄ? mo??e" - sÄ? nawet zane szczÄ?tki samic, kt??re zginÄ???y podczas porodu (stÄ?d wiadomo, ??e m??ode rodzi??y siÄ? ogonem naprz??d): http://www.ststephens.it/biology/dinosa ... o/p127.jpg
3) Co to jest "szczerbaty ogon"? (bez zÄ?b??w? ) Chyba chodzi o p????ksiÄ???ycowatÄ? p??etwÄ? ogonowÄ? (warto dodaÄ?, ??e krÄ?gos??up wchodzi?? w dolny p??at p??etwy ogonowej, odwrotnie ni?? u krekin??w. Taka p??etwa nosi nazwÄ? heterocerkicznej odwr??conej. Pomaga nurkowaÄ? zwierzÄ?ciu posiadajÄ?cemu powietrze w p??ucach - u rekin??w odwrotnie, u??atwia unoszenie siÄ? w wodzie mimo braku pÄ?cherza p??awnego).
4) "Przeguby kulowe miÄ?dzy zamÄ?tami ogonowymi pozwala??y silne boczne uderzenia." Czy kto?? czyta?? to zdanie przed umieszczeniem w sieci?! "ZamÄ?ty ogonowe"?!! "PozwalaÄ? uderzenia"!? Albo "pozwalaÄ? na uderzenia" albo "umo??liwiaÄ? uderzenia". A na poczÄ?tku zdania chodzi oczywi??cie o stawy kuliste (typu g????wka-panewka) miÄ?dzy krÄ?gami ogonowymi.
5) Masywne ko??ci uszne raczej s??abiej drgajÄ? - my s??yszymy lepiej dziÄ?ki delikatnym kosteczkom s??uchowym.
6) ParÄ? razy brak kursywy w nazwie Ichthyosaurus i Shonisaurus, brak drugiego h w podpisie oftalmozaura, b??Ä?dna pisownia rodziny Ichthyosauridae w rozdziale 4,
7) Zamiast "kalmar??w zw. belemnitami" napisa??bym, ??e ??ywi??y siÄ? belemnitami (mezozoicznymi g??owonogami podobnymi do ka??amarnic, ale z haczykami zamiast przyssawek na mackach; haczyki belemnit??w spotyka siÄ? w skamienia??o??ciach ichtiozaur??w).
8) Jacy "oni" w 4. zdaniu 2. rozdzia??u?
9) Jakie "szczeg??lnie wÄ?skie cz??onki" mieli cz??onkowie rodziny (rozdz. 6)?
10) nazwa eurinozaura umieszczona w nawiasie wyglÄ?da jakby dotyczy??a ??aglicy. Nie by??o "okresu p????nokredowego" - okres kredowy dzieli siÄ? na dwie epoki: kredÄ? wczesnÄ? i p????nÄ?. Warto dodaÄ?, ??e i te ichtiozaury wymar??y przed ko??cem kredy (a wymienione z nazwy rodzaje Leptopterygidae ??y??y we wczesnej jurze i ze strony http://www.ucmp.berkeley.edu/people/mot ... trati.html wynika, ??e jedynym kredowym rodzajem ichtiozaura by?? Platypterygius) o szerokich p??etwach i z zupe??nie innej grupy).
11) Diapsida to nie tylko ichtiozaury i krokodyle, ale wiÄ?kszo??Ä? gad??w - od dinozaur??w po wÄ???e i jaszczurki, a mo??e i ??????wie.
12) przyda??aby siÄ? chyba wzmianka o najwiÄ?kszym ichtiozaurze (i jednym z najwiÄ?kszych krÄ?gowc??w w og??le: triasowym Shonisaurus sikanniensis z Kolumbii Brytyjskiej (Kanada), opisanym w 2004 r. (http://www.vertpaleo.org/jvp/24-838-849.html) - po??miertnie przez Elizabeth Nicholls (http://www.rolexawards.com/laureates/la ... holls.html).)
Z ciekawostek warto te?? wymieniÄ? rekord wielko??ci oka - ??rednica 264 mm u Temnodontosaurus platyodon - wiÄ?cej o oczach ichtiozaur??w: http://www.ucmp.berkeley.edu/people/mot ... /eyes.html
W og??le warto daÄ? odsy??acz do ??wietnej strony znawcy ichtiozaur??w, dr. Motaniego: http://www.ucmp.berkeley.edu/people/mot ... index.html

[d_m]

Ichthyosauridae: Rozkwit tej rodziny przypada w kredzie.

A ja s??ysza??em ??e pod koniec jury ichtiozaury ca??kowicie wyginÄ???y.

Poprawione. Ichtiozaury to jednak specyficzna rodzina, kt??rej rozkwit oraz wymieranie rozpoczÄ???o siÄ? w p????nej jurze. Nie jest jednak wykluczone, ??e mog??y jeszcze istnieÄ? na poczÄ?tku kredy.

We wczesnokredowej Australii ??y?? jeszcze du??y ichtiozaur Platypterygius , wiÄ?c nie wszystkie rybojaszczury wymar??y z ko??cem jury.

W najnowszym numerze czasopisma Palaeontology, opisano drugi, obok Platypterygius, rodzaj kredowego ichtiozaura: Maiaspondylus.

Abstract: A new fauna of Lower Cretaceous (Albian) ichthyosaurs, which includes at least one new genus and species, was recovered from deposits of the Loon River Formation at Hay River, Northwest Territories, Canada. All Cretaceous ichthyosaurs have been referred to a single genus, Platypterygius. The Loon River Formation material, however, does not satisfy the diagnosis for Platypterygius, and it is distinctive enough to warrant the erection of a new genus and species of ichthyosaur. Maiaspondylus lindoei gen. et sp. nov. is distinguished from other ichthyosaurs by an extensive overlapping contact of the jugal and the maxilla; marginal teeth with smooth crowns, fluted cementum, lingual curvature and implantation in a dental groove; and humerus with isomorphic proximal and distal ends, featuring three distal articular facets in which the medial articular facet is smaller than the lateral facets. The holotype and referred material is described here, and the relationship of Maiaspondylus to other ophthalmosaurs is discussed.

[dilong]

Jakie rodzaje ichtiozaur??w ??y??y w Polsce?

[Sebastian]

Moje artyku??y o gadach morskich to jedynie wersje wstÄ?pne. Mam nadziejÄ? je rozbudowaÄ?. problem w tym, ??e cienko idzie mi t??umaczenie jÄ?zyka ang. je??li macie do??Ä? wolnego czasu i checi to bez prblemu mo??ecie tworzyc poprawkowe artyku??y moich z tej serii (o dinozaurach ju?? sam zrobiÄ?).

[Xyphactinus]

Bardzo fajnie, tylko czemu wys??a??e?? ten sam post w trzech r????nych tematach? Wystarczy??by chyba w jednym :? .