[ARTYKUŁ] Gastrolit

Czyli wszystko o świadkach historii naszej planety z ostatnich kilkuset milionów lat
fot. J. Garstka
Piotr B.
Karboński antrakozaur
Karboński antrakozaur
Posty: 372
Rejestracja: 15 listopada 2008, o 18:02
Lokalizacja: Częstochowa

[ARTYKUŁ] Gastrolit

Post autor: Piotr B. »

Gastrolit

Gastrolit, ang. gastrolith, hiszp. gastrolito (z greki γαστήρ, gastēr – 'żołądek' i λίθος, líthos – 'kamień'), czyli:

Twardy obiekt bez wartości kalorycznej (np. kamień, naturalna lub patologiczna konkrecja), który jest, lub był przetrzymany w przewodzie pokarmowym zwierzęcia.

Powyższą definicję zaproponował Oliver Wings (2007) na łamach Acta Palaeontologica Polonica, podczas rewizji terminologii, oraz hipotez związanych z funkcją gastrolitów, czyli 'kamieni żołądkowych'. Istotne, że definicja ta nie obejmuje funkcji (lub jej braku) połkniętych obiektów, z wyłączeniem braku wartości kalorycznej. Spotykane nieraz definicje uwględniające funkcję (jak np. rozdrabnianie pokarmu) nie są użyteczne, w tym w odniesieniu do materiału kopalnego, gdyż funkcje dotychczas określanych mianem gastrolitu obiektów są różnorodne, były też odrębnie i niekonsekwentlnie definiowane w medycynie, biologii i paleontologii, a jednocześnie rola tych obiektów bywa niejasna/dyskusyjna. Definicja nie uwzględnia też innych cech fizycznych – obiekt (np. fragment skalny) może być (i bywa) więc kanciasty, lub obtoczony, powierzchnia może być wypolerowana, lub nie. Umownym ograniczeniem jest jedynie rozmiar obiektu – dolna granica wynosi 0.063 mm (granica frakcji mułowej i piaskowej).

Klasyfikacja gastrolitów

Klasyfikacja gastrolitów według Wings (2004, 2007):

- bio-gastrolit (ang. bio-gastrolith) – nie patologiczne konkrecje
(spotykane u skorupiakokształtnych jako zapasy soli wapiennych)
- pato-gastrolit (ang. patho-gastrolith) – patologiczne konkrecje uformowane w żołądku
- geo-gastrolit (ang. geo-gastrolith) – wchłonięte cząstki osadu, jak np. żwir
(współcześnie połkane bywają nawet puszki itp. – patrz Wings 2012)


Terminu 'kamienie żołądkowe' (ang. stomach stones) można używać jako generalny synonim gastrolitów – jest to też dosłowne znaczenie tego terminu. Nie ma jednak na podziału 'kamieni żołądkowych' na bio-, pato- i geo-.

Wings (2004, 2007) wprowadza następnie termin egzolit (ang. exolith):

Obcego pochodzenia fragment skalny w drobnoziarnistych osadach, który może odznaczać się mocnym wypolerowaniem i potencjalnie (ale nie koniecznie) wcześniej był gastrolitem.

Są to fragmenty skalne w drobnoziarnistych osadach, których mechanizm transportu nie jest jednak znany, przez co sugeruje się m.in. możliwość ich transportu w przewodzie pokarmowych kręgowca (np., Pandeli i in., 1998). Inne machamizmy transportu, jak np. dryft na kłodach drewna są jednak ciężkie do odrzucenia. Wings (2004, 2007) – moim zdaniem – słusznie zauważył, że dobrym i od lat znanym terminem byłby erratyk (ang. erratic), perfekcyjnie zgodnym z orginalną jego definicją wg Hawkes (1951):

Erratyk to kamień, który został przetransportowany i zdeponowany przez jakiś czynnik inny niż te, które osadziły drobny osad, w którym występuje.

Wings (2004, 2007) jednakże wprowadzenie nowego terminu uzasadnił stwierdzeniem, że erratykiem utarło się określać przede wszystkim fragmenty skalne przetransportowane w lodzie. W ramach osobistego komentarza, wzbudza moją wątpliwość sens mnożenia terminologii – w literaturze takie potencjalne gastrolity bowiem były nazywane choćby erratic clasts (patrz Pandeli i in., 1998).

Funkcje gastrolitów

Kamienie żołądkowe nie muszą pełnić określonej funkcji w fizjologii zwierzęcia, w którego przewodzie pokarmowym się znalazły – łatwo są połykane przypadkiem. Gastrolity bywają wydalane w odchodach i znane są w koprolitach krokodyli i ptaków (Wings, 2012). Beyer i in. (1994) zbadali ile osadu znajduje się w odchodach dzisiejszych zwierząt – przykładowo bizon (Bison bison) w 7% konsumuje osad, pancernik długoogonowy (Dasypus novemcinctus) w 17%, tymczasem gdy dla biegusa (Calidris sp.), ptaka który żywi się bezkręgowcami w błocie lub płytkiej wodzie, osad stanowi aż 7-30% diety. Wings i in. (2008) zbadali zawartość żołądka hipopotama karłowatego (Hexaprotodon liberiensis), w którym znajdowały się 4 kg żwiru, co stanowiło aż 33% masy zawartości żołądka. Ewidentnie jednak, przewód pokarmowy hipopotama zadziałał jako zwykła pułapka sedymentacyjna.

Niemniej, pewne zwierzęta (jak niektóre ptaki) zdają się celowo łykać kamienie, w związku z czym sugerowano różnorodne funkcje gastrolitów w przewodzie pokarmowym. Zdaniem Wings (2004, 2007) do wiarygodnych hipotez należą:

- rozdrabnianie pokarmu
- mieszanie pokarmu
- czyszczenie żołądka
- dostarczanie minerałów

Kontrowersyjna wydała się np. hipoteza, że pełnią funkcję balastową/hydrostatyczną u krokodyli.

Występowanie gastrolitów

Obecność gastrolitów zaobserwowano u wielu grup zwierząt dzisiejszych i kopalnych. Najczęściej znajdowane są u plezjozaurów, fok i lwów morskich, oraz w kilku kladach archozaurów (krokodyle, strusie, ptaki śpiewające, kuraki, nieptasie dinozaury) (Wings, 2004). Gastrolity u plezjozaurów występują głównie wśród Elasmosauridae, niemniej Schmeisser i Gillette (2009) zanotowali je u krótkoszyjego Dolichorhynchops (Polycotylidae). U ichtiozaurów wydają się być bardzo rzadkie, przykładem jest jednak Panjiangsaurus epicharis (Long i in., 2006). Wings (2007) wspomina ich obserwację również u mozazaura.

Mimo długiej listy taksonów nieptasich dinozaurów, u których zaobserwowano potencjalne gastrolity, bardzo rzadko są znajdowane w ilości (w stosunku do masy ciała) pozwalajacej przypuszczać, że pełniły fizjologiczną funkcję, podobną jak u dzisiejszych ptaków (Calvo, 1994; Wings, 2004).

Do wiarygodnych należą gastrolity u ceratopsów Psittacosaurus mongoliensis i Psittacosaurus mazongshanensis, jak również u teropodów Sinornithomimus dongi i Caudipteryx zoui (Wings, 2004). W 2008 Ignacio A. Cerda opisał ciekawe znalezisko trzech artykułowanych szkieletów ornitopoda Gasparinisaura cincosaltensis z wiarygodnymi gastrolitami.

Taksony nieptasich dinozaurów, w których zanotowano obecność potencjalnych gastrolitów (Wings, 2004; Cerda, 2008):

Theropoda
Allosaurus, Baryonyx, Caudipteryx dongi, Caudipteryx zoui, Lourinhanosaurus, Nqwebasaurus, Sinornithomimus dongi, Shenzhousaurus orientalis, Podokesaurus, Poekilopleuron, Syntarsus, Tyrannosaurus

Prosauropoda
Ammosaurus, Massospondylus, Sellosaurus

Sauropoda
Apatosaurus, Barosaurus africanus, Barosaurus lentus, brachiosauridowy sauropod, Cedarosaurus weiskopfae, Chubutisaurus, Dicraeosaurus, Dinheirosaurus lourinhanensis, aff. Rebbachisaurus, Seismosaurus hallorum, Sonorasaurus, Vulcanodon

Ornithopoda
Gasparinisaura cincosaltensis

Ceratopsia
Psittacosaurus mazongshanensis, Psittacosaurus mongoliensis

Ankylosauria
Galtonia, Panoplosaurus

Stegosauria
“Near … stegosauroid dinosaur bones” (Brown, 1907)

Iguanodontia
Iguanodon

Hadrosauridae
Edmontosaurus ("Cloasaurus")

Bibliografia

Beyer, W.N., Connor, E.E., Gerould, S. (1994) "Estimates of soil ingestion by wildlife" Journal of Wildlife Management, 58(2), 375–382.

Brown, B. (1907) "Gastroliths" Science, 25(636), 392.

Calvo, J.O. (1994) "Gastroliths in sauropod dinosaurs" Gaia, 10, 205-208.

Cerda, I.A. (2008) "Gastroliths in an ornithopod dinosaur" Acta Palaeontologica Polonica, 53(2), 351-355.

Long, C., Wings, O., Xiaohong, C., Sander, P.M. (2006) "Gastroliths in the Triassic ichthyosaur Panjiangsaurus from China" Journal of Paleontology, 80(3), 583-588.

Pandeli, E., Vannucchi, P., Monechi, S. (1998) "Possible crystalline gastroliths of large marine Vertebrata from Oligocene pelitic sediments of the Northern Apennines, Italy" Geology, 26(9), 775-778.

Schmeisser, R.L., Gillette, D.D. (2009) "Unusual occurrence of gastroliths in a polycotylid plesiosaur from the Upper Cretaceous Tropic Shale, southern Utah" Palaios, 24, 453-459.

Wings, O. (2004) "Identification, distribution, and function of gastroliths in dinosaurs and extant birds with emphasis on ostriches (Struthio camelus)" rozprawa doktorska, Uniwersytet Bonn, str. 187.

Wings, O. (2007) "A review of gastrolith function with implications for fossil vertebrates and a revised classification" Acta Palaeontologica Polonica, 52(1), 1-16.

Wings, O. (2012) "Gastroliths in coprolites - a call to search!" New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 57, 73-77.

Wings, O., Hatt, J.M., Schwarm, A., Clauss, M. (2008) "Gastroliths in a pygmy hippopotamus (Hexaprotodon liberiensis Morton 1844) (Mammalia, Hippopotamidae)" Senckenbergiana biologica, 88(2), 345-348.

ILUSTRACJE

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/c ... stones.jpg
Gastrolity u dolnokredowego ceratopsa Psittacosaurus (AMNH 6253), formacja Ondai Sair, Ussuk, Mongolia. Źródło: Wikipedia Commons.



---

Artykuł do Encyklopedii Dinozaury.com Na razie bardzo króciutko o gastrolitach, by ująć, co najważniejsze... Pisałem przez noc.

Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8246
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

Re: [ARTYKUŁ] Gastrolit

Post autor: nazuul »

Ciekawy artykuł (np. ilość "osadu" [tj. kamoli?] w żołądkach niektórych zwierząt jest zadziwiająca).

Często widzę w literaurze, że występowanie gastolitów (większej ilości) świadczy o roślinożerności zwierza (lądowego) - mógłbyś się do tego odnieść w artykule?

Spis na pewno do rewizji - braki (Limusaurus Xu i in. 2009; Haya Makovicky i in. 2011), pomyłki (Galtonia ?-> Gastonia), rewizje taksonomiczne (Seismosaurus -> Diplodocus [identyfikacja wątpliwa chyba], Barosaurus africanus -> Tornieria, aff. Rebbachisaurus ?-> Limaysaurus).
Rozumiem, że ta lista jest (poza Brown, 1907) wyłącznie za Wings, 2004 i Cerda, 2008, dodatkowe można już w ED ze znaczkami <ref> dać (jak np. tu http://encyklopedia.dinozaury.com/index ... ite_note-1 )

na http://www.paleofile.com/ jest taka lista (Miscellaneous -> Gastroliths).

Patrząc na listę, widać, że mimo dobrego materiału, u zaawansowanych ceratopsów i ornitopodów nie stwierdzono gastrolitów - pewnie ma to związek z rozbudowanym systemem rozdrabniania pokarnu (baterie zębowe)

APP jest na licencji Creative Commons, można więc korzystać do woli np. z ilustracji. Które byś proponował?
w kilku kladach archozaurów (krokodyle, strusie, ptaki śpiewające, kuraki, nieptasie dinozaury
kladach -> grupach/taksonach, bo nie wszystkie w nawiasie to nazwy kladów
Obrazek
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]

Piotr B.
Karboński antrakozaur
Karboński antrakozaur
Posty: 372
Rejestracja: 15 listopada 2008, o 18:02
Lokalizacja: Częstochowa

Re: [ARTYKUŁ] Gastrolit

Post autor: Piotr B. »

nazuul pisze:Ciekawy artykuł (np. ilość "osadu" [tj. kamoli?] w żołądkach niektórych zwierząt jest zadziwiająca).
:)
nazuul pisze:Często widzę w literaurze, że występowanie gastolitów (większej ilości) świadczy o roślinożerności zwierza (lądowego) - mógłbyś się do tego odnieść w artykule?
Odnieść z pewnością się da, ale po co...? W artykule pominąłem gdybania nad hipotezami, które są wątpliwe, lub jawnie fałszywe - wspomniałem z nich jedynie rolę balastową gastrolitów. Oczywiście można go łatwo o nie rozbudować (dla poprawności historycznej), czy też rozwinąć te, które wymieniłem.
nazuul pisze:Spis na pewno do rewizji - braki (Limusaurus Xu i in. 2009; Haya Makovicky i in. 2011)
pomyłki (Galtonia ?-> Gastonia), rewizje taksonomiczne (Seismosaurus -> Diplodocus [identyfikacja wątpliwa chyba], Barosaurus africanus -> Tornieria, aff. Rebbachisaurus ?-> Limaysaurus).
Oczywiście do stałego uzupełniania listy dinozaurów z gastrolitami, czy też do rewizji taksonomicznej, gdyż ja nie śledzę literatury z rewizjami taksonomicznymi, czy nowymi gatunkami... Artykuł napisałem w kilka godzin, prześledzenie rewizji taksonomicznych to praca na lata (dla ekspertów z forum).
nazuul pisze:Patrząc na listę, widać, że mimo dobrego materiału, u zaawansowanych ceratopsów i ornitopodów nie stwierdzono gastrolitów - pewnie ma to związek z rozbudowanym systemem rozdrabniania pokarnu (baterie zębowe)
Ta hipoteza teoretycznie jest testowalna (jeśli gastrolity się znajdą, jest fałszywa). Coś mi się jednak nie podoba. Dieta hardozauridów udokumentowana jest u:
1) Maiasaura pebleesorum (koprolity) - jeśli za gastrolit uznać skorupkę jajka, znalezione zostały w jednym lub dwóch okazach :P Jednocześnie jadały pokarm niskiej jakości, obgryzając gnijące kłody drewna itd., a w ich odchodach są kawałki drewna o długości do 13 cm (więc duże fragmenty dostawały się nie przeżute), tak więc nie zdziwi mnie, jeśli połykały przy tym kamienie (nawet przypadkiem).
2) Brachylophosaurus canadensis (treść żoładkowa) - zawiera w 9% klasty nieorganiczne, choć ich wymiary zwykle nie przekraczają 100 mikrometrów, mieszczą się w granicach przyjętych w definicji dla gastrolitów - myślałem o tym pisząc artykuł, ale pominąłem ten szczegół. Można rozważać, czy były zjedzone, czy dostały się pośmiertnie, niemniej jak podkreśliłem w pracy roślinożercy (w tym przeżuwacze) konsumują dużo osadów, stąd byłoby dziwne, gdyby hadrozauridy ich nie konsumowały.
Tak więc z jednej strony wydaje się całkowicie możliwe, że również u zaawansowanych hadrozauridów i ceratopsów zdarzały się gastrolity, a z drugiej strony u grup, w których znajdowano je częściej, nie musiały pełnić żadnej funkcji. Pominąłbym te zbędne rozważania w haśle do Encyklopedii.
nazuul pisze:APP jest na licencji Creative Commons, można więc korzystać do woli np. z ilustracji. Które byś proponował?
Przejrzę to.
nazuul pisze:w kilku kladach archozaurów (krokodyle, strusie, ptaki śpiewające, kuraki, nieptasie dinozaury
kladach -> grupach/taksonach, bo nie wszystkie w nawiasie to nazwy kladów
OK.

Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8246
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

Re: [ARTYKUŁ] Gastrolit

Post autor: nazuul »

Piotr B. pisze:
nazuul pisze:Często widzę w literaurze, że występowanie gastolitów (większej ilości) świadczy o roślinożerności zwierza (lądowego) - mógłbyś się do tego odnieść w artykule?
Odnieść z pewnością się da, ale po co...?
(...)
Jeśli chodzi o gastrolity nieptasich dinozaurów, to właśnie to zagadnienie wydaje mi się jednym z najistotniejszych, dlatego zaproponowałem omówienie.
Jeśli to literaturowy mit (a wydaje mi się, że tak), to przydatne jest sprostowanie.

Oczywiście ED jest "encyklopedią" tylko z nazwy. ED to znacznie więcej.
Piotr B. pisze:
nazuul pisze:Patrząc na listę, widać, że mimo dobrego materiału, u zaawansowanych ceratopsów i ornitopodów nie stwierdzono gastrolitów - pewnie ma to związek z rozbudowanym systemem rozdrabniania pokarnu (baterie zębowe)
Ta hipoteza teoretycznie jest testowalna (jeśli gastrolity się znajdą, jest fałszywa).
(...)
Niekoniecznie, tutaj bardziej metody statystyczne byłyby wskazane. Porównanie ilość okazów z gastrolitami z ilością okazów artykułowanych, które powinny mieć zachowane gastrolity dla grup wydzielonych na podstawie budowy aparatu gębowego. Pewnie nie było takiego badania, ale przypuszczam, że hipotezę taką gdzieś przedstawiono.
Obrazek
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]

Piotr B.
Karboński antrakozaur
Karboński antrakozaur
Posty: 372
Rejestracja: 15 listopada 2008, o 18:02
Lokalizacja: Częstochowa

Re: [ARTYKUŁ] Gastrolit

Post autor: Piotr B. »

nazuul pisze:
Piotr B. pisze:
nazuul pisze:Często widzę w literaurze, że występowanie gastolitów (większej ilości) świadczy o roślinożerności zwierza (lądowego) - mógłbyś się do tego odnieść w artykule?
Odnieść z pewnością się da, ale po co...?
(...)
Jeśli chodzi o gastrolity nieptasich dinozaurów, to właśnie to zagadnienie wydaje mi się jednym z najistotniejszych, dlatego zaproponowałem omówienie.
Jeśli to literaturowy mit (a wydaje mi się, że tak), to przydatne jest sprostowanie.

Oczywiście ED jest "encyklopedią" tylko z nazwy. ED to znacznie więcej.
Nie jestem szczególnie aktywny na tym forum, więc nie wiem może, jakie panują tu zwyczaje... Niemniej wydało mi się, że ED nie jest właściwym miejscem na naukowe polemizacje - podobną dyskusję powinniśmy uprzednio submitować do jakiegoś pisemka...

Osobiście czuję tak jak Ty, że ta roślinożerność posiadaczy gastrolitów to literaturowy mit. W zasadzie aż dziwi, że ktoś (pierwotnie) coś takiego wymyślił... :?
Krokodyle łykają kamienie i to dużo i co prawda ktoś uznałby je za "wodne", ale wątpliwa jest popularna, lecz fantastycznie brzmiąca hipoteza, że pełnią funkcję balastową... Tak więc brak argumentu, który potrafiłby powiązać ten ich zwyczaj z wodnym trybem życia. Jednocześnie ptaki drapieżne łykają kamienie, choćby do przeczyszczenia przewodu pokarmowego przed nowym posiłkiem.

Utahraptor
Moderator
Moderator
Posty: 2572
Rejestracja: 22 października 2007, o 18:29

Re: [ARTYKUŁ] Gastrolit

Post autor: Utahraptor »

Bardzo ciekawy artykuł, fajnie porządkuje wiedzę na ten temat. :) Cieszę się, że się tym zająłeś Piotrze ;) . Myślę, że nadaje się do kategorii: Artykuły, Słownik.
Biologia, UW

Piotr B.
Karboński antrakozaur
Karboński antrakozaur
Posty: 372
Rejestracja: 15 listopada 2008, o 18:02
Lokalizacja: Częstochowa

Re: [ARTYKUŁ] Gastrolit

Post autor: Piotr B. »

Utahraptor pisze:Bardzo ciekawy artykuł, fajnie porządkuje wiedzę na ten temat. :) Cieszę się, że się tym zająłeś Piotrze ;) . Myślę, że nadaje się do kategorii: Artykuły, Słownik.
Dzięki, Utahraptorze. Czekam więc, aż go ktoś umieści w ED... :)

Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8246
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

Re: [ARTYKUŁ] Gastrolit

Post autor: nazuul »

Piotr B. pisze:wydało mi się, że ED nie jest właściwym miejscem na naukowe polemizacje - podobną dyskusję powinniśmy uprzednio submitować do jakiegoś pisemka...
naukowe polemizacje (krytyka publikacji, własne hipotezy) są standardem w ED. Ważne tylko, żeby były odpowiednio uzasadnione.
Czy to o gastrolitach nadaje się do osobnej publikacji to wątpię. Wiele np. moich hipotez zawartych w ED nadaje się do publikacji, ale nie wydaje mi się, żeby takie cząstkowe publikacje miały większy sens. Ludzie różne rzeczy wypisują w necie ale tego nie publikują oficjalnie (np. Cau na http://theropoda.blogspot.com/ ).
Obrazek
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]

Piotr B.
Karboński antrakozaur
Karboński antrakozaur
Posty: 372
Rejestracja: 15 listopada 2008, o 18:02
Lokalizacja: Częstochowa

Re: [ARTYKUŁ] Gastrolit

Post autor: Piotr B. »

Tutaj pojawia się też kwestia, pytanie otwarte i może bez jednoznacznej odpowiedzi - jak pisać takie artykuły? Czy - na co zamierzałem postawić - podsumować to co wydaje się ważne oraz wiarygodne, czy też wypisywać wszystkie hipotezy jakie ludziom na dany temat przyszły do głowy i po kolei z nimi polemizować (wówczas tekst o tych "błędnych" będzie dłuższy niż o tych "dobrych"...) i jak się obawiam czytelnik tylko będzie miał mętlik w głowie. Z jednej strony ścisłość historyczna, a z drugiej rozsądek i przejrzystość tekstu.
O tym np., że gastrolity nie muszą być wypolerowane, czy też, że nie muszą rozdrabniać pokarmu itd., napisałem w artykule i też świadomie, by zmienić pewne popularne wyobrażenia.

Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8246
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

Re: [ARTYKUŁ] Gastrolit

Post autor: nazuul »

Oczywiście jako autor możesz dobierać informacje, które umieszczasz w haśle. Mi się ta kwestia wydaje jedną z najistotniejszych w tym temacie, więc zasugerowałem umieszczenie, jeśli nie uważasz jej za istotną, to OK, nie umieszczaj.
Obrazek
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]

Piotr B.
Karboński antrakozaur
Karboński antrakozaur
Posty: 372
Rejestracja: 15 listopada 2008, o 18:02
Lokalizacja: Częstochowa

Re: [ARTYKUŁ] Gastrolit

Post autor: Piotr B. »

Może pierwsze zdanie rozdziału Występowanie gastrolitów napiszmy więc tak:

"Obecność gastrolitów zaobserwowano u wielu grup zwierząt dzisiejszych i kopalnych , zarówno roślinożernych, jak i mięsożernych, wodnych, wodno-lądowych i lądowych."

Dzieki nazuul za uwagi - teraz tekst będzie jaśniejszy!

Awatar użytkownika
szerman
Neogeński mastodont
Neogeński mastodont
Posty: 4060
Rejestracja: 23 czerwca 2009, o 10:40
Imię i nazwisko: MSz
Lokalizacja: B-B

Re: [ARTYKUŁ] Gastrolit

Post autor: szerman »

Piotr B. pisze:
Utahraptor pisze:Bardzo ciekawy artykuł, fajnie porządkuje wiedzę na ten temat. :) Cieszę się, że się tym zająłeś Piotrze ;) . Myślę, że nadaje się do kategorii: Artykuły, Słownik.
Dzięki, Utahraptorze. Czekam więc, aż go ktoś umieści w ED... :)
http://encyklopedia.dinozaury.com/index.php/Gastrolit
"Mastodon sapiens"

Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8246
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

Re: [ARTYKUŁ] Gastrolit

Post autor: nazuul »

nazuul pisze:Spis na pewno do rewizji - braki (Limusaurus Xu i in. 2009; Haya Makovicky i in. 2011), pomyłki (Galtonia ?-> Gastonia), rewizje taksonomiczne (Seismosaurus -> Diplodocus [identyfikacja wątpliwa chyba], Barosaurus africanus -> Tornieria, aff. Rebbachisaurus ?-> Limaysaurus).
Rozumiem, że ta lista jest (poza Brown, 1907) wyłącznie za Wings, 2004 i Cerda, 2008, dodatkowe można już w ED ze znaczkami <ref> dać (jak np. tu http://encyklopedia.dinozaury.com/index ... ite_note-1 )

na http://www.paleofile.com/ jest taka lista (Miscellaneous -> Gastroliths).

Patrząc na listę, widać, że mimo dobrego materiału, u zaawansowanych ceratopsów i ornitopodów nie stwierdzono gastrolitów - pewnie ma to związek z rozbudowanym systemem rozdrabniania pokarnu (baterie zębowe)

APP jest na licencji Creative Commons, można więc korzystać do woli np. z ilustracji. Które byś proponował?
w kilku kladach archozaurów (krokodyle, strusie, ptaki śpiewające, kuraki, nieptasie dinozaury
kladach -> grupach/taksonach, bo nie wszystkie w nawiasie to nazwy kladów
np. http://encyklopedia.dinozaury.com/index ... ldid=12225
Obrazek
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]

d_m

Re: [ARTYKUŁ] Gastrolit

Post autor: d_m »

Bardzo fajnie, Piotrek, że przygotowałeś taki artykuł :)

Piotr B.
Karboński antrakozaur
Karboński antrakozaur
Posty: 372
Rejestracja: 15 listopada 2008, o 18:02
Lokalizacja: Częstochowa

Re: [ARTYKUŁ] Gastrolit

Post autor: Piotr B. »

Cieszę się, że się Wam podoba :) i też cieszy mnie widzieć go w ED :).

Nie mam uprawnień do edycji artykułu...

Cytaty (tj. definicje - łącznie trzy) powinny być kursywą, jak je napisałem. Chyba byłoby też dobrze zastosować pogrubienia, gdzie je dałem. Oczywiście warto też uzupełnić to zdanie, tak jak napisałem post wyżej, na podstawie sugestii nazuul.

Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8246
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

Re: [ARTYKUŁ] Gastrolit

Post autor: nazuul »

Piotr B. pisze:Nie mam uprawnień do edycji artykułu...
Tylko Łukasz może utworzyć konto w ED.

Po wprowadzeniu wszystkich poprawek sugerowanych w temacie, hasło proponuję jako h. tygodnia.

Dokonałem rewizji listy w haśle:
http://encyklopedia.dinozaury.com/index ... ldid=12258

doałem wcześniej wspomnianą Haya
nie ujednoliciłem dodanych cytacji
nie znalazłem potwierdzenia dla gatunków Psittacosaurus.
skreśliłem nazwy gatunków przy monotypowych rodzajach, bo we większośći podano tylko rodzaj
skreśliłem cudzysłów przy Prosauropoda
Obrazek
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]

Piotr B.
Karboński antrakozaur
Karboński antrakozaur
Posty: 372
Rejestracja: 15 listopada 2008, o 18:02
Lokalizacja: Częstochowa

Re: [ARTYKUŁ] Gastrolit

Post autor: Piotr B. »

Czysto redakcyjna sprawa - nazuul, dodałeś kursywę w pierwszej definicji, ale potrzebna jest jeszcze kursywa w definicjach egzolitu i erratyku w rozdziale Klasyfikacja gastrolitów... To są oryginalne definicje i zarazem cytaty z prac w tłumaczeniu własnym.

Jeśli się ze mną zgodzicie, wyrazy bio-gastrolit, pato-gastrolit, geo-gastrolit oraz egzolit zrobiłbym czcionką pogrubioną, jak napisałem pierwotnie.

Stegozaury cytowałem za Wings (2004).

W związku z naszą dyskusją, proponowałem też napisać "Obecność gastrolitów zaobserwowano u wielu grup zwierząt dzisiejszych i kopalnych, zarówno roślinożernych, jak i mięsożernych, wodnych, wodno-lądowych i lądowych." w rozdziale Występowanie gastrolitów, czyli uzupełnić zdanie po przecinku. Jak też zauważyłeś, "w kilku kladach archozaurów" trzeba zmienić na "w kilku grupach archozaurów".

Dzięki za rewizję listy dinozarów! :) Hasło tygodnia? Fajnie :).

Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8246
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

Re: [ARTYKUŁ] Gastrolit

Post autor: nazuul »

Piotr B. pisze:Czysto redakcyjna sprawa - nazuul, dodałeś kursywę w pierwszej definicji (...)
nie dodawałem - nie zajmowałem się niemerytoryczną stroną hasła i nie mam takiego zamiaru, niestety
Obrazek
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]

Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8246
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

Re: [ARTYKUŁ] Gastrolit

Post autor: nazuul »

nazuul pisze:na http://www.paleofile.com/ jest taka lista (Miscellaneous -> Gastroliths).
i są tam kolejne taksony, ?np.: Andesaurus
Genus: Psittacosaurus OSBORN, 1923
P. mongoliensis OSBORN, 1923
P. mazongshanensis XU, 1997
P. gobiensis SERENO, ZHAO & TAN, 2010 (published in 2009)
Talenkauen
Yinlong
Obrazek
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]

Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8246
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

Re: [ARTYKUŁ] Gastrolit

Post autor: nazuul »

wg tej pracy http://econtent.unm.edu/cdm/ref/collect ... ns/id/1008
Syntarsus z listy to będzie S. rhodesiensis, czyli Megapnosaurus rhodesiensis
Są tam też inne, nie wiem czemu pominięte przez Wingsa (2004) - Gyposaurus, czyli chyba Lufengosaurus
Obrazek
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]

Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8246
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

Re: [ARTYKUŁ] Gastrolit

Post autor: nazuul »

Kiedy to hasło zostanie doprowadzone do porządku?
nazuul pisze:
Piotr B. pisze:Nie mam uprawnień do edycji artykułu...
Tylko Łukasz może utworzyć konto w ED.
Obrazek
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]

Piotr B.
Karboński antrakozaur
Karboński antrakozaur
Posty: 372
Rejestracja: 15 listopada 2008, o 18:02
Lokalizacja: Częstochowa

Re: [ARTYKUŁ] Gastrolit

Post autor: Piotr B. »

Też zadaję sobie to pytanie. Choć ja osobiście jestem z nas wszystkich najbardziej tym zainteresowany, nie mam na to wpływu...

Dziękuję za uwagi merytoryczne i jestem za wprowadzeniem ustalonych poprawek. Z mojej strony ponadto dodałbym info o gastrolitach u pterozaura, które mi umknęło (abstract konferencyjny).

Tym samym nie napisałem kolejnych haseł, podczas gdy czekam na edycję pierwszego, tak krótkiego "na początek"...

Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8246
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

Re: [ARTYKUŁ] Gastrolit

Post autor: nazuul »

Zatem po raz kolejny napiszę, że:
nazuul pisze:
Piotr B. pisze:Nie mam uprawnień do edycji artykułu...
Tylko Łukasz może utworzyć konto w ED.
dodam jeszcze, że oczywiście Łukasz (Dino) nie robi tego sam z siebie z reguły, lecz trzeba się z nim skontakować (choć pewnie dobrą praktyką byłoby, żeby sam się tym w większym stopniu interesował, dotąd często ja mu o tym pisałem). Właśnie napisałem Łukaszowi o tym, więc powinno niedługo konto być.
Wcześniej było tak, że można było samemu się zarejestrować, ale trzeba było wyłączyć taką możliwość, gdyż gros takich rejestracji bylo spambotami.
Obrazek
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]

Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8246
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

Re: [ARTYKUŁ] Gastrolit

Post autor: nazuul »

http://encyklopedia.dinozaury.com/index ... ldid=12556
niefortunna edycja. Usunięcie słowa "nieptasich" powoduje, że lista jest albo niekompletna, bo brakuje ptaków, albo nieprawidłowo nazwana, bo są w niej tylko bazalne dinozaury. Należy więc postawić granicę, podając że np. są to nieeumaniraptorowe dinozaury.

Co najmniej jedna z sugerowanych przeze mnie poprawek wciąż nie została wprowadzona:
nazuul pisze:Spis na pewno do rewizji -
(...)
na http://www.paleofile.com/ jest taka lista (Miscellaneous -> Gastroliths).
obecnie http://www.paleofile.com/Miscellaneous/ ... thlist.asp
(brak m.in. Talenkauen)

Dyskusja o pochodzeniu ptaków została wyodrębniona do nowego tematu: http://www.forum.dinozaury.com/viewtopic.php?f=4&t=6092
Obrazek
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]

ODPOWIEDZ