[opis] Achelousaurus

[Dino]

Proszę o rozbudowę serii starych opisów, które nie są dostępne na forum, a które publikowane były na starych D.com. Wszelkie zmiany proszę dokonywać edytując ten post (jeśli dana osoba ma takie uprawnienia; sam nie będę mógł się zajmować poprawianiem opisów wg zaleceń), dopisując się do listy autorów i publikując w kolejnym poście zmiany, które wprowadzacie (lub np. kwestie dyskusyjne). Dziękuję!
__________________________________________________
Autor: Łukasz Czepiński. Korekta: Maciej Ziegler, Krzysztof Lichota

Achelousaurus (achelouzaur)
długość: ?6 m
masa: ?3-4 t
czas: 74-73 Ma
miejsce: Montana (USA)
klasyfikacja:
Dinosauria
Ornithischia
Genesauria
Cerapoda
Marginocephalia
Ceratopia
Neoceratopia
Ceratopsidae
Centrosaurinae
Pachyrhinosaurini
Pachyrostra


Achelousaurus miał na kryzie dwa wielkie kolce. U większości ceratopsów istniały rogi na nosie i nad oczyma, lecz u achelouzaura zamiast tych rogów występują garbate guzy, które upodobniają go do blisko spokrewnionego z nim Pachyrhinosaurus, choć ten ostatni był od niego większy.

Dwa rogi na końcu kryzy raczej nie pomagały w walkach godowych, lecz mogły przyciągać uwagę samic. Prawdopodobnie do walki samców podczas godów służyły guzy.

Nazwa Achelousaurus bierze źródło od mitycznego boga rzek Acheloosa, a epitet horneri od nazwiska słynnego amerykańskiego paleontologa, Jacka Hornera.

Spis gatunków:
Achelousaurus Sampson, 1995
A. horneri Sampson, 1995

[KrzysiekLichota]

Achelousaurus miał na kryzie dwa wielkie kolce. U większości ceratopsów istniały rogi na nosie i nad oczyma, lecz u achelouzaura zamiast kolców występują garbate guzy

Te dwa podkreślenia nawzajem się wykluczają. Pierwsze zdanie wyrzuć, w drugim zmień na 'rogów'.

Achelousaurus horneri znaczy dosłownie "jaszczur Acheloo (od mitycznego boga rzek) Hornera" od nazwiska słynnego amerykańskiego paleontologa, Jacka Hornera.

lepiej: Nazwa Achelousaurus bierze źródło od mitycznego boga rzek Acheloosa, a epitet horneri od nazwiska słynnego amerykańskiego paleontologa, Jacka Hornera.

Poprawki wprowadzone. MZ

[polonozuch]

Achelousaurus (achelozaur)
Długość: 6 m
Wysokość: pomiędzy 1,7 a 2 m
Masa: 3 t*
Czas: późna kreda (późny kampan 74-73 Ma)
Miejsce: USA (Montana, formacja Two Medicine)

* - wg Gregory'ego S. Paula (2010)

Klasyfikacja:
Dinosauria
Ornithischia
Genasauria
Cerapoda
Marginocephalia
Ceratopsia
Neoceratopsia
Coronosauria
Ceratopsoidea
Ceratopidae
Centrosaurinae
Pachyrhinosaurini
Pachyrostra
Achelousaurus
A. horneri

Materiał kopalny:
Holotypem jest niekompletna czaszka (MOR 485).

Diagnoza:
Achelozaur posiadał dobrze rozwinięte, krótkie kolce o ostrych krawędziach nad oczodołami i narośl na nosie w kształcie tarana. Podobne są do tych, które posiadał pachyrinozaur, chociaż róg były mniejszy, a kolce były nieco większe. Dwa rogi na końcu kryzy raczej nie pomagały w walkach godowych, lecz mogły przyciągać uwagę samic. Prawdopodobnie do walki samców podczas godów służyły guzy.

Rozmiary:
Achelousaurus był średniej wielkości marginocefalem. Osiągał długość 6 m.

Paleoekologia:
Achelozaur był roślinożercą. Żywił się paprotnikami, sagowcami oraz nisko rosnącymi roślinami nagonasiennymi i okrytonasiennymi. Koegzystował z m.in. daspletozaurami, bambiraptorami, euplocefalami, majazaurami i eniozaurami.

Systematyka:
Achelousaurus był ceratopsem. Należał do podrodziny centrozaurynów, w rodzinie ceratopsydów.

Etymologia:
Nazwa rodzajowa Achelousaurus pochodzi od połączenia łacińskiej nazwy boga Acheloosa (Achelous) z saurus, co znaczy "jaszczur Acheloosa". Epitet gatunkowy horneri upamiętni Jacka Hornera, wpływowego amerykańskiego paleontologa znanego ze swych odkryć dinozaurów w Montanie.

Spis gatunków:
Achelousaurus Sampson, 1995
A. horneri Sampson, 1995

Źródła:
- http://en.wikipedia.org/wiki/Achelousaurus
- http://pl.wikipedia.org/wiki/Achelozaur
- http://www.dinodata.org/index.php?optio ... &Itemid=67

Rekonstrukcja przyżyciowa achelozaura

Obrazek pochodzi z tej strony

[szerman]

Ja bym połączył oba opisy (autorzy: Łukasz Czepiński i Jakub Starzyński; korekta: Maciej Ziegler i Krzysztof Lichota).

Wysokość: ? m
Masa: ? t

Wysokość pewnie coś między 1,7-2 m. Masa wg Paula (2010) 3 t.

Czas: późna kreda (kampan 83-74 Ma)

Wg ang. Wiki tak jest, ale jest też dopisane, że prawdopodobniej bliżej 74 Ma (wyższe warstwy kampanu). Ale w starszej wersji opisu jest zupełnie inaczej, najlepiej sięgnąć pierwotnego źródła żeby być pewnym w 100%.

Materiał kopalny:
Holotypem jest czaszka (MOR 485).

Czaszka ta z kolcami mierzy 1,6 metra długości. Wg DD, które podajesz w źródłach jest też materiał przypisany: MOR 591, MOR 571.
MOR 591 i MOR 571 to niekompletne czaszki z częściowymi szkieletami pozaczaszkowymi. Holotypowa czaszka też nie jest kompletna. MZ

Achelozaur posiadał dobrze rozwinięte, krótkie kolce o ostrych krawędziach nad oczodołami i róg nosowy w kształcie tarana. Podobne są do tych, które posiadał pachyrinozaur, chociaż róg były mniejszy, a kolce były nieco większe.

Róg nosowy bardziej przypomina kostną narośl albo kostnego guza, bo jest tępy

Obie rzeczy mogły służyć do walk wewnątrzgatunkowych. Ponadto posiadał dwa kolce na kryzie podobne do tych, które miał einiozaur.

Oba twory kostne - ale uwaga - w starszej wersji jest:

Dwa rogi na końcu kryzy raczej nie pomagały w walkach godowych, lecz mogły przyciągać uwagę samic. Prawdopodobnie do walki samców podczas godów służyły guzy.

I wg mnie jest to bardziej słuszna opcja.

Paleoekologia:
Achelozaur był roślinożercą. Żywił się paprotnikami, sagowce oraz niższe rośliny nagonasienne. Koegzystował z m.in. daspletozaurami, bambiraptorami, euplocefalami, majazaurami i eniozaurami.

sagowcami oraz nisko rosnącymi roślinami nagonasiennymi (bo same rośliny nagonasienne są roślinami wyższymi)
no i roślinami okrytonasiennymi. MZ

Spis gatunków:
Achelousaurus Sampson, 1995
A, horneri Sampson, 1995

Kropka zamiast przecinka.

Opis był już zajęty do poprawy przez BartoszS.
Pachyrhinosaurini nie istnieje. MZ

[polonozuch]

Dobry pomysł . Dodałem BartoszS do autorów, ponieważ on miał zrobić poprawę.

[BartoszS]

Przepraszam, za opóźnienia z opisami ale ostatnio tyle spraw wyszło że totalny brak czasu na komputer, a jak już przed niego usiadłem to włączałem programy do tworzenia trójwymiarowych modeli które umieszcze na D.Com. Wynagrodzeniem za moje opóźnienie będzie opis tyranozaura, który mam nadzieję, że się spodoba A żeby nie było że się bronię brakiem czasu to mogę wymienic parę z tych spraw: Walka o stypendium (papierkowe załatwianie), udzielanie się społeczne, remont motocyklu, 3 wyjazdy do serwisu który leży 50 km ode mnie, a i ekipa serwisowa zanim się upora z motorkiem minie jakieś 5h więc dzień stracony ;/, i wiele innych. Jeszcze raz przepraszam, i od razu jak wróce znad morza wracam na forum! Usłyszałem, że ktoś nazwał moją pracę słomianym zapałem, NIC BARDZIEJ MYLNEGO !!
Pozdrawiam
Bartosz Suchecki

[Utahraptor]

remont motocyklu, 3 wyjazdy do serwisu który leży 50 km ode mnie, a i ekipa serwisowa zanim się upora z motorkiem minie jakieś 5h więc dzień stracony ;/

Może lepiej zmień motocykl ;)

[polonozuch]

Te dwa ostatnie posty nie pasują tutaj, To ja powiedziałem, że masz chyba słomiany zapał, bo nie wiedziałem dlaczego tak długo cie nie było.

Spokojnie Panowie :D Nie ma się co drażnić z powodu nieporozumienia. Widziałem głowę T. rex i muszę przyznać, że mimo braku większych szczegółów, to początek prac był owocny. Zachował się u mnie na GG 1 screen, więc jak BartoszS pozwoli, to wrzucę na forum ;) MSz

[BartoszS]

Ale, który motocykl zmienic ? Ten wyremontowany, czy ten który ma nawalające chłodzenie ?
Kolego, nie mam słomianego zapału, interesuje się dinozaurami odkąd pamiętam, a to, że ostatnio kiepsko z czasem to nie moja wina, ja największą aktywnosc zawsze wykazuje w jesień i zimę ;)
PS. Szerman oczywiście jeżeli chcesz to wrzucaj screena, bo mój komp się wypiął i wszystko straciłem (W tym zaczęty opis T-rexa. :? ).
Pozdrawiam

[szerman]

Nie wiem czy się Wam spodoba, takie "lustrzane odbicie" einiozaura. Jako autorów chyba trzeba brać pod uwagę tych z wcześniejszej wersji i aktualnej einiozaura?
____________________________________________________________________________________

Achelousaurus (achelouzaur)
Długość: 6 m
Masa: ok. 3 t
Czas: późna kreda (środkowy – późny kampan; 74-73,5 Ma)
Miejsce: USA – Montana, hrabstwo Glacier, górne warstwy formacji Two Medicine

Klasyfikacja
Dinosauria
Ornithischia
Cerapoda
Ceratopsia
Neoceratopsia
Coronosauria
Ceratopsoidea
Ceratopsidae
Centrosaurinae
Pachyrhinosaurini
Pachyrostra

Wstęp
Achelousaurus horneri to gatunek centrozauryna z terenów dzisiejszych Stanów Zjednoczonych (północno-centralna Montana). Został opisany wraz z gatunkiem Einiosaurus procurvicornis przez paleontologa Scotta Sampsona, w tej samej publikacji w 1995 roku. Oba gatunki były ze sobą dość blisko spokrewnione, lecz nie występowały w tym samym miejscu i czasie - achelouzaur był nieznacznie późniejszy, bowiem jego szczątki zostały odnalezione w warstwach wyższych (młodszych) o około 25 metrów.

Materiał kopalny i lokalizacja
Holotyp:
MOR 485 to niekompletna czaszka zawierająca narośl kości nosowej, narośle nadoczne i kość ciemieniową. Okaz ten odkryto na obszarze Landside Butte Field.
Materiał przypisany:
MOR 591 to dobrze zachowany osobnik podrosły (ang. subadult), na którego składają się częściowa czaszka i elementy szkieletu pozaczaszkowego (prawie kompletna kolumna kręgów, kompletna miednica i kość krzyżowa, jedna kość udowa).
MOR 571 to częściowa czaszka, kręgi i żebra. Zarówno on, jak i MOR 591 pochodzą z jednej lokalizacji Black Tail Creek, która stratygraficznie porównywalna jest z lokalizacją holotypu.

Budowa i rozmiary
A. horneri morfologicznie jest bardzo podobny do Einiosaurus procurvicornis, a bardzo łatwo można je rozróżnić przez różne twory nosowe i region nadoczny. U achelouzaura róg nosowy właściwie nie istnieje, a zastępuje go kostna narośl, podobna jak u Pachyrhinosaurus (gatunki P. canadensis i P. lakustai), lecz węższa, krótsza i cieńsza. U niedorosłego osobnika MOR 591 nie ma tego zgrubienia (McDonald, 2011). Również wydatnymi guzkami nadocznymi przypomina pachyrhinozaura (Samspon, 1995; Dodson i in., 2004). Z kolei ornamentacja kryzy jest podobna jak u np. Diabloceratops – widnieją na niej 2 długie rogi (P3), które w przeciwieństwie do einiozaura są łukowato wygięte na zewnątrz, natomiast różki P4, P5 i P6 są malutkie (Sampson, 1995). Rożek P1 nie występuje u achelouzaura, tak jak u innych zaawansowanych członków Pachyrhinosaurini (Einiosaurus i Pachyrhinosaurus), a także u najbardziej bazalnych centrozaurynów, jak Albertaceratops i Diabloceratops (Ryan i in., 2007; Ryan i in., 2012).
Achelousaurus horneri wydaje się być nieco większy od Einiosaurus procurvicornis i niewiele mniejszy od największego znanego centrozauryna – Pachyrhinosaurus canadensis. Różni naukowcy (Paul, 2010; Holtz, 2012) oceniają jego długość na 6 metrów długości, a masę na ok. 3 ton.

Filogeneza
Sampson (1995) umieszcza go w Centrosaurinae, tak samo jak drugi rodzaj, który opisuje w swojej publikacji – Einiosaurus. Do Pachyrhinosaurini – co obecnie wydaje się być konsensusem – zalicza go m.in. Fiorillo i Tykoski (2012). Wg ich analizy jest on bliższy pachyrhinozaurowi (P. canadensis, P. lakustai i P. perotorum) niż einiozaur. Umieszczają go także w węższej grupie o nazwie Pachyrostra, która wg nich prócz niego zawiera wszystkie 3 gatunki Pachyrhinosaurus oraz nienazwany takson oznaczony numerem katalogowym TMP 2002.76.1. Odkrycie tego ostatniego, wcześniejszego niż Achelousaurus, ale bliższego Pachyrhinosaurus, zaprzeczyło hipotezie, że Achelousaurus jest przodkiem Pachyrhinosaurus.

Etymologia
Nazwa rodzajowa Achelousaurus znaczy "jaszczur Achelousa" – boga z mitologii greckiej, znanego także jako Acheloos, Achelojos, uosobienie mitologicznej rzeki Aspropotamos. Jest to aluzja Scotta Sampsona do morfologii czaszki tego ceratopsa – większość znanych wcześniej nauce centrozaurynów miało róg nosowy, podczas gdy achelouzaur ma zamiast niego płaską narośl. Wg mitu, Achelous – który miał moc zmieniania swojego wyglądu – przegrał pojedynek z Heraklesem. Achelous zamienił się w byka, lecz największy w greckiej mitologii heros złamał mu jeden z rogów, tym samym zwyciężając walkę. Epitet gatunkowy horneri upamiętnia Johna Hornera, wpływowego amerykańskiego paleontologa znanego m.in. ze swych odkryć dinozaurów w Montanie.

Spis gatunków
Achelousaurus Sampson, 1995
A. horneri Sampson, 1995

Rekonstrukcja przyżyciowa A. horneri. Autor: Sergey Krasovskiy.

Źródło: http://fineartamerica.com/featured/ache ... vskiy.html

Bibliografia
Źródła naukowe
Dodson, P., Forster, C.A. & Sampson, S.D. (2004) "Ceratopsidae" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Wyd. drugie. Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 494-513

Fiorillo, A.R. & Tykoski, R.S. (2012) "A new species of the centrosaurine ceratopsid Pachyrhinosaurus from the North Slope (Prince Creek Formation: Maastrichtian) of Alaska". Acta Palaeontologica Polonica 57 (3): 561–573. doi:10.4202/app.2011.0033

McDonald, A.T. (2011) A Subadult Specimen of Rubeosaurus ovatus (Dinosauria: Ceratopsidae), with Observations on Other Ceratopsids from the Two Medicine Formation. PLoS ONE 6(8): e22710. doi:10.1371/journal.pone.0022710

Ryan, M.J., Holmes, R. & Russell, A.P. (2007) "A revision of the late Campanian centrosaurine ceratopsid genus Styracosaurus from the Western Interior of North America". Journal of Vertebrate Paleontology 27 (4): 944–962. doi:10.1671/0272-4634 [http://www.bio.ucalgary.ca/contact/facu ... ll/314.pdf]

Ryan, M.J., Evans, D.C., Shepherd, K.M. & Sues, H. (2012) "A new ceratopsid from the Foremost Formation (middle Campanian) of Alberta". Canadian Journal of Earth Sciences 49 (10): 1251. doi:10.1139/e2012-056 [http://www.academia.edu/2842444/A_new_c ... of_Alberta]

Sampson, S.D. (1995) "Two new horned dinosaurs from the Upper Cretaceous Two Medicine Formation of Montana; with a phylogenetic analysis of the Centrosaurinae (Ornithischia: Ceratopsidae)". Journal of Vertebrate Paleontology 15 (4): 743–760. doi:10.1080/02724634.1995.10011259

Inne
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [http://www.geol.umd.edu/~tholtz/dinoapp ... er2011.pdf]

Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford

[nazuul]

Nie wiem czy się Wam spodoba, takie "lustrzane odbicie" einiozaura.

też tak kiedyś zrobiłem ze skansoriopterygidami, ale w ED oba są jako synonimy, więc nie ma problemu

Jako autorów chyba trzeba brać pod uwagę tych z wcześniejszej wersji i aktualnej einiozaura?

zostało coś z wcześniejszych wersji? Jeśli tak, to niewiele...

Czas: późna kreda (środkowy – późny kampan; 74,5-74 Ma)

zostało po einiozaurze, 74-73,5 Ma, za ryc. 7 z Fiorillo i Tykoski, 2012

A. horneri morfologicznie jest bardzo podobny do Einiosaurus procurvicornis, a bardzo łatwo można je rozróżnić przez różne rogi nosowe i region nadoczny.

no właściwie to dorosły A. horneri nie ma typowego rogu

U achelouzaura róg nosowy właściwie nie istnieje, a zastępuje go kostna narośl, podobna jak u Pachyrhinosaurus (gatunki P. canadensis i P. lakustai), lecz szersza, dłuższa i grubsza.

to narośl Pachyrhinosaurus jest szersza, dłuższa i grubsza (Sapmson 1995 s. 753). U Pachyrhinosaurus (wszystkich trzech gatunków - Fiorillo i Tykoski, 2012) jest dłuższa niż u Achelousaurus, bo sięga nad oczy

u MOR 591 (młody Achelousaurus) nie ma tego zgrubienia - zob. McDonald 2011, ryc. 6 doi:10.1371/journal.pone.0022710.g006

choć P4 często jest nieco większy - McDonald, 2011)

niepotrzebnie zostało z opisu Einiosaurus - zob. McDonald, 2011, ryc. 8 doi:10.1371/journal.pone.0022710.g008

W przeciwieństwie do np. einiozaura, achelouzaur nie ma rożku P7 (Samspon, 1995).

ależ ma - zob. McDonald, 2011, ryc. 8

Achelousaurus horneri wydaje się być

nie lubię tego sformułowania, jak każdy prawdziwy Polak powinien

Sampson (1995) umieszcza go w Centrosaurinae, tak samo jak drugi rodzaj, który opisuje w swojej publikacji – Einiosaurus. Do Pachyrhinosaurini – co obecnie wydaje się być konsensusem – zalicza go m.in. Fiorillo i Tykoski (2012). Wg ich analizy jest on bliższy pachyrhinozaurowi (P. canadensis, P. lakustai i P. perotorum) niż einiozaur. Umieszczają go także w węższej grupie o nazwie Pachyrostra, która wg nich prócz niego zawiera wszystkie 3 gatunki Pachyrhinosaurus oraz nienazwany takson oznaczony numerem katalogowym TMP 2002.76.1.

sytuacja wygląda tak, że Pachyrostra to klad Achelousaurus + Pachyrhinosaurus, więc Achelousaurus zawsze należy do tego kladu, także wg Sampsona 1995. Pachyrostra zostało nazwane i zdefiniowane dopiero w 2012 r.
Można dopisać, że odkrycie TMP 2002.76.1, wcześniejszego niż Achelousaurus, ale bliższego Pachyrhinosaurus, zaprzeczyło hipotezie, że Achelousaurus jest przodkiem Pachyrhinosaurus.
Chyba nie było też hipotezy, że Achelousaurus nie należy do Pachyrhinosaurini (>Pachyrhinosaurus ~ Centrosaurus)

Fiorillo, A.R. & Tykoski, R.S. (2012) "A new species of the centrosaurine ceratopsid Pachyrhinosaurus from the North Slope (Prince Creek Formation: Maastrichtian) of Alaska". Acta Palaeontologica Polonica 57 (3): 561–573. doi:10.4202/app.2011.0033 [http://www.app.pan.pl/article/item/app20110033.html]

McDonald, A.T. (2011) A Subadult Specimen of Rubeosaurus ovatus (Dinosauria: Ceratopsidae), with Observations on Other Ceratopsids from the Two Medicine Formation. PLoS ONE 6(8): e22710. doi:10.1371/journal.pone.0022710 [http://www.plosone.org/article/info:doi ... ne.0022710]

gdy podajesz doi, to po co też inne adresy, które sie mogą zmienić?