[OPIS]Hadrosaurus

Wszystko o "ptasich stopach" i dinozaurach ptasiomiednicznych nie należących do niżej wymienionych grup
Awatar użytkownika
Dawid Mika
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1016
Rejestracja: 23 maja 2008, o 15:49
Lokalizacja: Górny Śląsk

[OPIS]Hadrosaurus

Post autor: Dawid Mika »

Długość: ? (raczej duży)
Wysokość: ?
Waga: ?
Miejsce występowanie: formacja Woodbuury, Haddorfield, New Jersey USA
Czas występowania: kampan (późna kreda)
Klasyfikacja:
Dinosauria
Ornithischia
Ornithopoda
Hadrosauridae
Hadrosaurinae

Hadrozaur (Hadrosaurus) to niepewny rodzaj późnokredowego ornitopoda, który żył pod koniec kredy na terenach Ameryki Północnej. Był on pierwszym dinozaurem opisanym na podstawie dość kompletnego szkieletu.

Paleobiologia

Hadrozaur był na terenach dzisiejszego wybrzeża New Jersey (USA) w późnej kredzie. Najprawdopodobniej tak jak inne hadrozaurydy biegał na dwóch nogach, tymczasem żerował na czterech. Jak wynika z analizy zębów tego zapewne
spokojnego roślinożercy stanowiły gałązki i liście.

Historia odkryć

W 1838 John Estaugh Hopkins zakopując margle przy rzece Coopera w Haddonfield (Nowy Jork, USA) natknął się na gigantyczne kości. Po odkopaniu ich części zaczął je eksponować w swoim domu w tej samej miejscowości. W 1858
wzbudziły one zainteresowanie Williama Parkera Foulke, który odkopał resztę szkieletu. W sumie znaleziono dość kompletny szkielet kompletny zawierający miednicę, kości stóp, dwadzieścia osiem kręgów w tym osiemnaście ogonowych,
osiem zębów i dwa fragmenty szczęki. W tym samym roku paleontolog Joseph Leidy na podstawie wymienionych wyżej skamielin opisał nowy gatunek zwierzęcia, które nazwał Hadrosaurus foulkii czyli "ciężki jaszczur Foulka". Na podstawie podobieństwo z znanym wtedy z bardziej fragmentarycznych skamielin iguanodonem wymieniony wyżej badacz uznał opisane przez siebie zwierzę za dinozaura. Monografia Leidy'ego pt. "Cretaceous Reptiles of the United
States" opisująca bardziej szczegółowo hadrozaura została ukończona w 1860 r, choć z powodu wojny do jej wydania doszło pięć lat później. Hadrozaur w publikacjach tego badacza został przedstawiony jako zwierzę dwunożne, wbrew
ówczesnemu mniemaniu o czworonożności dinozaurów. Wg Leidy'ego hadrozaur (określony jako "roślinożerna jaszczurka") poruszał się w pozycji wyprostowanej, podpierają się długim kangurzym ogonem. Szkielet tego zwierzęcia został zrekonstruowany przez zespół specjalistów w tym angielskiego rzeźbiarza i naturalistę Beniamina Waterhouse'a Hawkinsa i wystawiony w Filadejfickiej Akademii Nauk Przyrodniczych. Od tej pory znajdował się on głównie za scenami. Jednak od 22 listopada 2008 do 19 kwietnia 2009 był on wystawiony dla zwiedzających . Posąg hadrozaura autorstwa Johna Giannotti i upamiętniający odkrycie tego gada do dzisiaj znajduje się w Haddonfield.

Klasyfikacja

Hadrozaur przez wiele lat był traktowany jako "takson worek", do którego gatunków wliczano różne fragmentaryczne skamieliny dinozaurów, a nawet innych zwierząt. Ponadto sam gatunek typowy - H. foulkii jest znany z zbyt
niekompletnego szkieletu, by dokładniej ustalić jego relacje z innymi hadrozaurydami.Nie posiada on między innymi czaszki - w pierwotnej rekonstrukcji jego szkieletu użyto gipsowego modelu wykonanego przez Hawkinsa. Obecnie artyści rekonstrując hadrozaura przedstawiając go z głową
spokrewnionym z nim dinozaurów jak Gryposaurus czy Brachylophosaurus.

Gatunki:

Hadrosaurus foulkii (Leidy, 1856)
Miejsce występowania: formacja Woodbuury, Haddorfield, New Jersey (USA)
Czas występowania: kampan (późna kreda)
Materiał kopalny: niekompletny szkielet
Status: typowy gatunek hadrozaura, uważany obecnie za nomen dubium.

Hadrosaurus agillis (Marsh, 1872)
Miejsce występowania: formacja Niobrara Chalk, Kansas, USA
Czas występowania: 83-71 milionów lat temu (kampan, późna kreda)
Materiał kopalny: niekompletne kręgi i czaszka
Status: Młodszym synonim klaozaura.

Hadrosaurus navajovius (Brown, 1910)
Miejsce występowania: formacja Kirtland, formacja Fruitland ?, Nowy Meksyk, formacja Aguja ?, Teksas ?, USA
Czas występowania: ok. 70 milionów lat temu (późny kampan-mastrycht)
Materiał kopalny: niekompletna czaszka, pozaczaszkowe szczątki 2-3 osobników
Status: Początkowo opisany jako Kritosaurus navajovius, później jako Hadrosaurus novajovius. Obecnie dalej zalicza się go do rodzaju Kritosaurus (nomen dubium)

"Hadrosaurus" minor I (Colbert, 1948)
Miejsce występowania: formacja New Egypt, New Jersey, USA
Czas występowania: 69-65,5 milionów lat temu (późny mastrycht, późna kreda)
Materiał kopalny: kręgi, kości kończyn tylnych ?, żebra
Status: nieopisany edmontozauryn.

"Hadrosaurus" notabilis I (Lambe, 1914)
Miejsce występowania: grupa Judith River, Alberta, Kanada
Czas występowania: ok. 83-75 milionów lat temu (kampan, późna kreda)
Materiał kopalny: kompletna artykulowana czaszka, dziesięć innych kompletnych czaszek, dwanaście niekompletnych czaszek, elementy pozaczkowe
Status: Obecnie zaliczany do Gryposaurus notabilis.

"Hadrosaurus" breviceps (Cope, 1869)
Miejsce występowania: Sampson County, Północna Karolina, USA
Czas występowania: 76.2 - 73.6 (późny środkowy kampan,
późna kreda)
Materiał kopalny: niekompletna kość dentystyczna
Status: Nienazwany hadrozaur. Być może parazaurolof, jednak początkowo jego szczątki zostały przypisanego kritozaurowi. W 1890 Cope przypisał skamielinę tego dinozaura gatunkowi i Diclonius pentagonus (nomen dubium).


"Hadrosaurus" notabilis II (Horner, 1979)
Miejsce występowania: ?
Czas występowania: ?
Materiał kopalny: ?
Status: Najprawdopodobniej synonim Gryposaurus notabilis.

"Hadrosaurus" tripos (Cope, 1869)
Miejsce występowania: Sampson County, Północna Karolina (USA)
Czas występowania: 5,332-1,806 mln lat temu (pliocen)
Materiał kopalny: kręgi ogonowe
Status: Jego synonimem jest Trachodon tripos (Cope, 1869).
Szczątki na których podstawie opisano to zwierzę naprawdę nie należą do dinozaura, lecz wieloryba fiszbinowego z rodziny fałdowców (Balaenopteridae). Uważany za gatunek wątpliwy czyli nomen dubium.

"Hadrosaurus" cavatus (Cope, 1871)
Miejsce występowania: formacja Navesink, New Jersey, USA
Czas występowania: 71-65,5 milionów lat temu (mastrycht, późna kreda)
Materiał kopalny: kręgi ogonowe
Status: Gatunek niepewny, a w dodatku może okazać się synonimem "H." minor (Marsh, 1870). Hadrozauryd o bliżej nieokreślonej pozycji systematycznej.

"Hadrosaurus" minor II (Marsh, 1870)
Miejsce występowania: formacja Navesink, New Jersey, USA
Czas występowania: 71-65,5 milionów lat temu (mastrycht)
Materiał kopalny: kręgi ogonowe, przypisano także kości kończyn tylnych oraz kość biodrową
Status: Najprawdopodobniej starszy synonim "H." cavatus. Niepewny hadrozauryd o niepewnej pozycji systematycznej.

"Hadrosaurus" paucidens (Marsh, 1889)
Miejsce występowania: formacja Judith River, blisko wyspy Cow, Montana, USA
Czas występowania: 76.2 - 73.6 (środkowy kampan, późna kreda)
Materiał kopalny: kość szczękowa i łuskowa oznaczona jako USNM 5457, a początkowo przypisana do ceratopsa
Status: wątpliwy lambeozauryn

"Hadrosaurus" cantabrigiensis (Newton, 1892)
Miejsce występowania: formacja Cambridge Green-sand, Cambridgeshire, Anglia
Czas występowania: 112 - 108.8 milionów lat temu (wczesny alb, wczesna kreda)
Status: Młodszy synonim Trachodon cantabrigiensis (Lydekker, 1888) - wątpliwego wczesnego hadrozauryda

Hadrosaurus" perangulatus (Cope, 1876)
Miejsce występowania: formacja Judith River, Montana, USA
Czas występowania: 76.2 - 73.6 (środkowy kampan, późna kreda)
Status: Obecnie jest synonimizowany z Diclonius perangulatus (Cope, 1876) uważanym obecnie za wątpliwego hadrozauryda


Hadrosaurus milo (Hay, 1902)
Miejsce występowania: formacja Lance?, Południowa Dakota, USA
Czas występowania: 69 - 65,5 (późny mastrycht, późna kreda)
Materiał kopalny: kręgi ogonowe, falanga stopy (USNM 219, 220, 221)
Status: Starszy synonim Thespesius occidentalis (Leidy, 1856, nomen dubium)

Hadrosaurus" occidentalis (Cope, 1869)
Miejsce występowania: formacja Lance?, Południowa Dakota, USA
Czas występowania: 69-65,5 milionów lat temu (późny mastrycht, późna kreda)
Status: Starszy synonim Thespesius occidentalis (Leidy, 1856, nomen dubium)


Hadrosaurus"annectens (Marsh, 1892)
Miejsce występowania: formacja Scollard , Alberta, formacja Frenchman Saskatchewan, Kanada, formacja Hell Creek , Montana, Południowa Dakota, formacja Lance, Wyoming, formacja Laramie, formacja Denver, Kolorado, USA
Materiał kopalny: ponad pięć artykulowanych czaszek, wiele elementów pozaczkowych, izolowane fragmenty czaszki
Status: synonim Edmontosauurs annectens, który być może jest synonimem Edmontosaurus regalis bądź Anototitan copei

Hadrosaurus longiceps (Marsh, 1890)
Miejsce występowania: formacja Lance, Wyoming, USA
Czas występowania: 71-65,5 milionów lat temu (mastrycht, późna kreda)
Materiał kopalny: kość dentystyczna z zębami (YPM 616)
Status: Synonim Anotitan longiceps.

Hadrozaur w kulturze masowej

Hadrozaur mimo swojej fragmentaryczności i niepewności często pojawia się w wielu książkach popularnonaukowych adresowanych dla dzieci i znany jest najmłodszym miłośnikom dinozaurów. W książce "Park Jurajski" Michaela Crichtona jest on jednym z dinozaurów sklonowanych przez InGen.

Gatunki - podsumowanie
Hadrosaurus Leidy, 1856
Hadrosaurus foulkii Leidy, 1856
Hadrosaurus agillis Marsh, 1872 = Claosaurus agillis
Hadrosaurus navajovius Brown, 1910 = Kritosaurus navajovius
Hadrosaurus notabilis I nomen dubium Lambe, 1914 = Gryposaurus notabillis nomen dubium
"Hadrosaurus" breviceps Cope, 1869 nomen dubium (Hadrosauridae incertae sedis)
"Hadrosaurus" notabilis II Horner, 1979 = ? Gryposaurus notabilis
"Hadrosaurus" tripos Cope, 1869 nomen dubium (Balaenopteridae incertae sedis)
"Hadrosaurus" cavatus Cope, 1871 = ? "Hadrosaurus" minor II
"Hadrosaurus" minor II Marsh, 1870 (Hadrosauridae incertae sedis) nomen dubium
"Hadrosaurus" paucidens Marsh, 1889 (Lambeosaurinae incertae sedis) nomen dubium
Hadrosaurus" cantabrigiensis Newton, 1892 nomen dubium =
"Trachodon" cantabrigiensis nomen dubium (Hadrosauridae incertae sedis)
Hadrosaurus"perangulatus Cope, 1876 nomen dubium = Diclonius perangulatus nomen dubium
Hadrosaurus milo Hay, 1902 nomen dubium = Thespesius occidentalis nomen dubium
Hadrosaurus occidentalis Cope, 1869 nomen dubium = Thespesius occidentalis nomen dubium
Hadrosaurus annectens Marsh, 1892 = Edmontosaurus annectens
Hadrosaurus longiceps (Marsh, 1890)= Anotitan longiceps

Obrazek
Być możep odobnie wyglądał hadrozaur - rekonstrukcja edmontozaura.
Ostatnio zmieniony 26 czerwca 2009, o 11:39 przez Dawid Mika, łącznie zmieniany 9 razy.

Awatar użytkownika
Tomasz
Kredowy tyranozaur
Kredowy tyranozaur
Posty: 2172
Rejestracja: 30 października 2006, o 15:16
Lokalizacja: Międzychód

Post autor: Tomasz »

Miejsce występowanie: formacja Woodbuury, Haddorfield, New Yersey USA
Hadrozaur był na terenach dzisiejszego wybrzeża New Yersey (USA)
Miejsce występowania: formacja New Egypt, New Yersey, USA
>New Jersey
W tym samym roku palentolog
> paleontolog
Filadejfickiej Akademii Nauk Przyrodniczych
> Filadelfickiej
Jednak od 22 listopada 2008 do 19 kwietnia 2009 był on wystawiony dla zwiedziających.

> zwiedzających
modelu wykonaneog przez Hawkinsa. Obecnie artyści rekonstrując hadrozaura
>wykonanego
>> rekonstruując?
typowy gatunek hadrozaura, uwazany obecnie za nomen dubium
> uwaĹźany
Materiał kopalny: niekompletna czaszka, pozaczkowe szczątki 2-3 osobników
> pozaczaszkowe
Status: nieopisany emdontozauryn.
> edmontozauryn
Materiał kopalny: kompletna artykulowana czaszka, dziesięć innych kompletnych czaszek, dwanaście niekompletnych czaszek, elementy pozaczkowe
>artykułowana
>>pozaczaszkowe
Materiał koplany: ?
>kopalny
Starszy synonim Thespesius occidentali
s
brak kursywy
formacja Hell Creek , Montana, PołudniowaDakota
>Południowa Dakota
Materiał kopalny: ponad pięć artykulowanych czaszek, wiele elementów pozaczkowych, izolowane fragmenty czaszki
>artykułowanych
>> pozaczaszkowych
W książće "Park Jurajski"
>książce

W dodatku w wielu miejscach nie potrzebnie przeniesione wyrazy o wiersz niżej itp oraz brak paru kursyw nomen dubium w liście gatunków ;)
Tomasz Sokołowski

Koniecznie zapoznaj się z Regulaminem!

BartekChom
Ordowicki bezszczękowiec
Ordowicki bezszczękowiec
Posty: 51
Rejestracja: 7 lutego 2009, o 18:29

Post autor: BartekChom »

Przepraszam, ale nie mogę się pozbyć wrażenia, że dinozaur na ilustracji tańczy na "rękach" albo stoi na jednej "ręce".

Taki urok rekonstrukcji Todda Marshallla ;) - Tomek

Awatar użytkownika
szerman
Neogeński mastodont
Neogeński mastodont
Posty: 4060
Rejestracja: 23 czerwca 2009, o 10:40
Imię i nazwisko: MSz
Lokalizacja: B-B

Re: [OPIS]Hadrosaurus

Post autor: szerman »

Świetny opis :)
Dawid Mika pisze:Hadrozaur był na terenach dzisiejszego wybrzeża New Jersey (USA) w późnej kredzie. Najprawdopodobniej tak jak inne hadrozaurydy biegał na dwóch nogach, tymczasem żerował na czterech. Jak wynika z analizy zębów tego zapewne
spokojnego roślinożercy stanowiły gałązki i liście.

W paru miejscach (przykład powyżej) masz nagłe przejście w środku zdania do nowej linijki :)
Dawid Mika pisze:Obecnie artyści rekonstrując hadrozaura przedstawiając go z głową
spokrewnionym z nim dinozaurĂłw jak Gryposaurus czy Brachylophosaurus.
rekonstruując
I znowu niewymuszone przejście ;)
Dawid Mika pisze:Materiał kopalny: ponad pięć artykulowanych czaszek, wiele elementów pozaczkowych, izolowane fragmenty czaszki (...)
Nadal nie poprawione.
Dawid Mika pisze:Być możep odobnie wyglądał hadrozaur - rekonstrukcja edmontozaura.
moĹźe podobnie

Awatar użytkownika
Tomasz
Kredowy tyranozaur
Kredowy tyranozaur
Posty: 2172
Rejestracja: 30 października 2006, o 15:16
Lokalizacja: Międzychód

Post autor: Tomasz »

szerman pisze:
Dawid Mika pisze:Obecnie artyści rekonstrując hadrozaura przedstawiając go z...
rekonstruując
no i jeszcze: przedstawiają (bez "c") ;)
Tomasz Sokołowski

Koniecznie zapoznaj się z Regulaminem!

Suchomim
Dewoński labiryntodont
Dewoński labiryntodont
Posty: 310
Rejestracja: 3 października 2015, o 16:16
Imię i nazwisko: Adrian Sztuba
Lokalizacja: Wielkopolska

Re: [OPIS]Hadrosaurus

Post autor: Suchomim »

http://encyklopedia.dinozaury.com/wiki/Hadrosaurus

Nie wpisałem (przynajmniej na razie) Hadrosaurus annectens, bo nigdzie nie widziałem, by ta kombinacja była używana.

Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8244
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

Re: [OPIS]Hadrosaurus

Post autor: nazuul »

Po wpisaniu w https://scholar.google.pl widoczny jeden wynik: http://biblio.naturalsciences.be/rbins- ... etin-1.pdf
Nie jest to jednak wskazane jako nowa kombinacja.

O gatunkach przeniesionych, jak Hadrosaurus navajovius, to bym tylko w spisie gatunków wspomniał. Mają wszak swoje hasła, po co dublować.
Obrazek
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]

Suchomim
Dewoński labiryntodont
Dewoński labiryntodont
Posty: 310
Rejestracja: 3 października 2015, o 16:16
Imię i nazwisko: Adrian Sztuba
Lokalizacja: Wielkopolska

Re: [OPIS]Hadrosaurus

Post autor: Suchomim »

nazuul pisze: O gatunkach przeniesionych, jak Hadrosaurus navajovius, to bym tylko w spisie gatunków wspomniał..
Te które są już na ED usunąłem, resztę na razie zostawiłem, bo może się przydadzą przy robieniu ich opisów. No i jeszcze dopisałem H. annectens.
http://encyklopedia.dinozaury.com/index ... ldid=24253

Zastanawia mnie jeszcze jedno - w spisie gatunków wpisałem tylko gatunki które bywały zaliczane do Hadrosaurus oraz ich starsze synonimy. Ale co z innymi? Np. synonimami Edmontosaurus annectens są (oprócz H. annectens i H. longiceps) także Thespesius annectens czy Anatosaurus annectens. Je też dopisać do opisu Hadrosaurus?

Awatar użytkownika
szerman
Neogeński mastodont
Neogeński mastodont
Posty: 4060
Rejestracja: 23 czerwca 2009, o 10:40
Imię i nazwisko: MSz
Lokalizacja: B-B

Re: [OPIS]Hadrosaurus

Post autor: szerman »

Ja bym je dopisał, choć to raczej "puste" nazwy, bo gatunek annectens przez niemal 100 lat wędrował po różnych rodzajach "wynajmując" i zaliczając nowe nazwy rodzajowe, by znowu zostać przez kolejnego naukowca przypisany do kolejnego. W sumie wciąż jego przynależność do edmontozaura nie jest w 100% pewna.
"Mastodon sapiens"

Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8244
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

Re: [OPIS]Hadrosaurus

Post autor: nazuul »

szerman pisze:Ja bym je dopisał
ja nie, bo to niepotrzebna, wyłącznie formalna robota. Wystarczy, że informacje o jakimś gatunku, w tym jego synonimach, są w jednym haśle a w pozostałych jest odesłanie do niego. Tak jest też najczęściej w ED.
Obrazek
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]

Awatar użytkownika
szerman
Neogeński mastodont
Neogeński mastodont
Posty: 4060
Rejestracja: 23 czerwca 2009, o 10:40
Imię i nazwisko: MSz
Lokalizacja: B-B

Re: [OPIS]Hadrosaurus

Post autor: szerman »

Oczywiście, nie chodziło mi o dublowanie tych samych informacji w 2 różnych hasłach. Miałem na myśli tylko o dopisanie synonimu w spisie gatunków z odnośnikiem do właściwego opisu w osobnym haśle
"Mastodon sapiens"

Awatar użytkownika
Danu
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1926
Rejestracja: 24 czerwca 2006, o 14:51
Imię i nazwisko: Krzysztof Stuchlik
Lokalizacja: Wisła

Re: [OPIS]Hadrosaurus

Post autor: Danu »

Bearpaw Mountain, Yellowstone, Wyoming (formacja Judith River

Faktycznie w pracy z 2006 jest Wyoming jednak to prawdopodobnie błąd Marsh a później np Lull 1942 wspominali że szczątki są z Montany. W tej pracy na temat rewizji taksonu z 2006 jest ta kość zębowa "Hadrosaurus" breviceps. Fragment jest bardzo duży według skali ma jakieś 41 cm. Sugeruje to ogromne rozmiary (ok 13,7 m 10 t). Teoretycznie może to być zła skala ale z kolei Lull (1942) wspominaja że korony zębów miały 34 do 35 mm co pasuje do tego wymiaru. Prawdopodbnie chodzi więc o ogromnego osobnika
Tribute to Dinosaurs 2020

ODPOWIEDZ