Nie wiem czy się Wam spodoba, takie "lustrzane odbicie" einiozaura. Jako autorów chyba trzeba brać pod uwagę tych z wcześniejszej wersji i aktualnej einiozaura?
____________________________________________________________________________________
Achelousaurus (achelouzaur)
Długość: 6 m
Masa: ok. 3 t
Czas: późna kreda (środkowy – późny kampan; 74-73,5 Ma)
Miejsce: USA – Montana, hrabstwo Glacier, górne warstwy formacji Two Medicine
Klasyfikacja
Dinosauria
Ornithischia
Cerapoda
Ceratopsia
Neoceratopsia
Coronosauria
Ceratopsoidea
Ceratopsidae
Centrosaurinae
Pachyrhinosaurini
Pachyrostra
Wstęp
Achelousaurus horneri to gatunek centrozauryna z terenów dzisiejszych Stanów Zjednoczonych (północno-centralna Montana). Został opisany wraz z gatunkiem
Einiosaurus procurvicornis przez paleontologa Scotta Sampsona, w tej samej publikacji w 1995 roku. Oba gatunki były ze sobą dość blisko spokrewnione, lecz nie występowały w tym samym miejscu i czasie - achelouzaur był nieznacznie późniejszy, bowiem jego szczątki zostały odnalezione w warstwach wyższych (młodszych) o około 25 metrów.
Materiał kopalny i lokalizacja
Holotyp:
MOR 485 to niekompletna czaszka zawierająca narośl kości nosowej, narośle nadoczne i kość ciemieniową. Okaz ten odkryto na obszarze Landside Butte Field.
Materiał przypisany:
MOR 591 to dobrze zachowany osobnik podrosły (ang.
subadult), na którego składają się częściowa czaszka i elementy szkieletu pozaczaszkowego (prawie kompletna kolumna kręgów, kompletna miednica i kość krzyżowa, jedna kość udowa).
MOR 571 to częściowa czaszka, kręgi i żebra. Zarówno on, jak i MOR 591 pochodzą z jednej lokalizacji Black Tail Creek, która stratygraficznie porównywalna jest z lokalizacją holotypu.
Budowa i rozmiary
A. horneri morfologicznie jest bardzo podobny do
Einiosaurus procurvicornis, a bardzo łatwo można je rozróżnić przez różne twory nosowe i region nadoczny. U achelouzaura róg nosowy właściwie nie istnieje, a zastępuje go kostna narośl, podobna jak u
Pachyrhinosaurus (gatunki
P. canadensis i
P. lakustai), lecz węższa, krótsza i cieńsza. U niedorosłego osobnika MOR 591 nie ma tego zgrubienia (McDonald, 2011). Również wydatnymi guzkami nadocznymi przypomina pachyrhinozaura (Samspon, 1995; Dodson i in., 2004). Z kolei ornamentacja kryzy jest podobna jak u np.
Diabloceratops – widnieją na niej 2 długie rogi (P3), które w przeciwieństwie do einiozaura są łukowato wygięte na zewnątrz, natomiast różki P4, P5 i P6 są malutkie (Sampson, 1995). Rożek P1 nie występuje u achelouzaura, tak jak u innych zaawansowanych członków Pachyrhinosaurini (
Einiosaurus i
Pachyrhinosaurus), a także u najbardziej bazalnych centrozaurynów, jak
Albertaceratops i
Diabloceratops (Ryan i in., 2007; Ryan i in., 2012).
Achelousaurus horneri wydaje się być nieco większy od
Einiosaurus procurvicornis i niewiele mniejszy od największego znanego centrozauryna –
Pachyrhinosaurus canadensis. Różni naukowcy (Paul, 2010; Holtz, 2012) oceniają jego długość na 6 metrów długości, a masę na ok. 3 ton.
Filogeneza
Sampson (1995) umieszcza go w Centrosaurinae, tak samo jak drugi rodzaj, który opisuje w swojej publikacji –
Einiosaurus. Do Pachyrhinosaurini – co obecnie wydaje się być konsensusem – zalicza go m.in. Fiorillo i Tykoski (2012). Wg ich analizy jest on bliższy pachyrhinozaurowi (
P. canadensis,
P. lakustai i
P. perotorum) niż einiozaur. Umieszczają go także w węższej grupie o nazwie Pachyrostra, która wg nich prócz niego zawiera wszystkie 3 gatunki
Pachyrhinosaurus oraz nienazwany takson oznaczony numerem katalogowym TMP 2002.76.1. Odkrycie tego ostatniego, wcześniejszego niż
Achelousaurus, ale bliższego
Pachyrhinosaurus, zaprzeczyło hipotezie, że
Achelousaurus jest przodkiem
Pachyrhinosaurus.
Etymologia
Nazwa rodzajowa
Achelousaurus znaczy "jaszczur Achelousa" – boga z mitologii greckiej, znanego także jako Acheloos, Achelojos, uosobienie mitologicznej rzeki Aspropotamos. Jest to aluzja Scotta Sampsona do morfologii czaszki tego ceratopsa – większość znanych wcześniej nauce centrozaurynów miało róg nosowy, podczas gdy achelouzaur ma zamiast niego płaską narośl. Wg mitu, Achelous – który miał moc zmieniania swojego wyglądu – przegrał pojedynek z Heraklesem. Achelous zamienił się w byka, lecz największy w greckiej mitologii heros złamał mu jeden z rogów, tym samym zwyciężając walkę. Epitet gatunkowy
horneri upamiętnia Johna Hornera, wpływowego amerykańskiego paleontologa znanego m.in. ze swych odkryć dinozaurów w Montanie.
Spis gatunków
Achelousaurus Sampson, 1995
A. horneri Sampson, 1995
Rekonstrukcja przyżyciowa A. horneri. Autor: Sergey Krasovskiy.
Źródło: http://fineartamerica.com/featured/ache ... vskiy.html
Bibliografia
Źródła naukowe
Dodson, P., Forster, C.A. & Sampson, S.D. (2004) "Ceratopsidae" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Wyd. drugie. Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 494-513
Fiorillo, A.R. & Tykoski, R.S. (2012) "A new species of the centrosaurine ceratopsid Pachyrhinosaurus from the North Slope (Prince Creek Formation: Maastrichtian) of Alaska". Acta Palaeontologica Polonica 57 (3): 561–573. doi:10.4202/app.2011.0033
McDonald, A.T. (2011) A Subadult Specimen of Rubeosaurus ovatus (Dinosauria: Ceratopsidae), with Observations on Other Ceratopsids from the Two Medicine Formation. PLoS ONE 6(8): e22710. doi:10.1371/journal.pone.0022710
Ryan, M.J., Holmes, R. & Russell, A.P. (2007) "A revision of the late Campanian centrosaurine ceratopsid genus Styracosaurus from the Western Interior of North America". Journal of Vertebrate Paleontology 27 (4): 944–962. doi:10.1671/0272-4634 [
http://www.bio.ucalgary.ca/contact/facu ... ll/314.pdf]
Ryan, M.J., Evans, D.C., Shepherd, K.M. & Sues, H. (2012) "A new ceratopsid from the Foremost Formation (middle Campanian) of Alberta". Canadian Journal of Earth Sciences 49 (10): 1251. doi:10.1139/e2012-056 [
http://www.academia.edu/2842444/A_new_c ... of_Alberta]
Sampson, S.D. (1995) "Two new horned dinosaurs from the Upper Cretaceous Two Medicine Formation of Montana; with a phylogenetic analysis of the Centrosaurinae (Ornithischia: Ceratopsidae)". Journal of Vertebrate Paleontology 15 (4): 743–760. doi:10.1080/02724634.1995.10011259
Inne
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [
http://www.geol.umd.edu/~tholtz/dinoapp ... er2011.pdf]
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford