"Prehistoryczny"

[Dino]

Jak zapatrujecie się na wykorzystywanie w polskiej literaturze popularnonaukowej wyrazu "prehistoryczny" w kontekście paleontologicznym? Czy te słowo powinno być zarezerwowane jedynie dla okresu przedhistorycznego ludzkości (a wobec tego jedyne "zwierzęta prehistoryczne" to tylko te czwartorzędowe)?

https://sjp.pwn.pl/slowniki/prehistoryczny.html

[Taurovenator]

Myślę, że w kontekście paleontologicznym, na wyruganie tego terminu może być trochę za późno, gdyż bardzo się rozprzestrzenił w kulturze masowej. Generalnie, dla zachowania ścisłości nazewnictwa, słowa "prehistoria" używałbym w kontekście archeologicznym dla historii ludzkości od powiedzmy pierwszych przedstawicieli linni prowadzącej do nas, a nie do szympansów, a od biedy dla zwierząt żyjących w tym okresie (czyli np: Otodus megalodon jest zwierzęciem prehistorycznym), ale już nie dla chociażby ssaków z paleogenu i większości neogenu, a już napewno nie dla wcześniejszych organizmów.

[nazuul]

Trudno powiedzieć, moje przemyślenia:
na nie:
- historia dotyczy innych (niebiologicznych) aspektów, inna metodologia itp. więc pre- powinna być z tym związana,
- dwupodział na pre- i nie-pre jest antropocentryczny,
- prehistoryczny, czyli ludzie prehistoryczni, pewnie rzucali kamieniami w tego dinozaura,
na tak:
- nie widzę tu problemu - zagłosowałbym na tak,
- pojęcie obejmuje szeroki zakres, więc nieraz może być wygodne, choć granice trudno określić.

Więc raczej lepiej unikać tego określenia, chyba że użycie jest bardzo uzasadnione.

[Dino]

I czym zastąpić słowo "prehistoryczny"? "Pradawny" subiektywnie wydaje mi się być mniej przepastny czasowo niż "prehistoryczny". "Kopalny"? Ale przecież nie określimy tak np. mezozoicznych regionów geograficznych.

Chętnie widziałbym rozdzielenie "pra-historii" i "pradziejów" od "prehistorii" (czyli czegoś, co miało miejsce przed historią pisaną - ale bez określania punktu startowego). Siłą rzeczy w uproszczeniach (a treści popularnonaukowe zawsze będą jakimiś uproszczeniami) lepsze będzie wykorzystywanie czegoś, co czytelnik intuicyjnie zrozumie (co z reguły będzie wiązało się z jakimś mniejszym lub większym antropocentryzmem - "prehistoryczne" będzie bardziej zrozumiałe dla laika niż "triasowe" czy "mezozoiczne").

[Taurovenator]

I czym zastąpić słowo "prehistoryczny"? "Pradawny" subiektywnie wydaje mi się być mniej przepastny czasowo niż "prehistoryczny". "Kopalny"? Ale przecież nie określimy tak np. mezozoicznych regionów geograficznych.

Chętnie widziałbym rozdzielenie "pra-historii" i "pradziejów" od "prehistorii" (czyli czegoś, co miało miejsce przed historią pisaną - ale bez określania punktu startowego). Siłą rzeczy w uproszczeniach (a treści popularnonaukowe zawsze będą jakimiś uproszczeniami) lepsze będzie wykorzystywanie czegoś, co czytelnik intuicyjnie zrozumie (co z reguły będzie wiązało się z jakimś mniejszym lub większym antropocentryzmem - "prehistoryczne" będzie bardziej zrozumiałe dla laika niż "triasowe" czy "mezozoiczne").

Prawda to. W miarę lubię przymiotnik "kopalny" ma dość szerokie zastosowanie czasowe. Prawdą jest jednak, że jest prawie bezużyteczny jeśli chodzi o dawną geofrafię. Z drugiej strony wydaje mi się, że przynajmniej pojęcie "Pangea" jest już dość szeroko rozprzestrzenione, aczkolwiek jest przydatne dla szczątków karbońsko-triasowych. Ewentualnie innym przymiotnikiem jest jeszcze "przedpotopowy", ale nie wiem, czy jest sens go używać.

[nazuul]

Dawny, archaiczny, ówczesny, pierwotny, wczesny - zależnie od kontekstu różne można stosować. Raczej bym unikał przedpotopowy, z oczywistych względów.
Zagłosowałem na tak.