Nowe dinozaury 2025

[Taurovenator]

Ezcurra i in. (2025) opisali nowego herrerazaura z późnego triasu Indii - Maleriraptor kuttyi. Jest on znany z fragmentarycznego szkieletu pozaczaszkowego. Według autorów opisu jest to dość prymitywny przedstawiciel Herrerasauria niespokrewniony z południowoamerykańskimi herrerazaurydami. Obecność Maleriraptor w Indiach wskazuje, że herrerazaury przetrwały również na Gondwanie wymieranie karnickie, które doprowadziło do całkowitej zagłady rynchozaurów.

Ezcurra, Martín D.; Garcia, Maurício Silva; Novas, Fernando E.; Müller, Rodrigo Temp; Agnolín, Federico L.; Chatterjee, Sankar (2025-05-07). "A new herrerasaurian dinosaur from the Upper Triassic Upper Maleri Formation of south-central India". Royal Society Open Science. 12 (5).
https://royalsocietypublishing.org/doi/ ... sos.250081

Jest to na ten moment herrerazaur występujący najdalej na wschodzie w porównaniu z innymi przedstawiciela tego kladu. Ciekawe, co wyjdzie z ponownej analizy materiału kopalnego herrerazaura z Poręby?

[Lythronax]

Zhang i współpracownicy (2025) opisali nowy gatunek z rodzaju Zhongyuansaurus - Z. junchangi. Podobnie jak gatunek typowy, Z. junchangi został odnaleziony w skałach formacji Haoling. Jest on znany z niekompletnej żuchwy oraz szkieletu pozaczaszkowego.

Zhang Ji-ming, Jia Lei, Xu Li, You Hai-lu, Gao Dian-song, Liu Di, Li Yu, Wang Yan-chao, 2025. New ankylosaurid material from the Lower Cretaceous of the Ruyang Basin, Henan Province. Acta Palaeontologica Sinica, 64(1): 60–73
http://gswxb.cnjournals.cn/gswxb/articl ... t/20250104

[Taurovenator]

https://www.nature.com/articles/s41598-025-03210-5 - Jiinchuanloong niedu, nowy zauropod ze środkowej jury (późny baton) Chin, tym razem z prowincji Gansu (formacja Xinhe). Znany jest z całkiem kompletnej czaszki i częściowego szkieletu pozaczaszkowego, m.in. artykułowanej z czaszką krótką serią przednich kręgów szyjnych, czy dłuższą serią kręgów ogonowych. Analiza filogenetyczna umieściła ów rodzaj jako przedstawiciela Eusauropoda bardziej zaawansowanego od Mamenchisauridae, za to bardziej bazalnego względem Turiasauria i Neosauropoda.

[Lythronax]

Bardzo ciekawy takson, tym bardziej, że nie znamy zbyt dużo euzauropodów w stosunku do neozauropodów. Poza tym chciałbym dodać, że we wcześniej wspomnianej publikacji o nowym gatunku Zhongyuansaurus, jej autorzy uznali ów rodzaj za odrębny od Gobisaurus.

[Ag.Ent]

Nie jest to co prawda nowy gatunek dinozaura, tylko nowa nazwa kladu, ale niech będzie w tym wątku: Neostegosauria, czyli < kentrozaur + stegozaur + dacentrur (a więc klad w obrębie Stegosauridae). Plus dyskusja o ewolucji czaszki u stegozaurów.

Sánchez-Fenollosa S, Cobos A. 2025. New insights into the phylogeny and skull evolution of stegosaurian dinosaurs: An extraordinary cranium from the European Late Jurassic (Dinosauria: Stegosauria). Vertebrate Zoology 75: 165–189. https://doi.org/10.3897/vz.75.e146618

[Taurovenator]

Taleta taleta, nowy przedstawiciel Arenysaurini żyjący na terenie dzisiejszego Maroka w późnym mastrychcie. Został znaleziony na terenie tego samego stanowiska co Ajnabia i Minquaria (Sidi Chenane).
Longrich, Nicholas R.; Pereda-Suberbiola, Xabier; Bardet, Nathalie; Jalil, Nour-Eddine (2025-05-28). "A new hadrosaurid dinosaur from the late Maastrichtian Phosphates of Morocco provides evidence for an African radiation of lambeosaurines". Gondwana Research. https://doi.org/10.1016%2Fj.gr.2025.05.006

[Lythronax]

Paes Neto i współpracownicy (2025) opisali nowego silezauryda z środkowego triasu Brazylii, który otrzymał nazwę Itaguyra occulta. Jest znany wyłącznie z kości biodrowej i kulszowej. Wg autorów opisu jest to najbardziej bazalny silezauryd.

Paes Neto, V.D., Pretto, F.A., Martinelli, A.G. et al. Continuous presence of dinosauromorphs in South America throughout the Middle to the Late Triassic. Sci Rep 15, 18498 (2025). https://doi.org/10.1038/s41598-025-99362-5

[Ag.Ent]

Paes Neto i współpracownicy (2025) opisali nowego silezauryda z środkowego triasu Brazylii, który otrzymał nazwę Itaguyra occulta. Jest znany wyłącznie z kości biodrowej i kulszowej. Wg autorów opisu jest to najbardziej bazalny silezauryd.

Zależy jeszcze jak zdefiniować "silezaury". Jakkolwiek by tego jednak nie zrobić, to grupa ta (przyjmując hipotezę filogenetyczną Paesa Neto i wsp.) jest jednak albo bardzo parafiletyczna, albo obejmuje tylko silezaura i ingotozaura.

Ech, filogeneza i stratygrafia tych zwierząt przyprawia o ból głowy... Nie zdziwiłbym się za bardzo, gdyby niektóre z "silezaurów" były w rzeczywistości grupą zewnętrzną dla dinozaurów, a pozostałe stanowiły wczesne ptasiomiedniczne.

[Lythronax]

Ech, filogeneza i stratygrafia tych zwierząt przyprawia o ból głowy... Nie zdziwiłbym się za bardzo, gdyby niektóre z "silezaurów" były w rzeczywistości grupą zewnętrzną dla dinozaurów, a pozostałe stanowiły wczesne ptasiomiedniczne.

O ból głowy przyprawić może również kiepski materiał kopalny ostatnio nazywanych "silezaurydów", szczególnie Gamatavus, Amanasaurus czy Itaguyra.

[Lythronax]

Zespół naukowców pod przewodnictwem Jareda Vorisa opisał nowego tyranozauroida z mongolskiej formacji Bayanshiree - Khankhuuluu mongoliensis. Znany z dwóch niekompletnych okazów, Khankhuuluu charakteryzował się płaską czaszką oraz smukłymi kończynami. Według autorów opisu nowy tyranozauroid jest bardziej zaawansowany niż Alectrosaurus.

Voris, Jared T.; Zelenitsky, Darla K.; Kobayashi, Yoshitsugu; Modesto, Sean P.; Therrien, François; Tsutsumi, Hiroki; Chinzorig, Tsogtbaatar; Tsogtbaatar, Khishigjav (2025-06-11). "A new Mongolian tyrannosauroid and the evolution of Eutyrannosauria". Nature. doi:10.1038/s41586-025-08964-6.
https://www.nature.com/articles/s41586-025-08964-6

[Taurovenator]

Bellardini, F.; Filippi, L. S.; Carballido, J. L.; Garrido, A. C.; Baiano, M. A. (2025). "Side by side with titans: a new rebbachisaurid dinosaur from the Huincul Formation (upper Cenomanian) of Patagonia, Argentina". Cretaceous Research. 106188. https://doi.org/10.1016%2Fj.cretres.2025.106188 - Astigmasaura genuflexa, kolejny rodzaj rebbachizauryda z późnego cenomanu formacji Huincul, znany z nieźle zachowanej tylnej połowy szkieletu pozaczaszkowego.

[Tomasz Singer]

Wczoraj ogłoszono opisanie przedstawiciela bazalnych Neornithischia Enigmacursor mollyborthwickae z późnej jury Stanów Zjednoczonych.
https://doi.org/10.1098%2Frsos.242195

[Ag.Ent]

Tongnanlong zhimingi - nowy mamenchizauryd z górnojurajskiej formacji Suining w Chinach. Duży zwierzak - długość szacowana na 25-26 metrów (materiał nie jest jednak zbyt kompletny).

Wei X., Tan Y., Jiang S. et al. 2025. A new mamenchisaurid from the Upper Jurassic Suining Formation of the Sichuan Basin in China and its implication on sauropod gigantism. Scientific Reports 15: 24808. https://doi.org/10.1038/s41598-025-09796-0

[Lythronax]

Pulaosaurus qinglong - nowy bazalny przedstawiciel Neornithischia znany z niemalże kompletnego szkieletu z późnej jury Chin.

Yang Y, King JL, Xu X. 2025. A new neornithischian dinosaur from the Upper Jurassic Tiaojishan Formation of northern China. PeerJ 13:e19664 https://doi.org/10.7717/peerj.19664

[Dino]

Piękny okaz; miałem okazję oglądać go w zeszłym roku w gabinecie Xu w IVPP.

[nazuul]

Szkoda tylko, że nie ma pokrycia ciała.

[Lythronax]

Został opisany nowy gatunek Shri - Shri rapax. Znany z kompletnego szkieletu, teropod charakteryzował się krótką i masywną czaszką oraz dużymi pazurami na stopach. Niestety okaz został wcześniej nielegalne wydobyty, przez co dokładne miejsce odnalezienia jest nieznane, ale autorzy opisu przypuszczają, że pochodził z Djadokhty (stanowisko Ukhaa Tolgod).

Moutrille, L.; Cau, A.; Chinzorig, T.; Escuillié, F.; Tsogtbaatar, K.; Ganzorig, B.; Mallet, C.; Godefroit, P. (2025). "A new bird-like dinosaur from the Upper Cretaceous of Mongolia with extremely robust hands supports niche partitioning among velociraptorines". Historical Biology: An International Journal of Paleobiology.
https://www.tandfonline.com/doi/full/10 ... 25.2530148

[Dino]

Recenzowałem wcześniejszą wersję tego artykułu (w innym czasopiśmie). Uważam, że nie ma solidnych przesłanek, by twierdzić, że okaz ten pochodzi z formacji Djadokhta (a konkretnie z Ukhaa Tolgod). Czaszka jest identyczna jak u Shri devi, a wskazane różnice w szkielecie pozaczaszkowym nie wychodzą poza zmienność, jakiej można byłoby się spodziewać u jednego gatunku. Dopóki nie odnajdziemy dowodu na obecność Shri w Ukhaa Tolgod, to myślę, że bardziej parsymoniczne jest uznanie, że okaz należy do Shri devi i został zebrany z któregoś ze stanowisk w obrębie formacji Baruungoyot (litologia w Ukhaa Tolgod i w Hermiin Tsav czy Khulsan jest zbliżona; nieco pod tezę autorzy w tekście porównują osad asocjowany z okazem jedynie z osadami z Ukhaa Tolgod, nie porównując go do osadów z formacji Baruungoyot). Niemniej, okaz wspaniały (chociaż czaszka została skradziona i jej opis oparty jest jedynie na archiwalnych zdjęciach).

[Lythronax]

Dodatkowe pleurocele w kręgach to też zmienna cecha?

[Dino]

Mamy tylko jeden okaz do porównania (holotyp, okaz z ZPAL nie ma zachowanych kręgów); sugerowałem, żeby autorzy przyjrzeli się zmiennosci w obrebie V. mongoliensis. Z tego co mi wiadomo, kręgi teropodów wykazują się pewną zmiennością w kontekście ilości pleuroceli. Przy tak słabych przesłankach co do odrębności stratygraficznej i anatomicznej, skłaniałbym się ku lumpingowi.