[ARTYKU?Â] R????norodno??Ă? form gad??w morskich: plezjoza

Sebastian · Post autor: **Sebastian** » 26 sierpnia 2006, o 17:28

RZĂ?D: Pleziozaury by??y najbardziej znanymi gadami morskimi mezozoiku. Palce (w p??etwie) nie sk??ada??y siĂ? z piĂ?ciu lub mniej, lecz do dziesiĂ?ciu ko??ci. Dawniej uwa??ano, ??e plezjozaury p??ywa??y ,,wios??ujĂ?c'' swoimi d??ugimi p??etwami. M??odsza teoria m??wi, ??e porusza??y siĂ?, podobnie jak pingwiny, latajĂ?c w wodzie. Plezjozaury by??y prawdopodobnie sta??ocieplne i ??yworodne. Niegdy?? sĂ?dzono ??e wychodzi??y na lĂ?d podobnie jak ??????wie. WciĂ??? podwa??a siĂ? tĂ? hipotezĂ?, gdy?? gad udusi??by siĂ? pod w??asnym ciĂ???arem. Przodkowie plezjozaur??w (Notosauria) mogli wychodziĂ? na lĂ?d bez trudu, poniwa?? mie mieli jeszcze rozwiniĂ?tych p??etw i byli o wiele ,,l??ejsi'' od swych potomk??w. Nazwa Plesiosauria oznacza ,,prawie jaszczurkĂ?''.
RODZINY:
Rhomaleosauridae: Pierwotnym przedstawicielem tej rodziny jest Macroplata tenuiceps, kt??ra wyglĂ?dem przypomina kr??tkoszyjego Plesiosaurus. O wiele wiĂ?kszy jest Rhomaleosaurus zetlandicus . Posiada?? on arsena?? d??ugich sztyletowatych zĂ?b??w. Gad ten by?? przypuszczalnie padlino??ercĂ?. ByĂ? mo??e polowa?? tak??e na wiĂ?ksze ryby. Rhomaleosaurus zetlandicus jest m??odszym synoniem Thaumatosaurus. Rozr????nia siĂ? jeszcze jeden smuklejszy gatunek Rhomaleosaurus victor.

Pliosauridae: D??ugoszyje pliozaury, takie jak Leptocleidus clemai , czy Peloneustes philarchus by??y znakomitymi ??owcami. Posiada??y delikatne szczĂ?ki, gdy?? ??ywi??y siĂ? morskimi miĂ?czakami i g??owonogami. Gatunki takie jak: Brachauchenius lucasi, Kronosaurus queenslandicus i Liopleurodon ferox osiĂ?ga??y d??ugo??Ă? od 9 do nawet 17m (wed??ug niekt??rych badaczy nawet o 22 m). ??ywi??y siĂ? one padlinĂ? i rybami. Z pewno??cia stanowi??y zagro??enie dla wiĂ?kszosci morskich organizm??w.

Plesiosauridae: Rodzaj Plesiosaurus jest najbardziej znanym gadem morskim. Jest znanych wiele gatunk??w plezjozaur??w. Jednym z nich jest Plesiosaurus macrocephalus , kt??ry posiada?? ju?? wszystkie cechy swojej grupy. Gatunek ten mia?? nieco szerszĂ? g??owĂ? od pozosta??ych. Posiada?? r??wnie?? ko??kowate zĂ?by, kt??rymi bez trudu chwyta?? mĂ?twy i ryby.

Elasmosauridae: Cz??onkowie rodziny Elasmosauridae (p??ytkowych jaszczurek) byli najd??u??szymi i ostatnimi Plesiosauria. Ich g??owy by??y bardzo ma??e w stosunku do reszty cia??a. Elasmozaury nie nale??a??y do najszybszych p??ywak??w. Ich szczĂ?tki odnajdywano w Ameryce P????nocnej, Europie, Australii i nowej Zelandii. Elasmosaurus platyurus jest najd??u??szym przedstawicielem rodziny elasmozaur??w. OsiĂ?ga?? on d??ugo??Ă? 14m, na co 8 przypada na szyjĂ?! Niewiele kr??tszy od niego by??y 12-metrowe Hydrotherosaurus alexandrae i Mauisaurus haasti. Najkr??tszymi elasmozaurami by??y Muraenosaurus elasmosauroides oraz Woolungosaurus glendowerensis , kt??re osiĂ?ga??y do 8 m d??ugo??ci.

Dolichorhynchopidae: Te plezjozaury budowĂ? przypomina??y wieloryby i sĂ? niekiedy nazywane ,,wielorybokszta??tnymi''. Rodzina ta ??y??a w okresie kredy starszej (wielkiego wymierania). Ich szczĂ?tki odnaleziono w USA i Meksyku. Przedstawiciele rodziny to Dolichorhynchops osborni i Cryptocleidus eurymerus . Gady te osiĂ?ga??y od 3 do 5 m d??ugo??ci. Mia??y one zakrzywione zĂ?by, kt??rymi wy??apywa??y w wodzie krewetki i ma??e ryby.
CIEKAWOSTKI:
Przodkowie: plezjozaury sĂ? potomkami pierwotnych gad??w morskich Nothosauria.
Umoonasaurus demoscyllus: nowoopisany wczesnokredowy, wczesny plezjozaur odkryty w Australii. Umoonazaur by?? ma??y (osiĂ?ga?? d??ugo??Ă? oko??o 2,5 metra). WyglĂ?dem przypomina?? pliozaura. Odnaleziono kilka prawie kompletnych szkielet??w (jeden z dobrze zachowanĂ? czaszkĂ? jest jednym z najlepiej zachowanych szkielet??w krĂ?gowc??w jakie kiedykolwiek odkryto).
POKREWIE??STWO: Rhomaleosauridae oraz Pliosauridae two??y??y nadrodzinĂ? Pliosauroidea, a Elasmosauridae, Plesiosauridae i Dolichorhynchopidae nadrodzinĂ? Plesiosauroidea.
WIZERUNKI:
Rhomaleosaurus zetlandicus
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... saurus.jpg

Macroplata tenuiceps
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... plata2.jpg

Brachauchenius lucasi
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... enius1.jpg

Kronosaurus queenslandicus
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... aurus1.jpg

Leptocleidus clemai
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... eidus1.jpg

Liopleurodon ferox
http://marenostrum.org/paleontologia/li ... neteau.jpg

Peloneustes philarchus
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... ustes1.jpg

Plesiosaurus macrocephalus
http://leute.server.de/frankmuster/P/Plesiosaurus1.jpg

Elasmosaurus platyurus
http://www.geocities.com/sea_saur/elasmosaurus.jpg

Hydrotherosaurus alexandrae
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... saurus.jpg

Mauisaurus haasti
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... aurus2.jpg

Muraenosaurus elasmosauroides
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... aurus2.jpg

Woolungosaurus glendowerensis
http://home.alphalink.com.au/~dannj/elasmosa.gif

Dolichorhynchops osborni
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... chops1.jpg

Cryptocleidus eurymerus
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... eidus1.jpg

Sebastian · Post autor: **Sebastian** » 26 sierpnia 2006, o 21:54

A co sĂ?dzicie o tym artykule

http://www.dinozaury.com/forum/viewtopic.php?t=553

CHESTERAPTOR · Post autor: **CHESTERAPTOR** » 26 sierpnia 2006, o 22:10

A ja mam pytanie- czy pliozaury nie by??y oddzielnĂ? grupĂ? gad??w morskich?

Daniel Madzia · Post autor: **Daniel Madzia** » 26 sierpnia 2006, o 22:15

CHESTERAPTOR pisze:A ja mam pytanie- czy pliozaury nie by??y oddzielnĂ? grupĂ? gad??w morskich?

Jesli chodzi Ci o to, czy pliozaury sa plezjozaurami, odpowiedz brzmi "tak".

CHESTERAPTOR · Post autor: **CHESTERAPTOR** » 27 sierpnia 2006, o 12:26

Daniel Madzia pisze:Jesli chodzi Ci o to, czy pliozaury sa plezjozaurami, odpowiedz brzmi "tak".

W??a??nie o to mi chodzi??o. DziĂ?ki za odpowied??.

dilong · Post autor: **dilong** » 27 sierpnia 2006, o 15:26

Plezjozaury panowa??y przez ca??y okres jurajski i kredowy.

CHESTERAPTOR · Post autor: **CHESTERAPTOR** » 27 sierpnia 2006, o 16:03

A jak myslicie- czy du??e ichtiozaury takie jak szonizaur mog??y zaszkodziĂ? mniejszym plezjozaurom?

Sebastian · Post autor: **Sebastian** » 27 sierpnia 2006, o 16:22

My??lĂ?, ??e ??wie??onarodzonym plezjozaurom tak. Ichtiozaury gustowa??y jednak raczej w rybach
http://www.dinozaury.com/forum/viewtopic.php?t=553

Xyphactinus · Post autor: **Xyphactinus** » 1 września 2006, o 09:32

W czasach szonizaura nie by??o jeszcze plezjozaur??w, ale temnodontozaur moim zdaniem m??g?? zaatakowaĂ? bez skrupu????w np. plezjozaura.

dilong · Post autor: **dilong** » 1 września 2006, o 11:52

Rywalizowa??y z pierwszumi Pliozaurami tj:Macroplata i z rekinami o w??adzĂ? nad morskimi odmĂ?tami.

Post autor: **Dino** » 13 września 2006, o 09:47

http://www.dinozaury.com/php/index.php? ... Itemid=578

Sebastian · Post autor: **Sebastian** » 13 września 2006, o 14:37

Dziekiiiii

dilong · Post autor: **dilong** » 15 września 2006, o 14:03

Czy w G??rach ?ĹĄwiĂ?tokrzyskich znaleziono ??lady obecno??ci Plezjozaurow i Pliozaur??w? :?

Post autor: **Karol Sabath** » 15 września 2006, o 20:19

Gar??Ă? uwag do artyku??u:
1) "Plezjozaury by??y najbardziej drapie??nymi gadami morskimi mezozoiku."
Co to znaczy? Czy np. mozazaury albo ichtiozaury by??y mniej drapie??ne? Jad??y wiĂ?cej ro??lin albo padliny? Nie rozumiem. Mo??e chodzi??o o "najbardziej znane gady morskie"?
2) "Obalono tĂ? teoriĂ?" - podwa??ono "tĂ? hipotezĂ?". Inna rzecz, ??e nawet orki potrafiĂ? wype??znĂ?Ă? na pla??Ă? porwaĂ? uchatkĂ? i siĂ? nie duszĂ?...
Chyba nie ma konkretnych dowod??w na sta??ocieplno??Ă? ani ??yworodno??Ă? plezjozaur??w.
3) Notozaury nazywajĂ? siĂ? po ??acinie Nothosauridae / Nothosauria - poprawiĂ? w rozdzia??ach 1 i 8.
4) Macroplata jest rodzaju ??e??skiego.
5) ZĂ?by romaleozaura by??y sztyletowate (nie "szczyletowate"), chocia?? zastanawiam siĂ?, czy to trafne okre??lenie. Sztylet ma p??askie ostrze, a zĂ?by plezjozaur??w by??y prawie okrĂ?g??e w przekroju.
6) M??wiĂ?c o "pliozaurach o d??u??szej szyi [nie "szyji"]", ??eby nie przywo??ywaĂ? u czytelnika b??ednego wyoobra??enia nale??a??oby najpierw wyja??nic, ??e w??r??d plezjozaur??w wyr????nia siĂ? formy kr??tkoszyje z du??Ă? g??owĂ? (romaleozaury i pliozaury), i dodaĂ? "o d??u??szej szyi jak na pliozaura".
7) Rozmiary kronozaura i liopleurodona (12-17-22 m) sĂ? przeszacowane - zob. http://www.dinozaury.com/forum/viewtopi ... sc&start=0.
Kronozaur mia?? mo??e 9 m, a nie 12-15, a liopleurodon - 5-7 m. Przedwczoraj widzia??em ten s??ynny szkielet kronozaura w harwardzkim muzeum - rzeczywi??cie "Plasterosaurus" ("gipsozaur") - i dalej ma ponad czterdzie??ci krĂ?g??w przedkrzy??owych (dlatego nie kupi??em sobie koszulki z tego muzeum, bo jest na nim podrasowany zwierzak

)...
8) nazwa Elasmosauridae dos??ownie oznacza "p??ytkowate jaszczury" (elasmos po grecku to cienka p??ytka, w nawiĂ?zaniu do stosunkow lekkich ko??ci pasa barkowego elasmozaura). Nazwa "jaszczurki o ??abĂ?dziej szyi" wydaje mi siĂ? dos??ownym t??umaczeniem jakiej?? potocznej nazwy elsmozaur??w np. z niemieckiego (oni lubiĂ? takie). Po polsku raczej u??ywano wobec nich metafory "wĂ???owej szyi" (choĂ? wĂ???e prawie nie majĂ? szyi).
9) Elasmozaury nie by??y najwiĂ?kszymi plezjozaurami. Mo??e by??y najd??u??sze, ale poniewa?? wiĂ?kszo??Ă? tej d??ugo??ci przypada??a na szyjĂ?, by??y l??ejsze od du??ych pliozaur??w.
10) Zdanie "W 19 w. opisywano go jako ogromnego ??????wia z g??owĂ? wĂ???a." jest mylĂ?ce - nikt nie uwa??a?? go za ??????wia. Jeszcze zanim odkryto elasmozaura, by przybli??yĂ? pokr??j cia??a plezjozaura u??ywano metafory "wĂ???a przeciĂ?gniĂ?tego przez ??????wia morskiego" (zob. http://www.oceansofkansas.com/Snaketurtle.html z pr??bĂ? przesledzenia historii tej metafory).
Za to z elasmozaurem wiĂ???e siĂ? inna anegdota - s??ynny paleontolog Edward Drinker Cope opublikowa?? w 1868/9 roku jego rekonstrukcjĂ?, w kt??rej czaszkĂ? umie??ci?? na kr??tkim ogonie, a szyja sta??a siĂ? d??ugim ogonem (http://www.oceansofkansas.com/cope1868a.html i rekonstrukcja: http://www.oceansofkansas.com/cope1868.html). TĂ? gafĂ? wytknĂ??? mu ponoĂ? m.in. Othniel Charles Marsh, co zapoczĂ?tkowa??o ich s??ynny konflikt i rywalizacjĂ? (kt??ra zaowocowa??a wy??cigiem po dinozaury i "wojnami o ko??ci"). Cope sprostowa?? sw??j b??ad (http://www.oceansofkansas.com/Cope1870a.html), ale odni??s?? siĂ? tylko do pisemnej krytyki Leidy'ego, na kt??rego zresztĂ? zwali?? winĂ?, t??umaczĂ?c siĂ?, ??e zasugerowa?? siĂ? jego analogicznĂ? wcze??niejszĂ? rekonstrukcjĂ? Cimoliasaurus.
Poniewa?? bohaterowie rozdzia??u 6. sĂ? raczej rozmiar??w delfin??w, lepiej mo??e m??wiĂ? o podobie??stwie do waleni ni?? do wieloryb??w (zresztĂ? nie mia??y fiszbin??w itp., wiĂ?c i pod tym wzglĂ?dem bardziej przypomina??y delfiny).

d_m · Post autor: **d_m** » 15 września 2006, o 22:02

Bezpo??rednich dowod??w na ??yworodno??Ă? plezjozaur??w oczywi??cie nie ma, ale np. badania nad triasowym zauropterygiem Keichousaurus hui wskazujĂ?, ??e ju?? on by?? ??yworodny. Proponowano to i dla innych pachypleurozaur??w, jak i notozaur??w; tak??e plezjozaury to ju?? na pewno ??yworodne powinny byĂ?

Post autor: **Karol Sabath** » 15 września 2006, o 22:41

Dawid Mazurek pisze:Bezpo??rednich dowod??w na ??yworodno??Ă? plezjozaur??w oczywi??cie nie ma, ale np. badania nad triasowym zauropterygiem Keichousaurus hui wskazujĂ?, ??e ju?? on by?? ??yworodny. Proponowano to i dla innych pachypleurozaur??w, jak i notozaur??w; tak??e plezjozaury to ju?? na pewno ??yworodne powinny byĂ?

DziĂ?ki za zwr??cenie uwagi na ten artyku??. W??a??nie o takie wpisy na forum chodzi!

Forum Dinozaury.com

Forum Dinozaury.com