[OPIS] Orkoraptor
- Sebastian
- Jurajski allozaur
- Posty: 1336
- Rejestracja: 2 lipca 2006, o 13:32
- Imię i nazwisko: Sebastian Oziemski
- Lokalizacja: Harlow, Essex, UK
[OPIS] Orkoraptor
Poprawiona przez nazuula wersja niżej
Orkoraptor
DĹugoĹÄ: 6 - 7 m
Masa: 1 t
Czas: 71 - 65 Ma
Miejsce: formacja Pari Aike, Patagonia, Argentyna
Klasyfikacja:
Dinosauria
Saurischia
Theropoda
Neotheropoda
Averostra
Tetanurae
Neotetanurae
Coelurosauria?
Maniraptoriformes?
Orkoraptor to rodzaj duĹźego teropoda opisanego w roku 2008, ktĂłrego skamieniaĹoĹci zostaĹy odkryte w formacji Pari Aike w Argentynie. Nazwa rodzajowa pochodzi od sĹĂłw "Orr Korr" (nazwa rzeki La Leony w jÄzyku tubylczego plemienia Aoniken) oraz Ĺac. "raptor" - zĹodziej. Epitet gatunkowy jest natomiast uhonorowaniem amerykaĹskiego geologa-amatora i paleontologa Colemana Burke'a, ktĂłry sĹynie z zamiĹowania do patagoĹskiej wymarĹej fauny.
Holotyp MPM Pv 3457 skĹada siÄ z koĹci czaszki, oĹmiu izolowanych zÄbĂłw, fragmentĂłw dĹşwigacza (pierwszy krÄg tzw. atlas), dwĂłch pierwszych krÄgĂłw ogonowych, czÄĹci piszczela, oĹmiu fragmentarycznych Ĺźeber oraz trzech niekompletnych szewronĂłw. Wszystkie te skamieniaĹoĹci zostaĹy odkopane w lutym 2001 roku. Do orkoraptora przypisano rĂłwnieĹź trzy dobrze zachowane zÄby oznaczone jako MPM Pv 3458. Orkoraptor burkei to wielki teropod róşniÄ cy siÄ od pozostaĹych tetanurĂłw nastÄpujÄ cymi cechami: Ĺrodki krawÄdzi zÄbĂłw nie sÄ poprzecznie zÄ bkowane, zÄby posiadajÄ dwie podĹuĹźne i wÄ skie bruzdy po stronie jÄzykowej, dolna krawÄdĹş oczodoĹu pozbawiona jest podoczodoĹowego koĹnierza, zaĹ pierwsze krÄgi ogonowe majÄ niewielkie pleurocele, charakterystyczne takĹźe dla Megaraptor, Carcharodontosauridae oraz Oviraptorosauria. Teropod ten nie posiada jednak Ĺźadnych autopomorfii dla owych grup.
Filogenetyczne stosunki Orkoraptor nie sÄ do koĹca jasne. Dinozaur ten posiada kilka cech ktĂłre odróşniajÄ go od nie-tetanurowych teropodĂłw (Ceratosauria i Coelophysoidea). DogĹÄbna analiza tego zagadnienia nie jest konieczna, poniewaĹź jego problematycznoĹÄ polega na ustaleniu relacji w obrÄbie Tetanurae. Orkoraptor zostaĹ zaklasyfikowany do Tetanurae na podstawie grzebienia koĹci strzaĹkowej, ktĂłry widocznie oddzielony jest od bocznego kĹykcia piszczela. Od karcharodontozaurydĂłw róşni go przede wszystkim brak koĹnierza podoczodoĹowego. PatagoĹski takson jest bliski celurozaurom, a badania morfologii jego zÄbĂłw wskazujÄ na to, iĹź jest on bardziej zaawansowany od tyranozauroidĂłw - ich ostatni przedstawiciel ĹźyĹ w tym samym czasie w sÄ siedniej Ameryce PĂłĹnocnej (Tyrannosaurus). ZauwaĹźono rĂłwnieĹź duĹźe podobieĹstwa w budowie czaszki (gĹĂłwnie oczodoĹĂłw i koĹci czoĹowej) do ornitomimozaurĂłw, kompsognatydĂłw, Ornitholestes oraz Metornithes. By ustaliÄ filogenezÄ Orkoraptor, wykonano analizy kladystyczne, w ktĂłrych pod uwagÄ wziÄto 237 cech charakterystycznych dla poszczegĂłlnych 59 taksonĂłw Tetanurae. Ustalono, Ĺźe Orkoraptor burkei jest prawdopodobnie bazalnym przedstawicielem Maniraptoriformes. Dalsze relacje w obrÄbie tej grupy nie zostaĹy jednak przeprowadzone. Skorzystano natomiast z pewnych algorytmĂłw komputerowych, ktĂłre obliczyĹy prawopodobnÄ pozycjÄ filogenetycznÄ wĹrĂłd celurozaurĂłw. Wynika z nich, Ĺźe jego najbliĹźsi krewni to... kompsognatydy. Do wynikĂłw tych naleĹźy jednak podchodziÄ z duĹźÄ rezerwÄ , poniewaĹź Orkoraptor jest 3-krotnie wiÄkszy od najwiÄkszego przedstawiciela tej rodziny, a jedynÄ cechÄ wspĂłlnÄ ewentualnego kladu Compsognathidae + Orkoraptor byĹyby zÄby. Te natomiast wykazujÄ rĂłwnieĹź podobieĹstwa do deinonychozaurĂłw. Jednak patagoĹski takson róşni siÄ od nich bardziej kwadratowym ksztaĹtem trzonĂłw krÄgĂłw ogonowych z perspektywy przekroju. Z tego teĹź wzglÄdu dinozaura tego moĹźna niemal na pewno wykluczyÄ z tej grupy. Warto zwrĂłciÄ uwagÄ, Ĺźe oprĂłcz Compsognathidae obok Orkoraptor doĹÄ blisko w filogenezie znajdujÄ siÄ Ornitholestes, Metornithes i Ornithomimosauria.
W roku 2002 Coria i Currie odkryli w późnokredowych skaĹach formacji Portezuelo nowego duĹźego celurozaura, ktĂłry posiada bardzo podobnÄ budowÄ piszczeli, oczodoĹĂłw i innych koĹci co Orkoraptor. Nie mniej jednak zÄby nieopisanej formy posiadajÄ nieco odmiennÄ budowÄ niĹź w wypadku orkoraptora. DogĹÄbniejsze analizy tego taksonu prawdopodobnie wyjaĹniÄ filogenetyczne powiÄ zania Orkoraptor z innymi tetanurami i celurozaurami, a byÄ moĹźe nawet stanÄ siÄ podstawÄ do utworzenia nowej rodziny teropodĂłw. Gatunek ten wraz z teropodem z Portezuelo rzuca nowe ĹwiatĹo na mezozoicznÄ faunÄ Patagonii, ktĂłra w ostatnim czasie wzbogaciĹa siÄ rĂłwnieĹź o nowe duĹźe formy abelizaurydĂłw oraz odkrytego w 2004 roku deinonychozaura (Novas et. al. 2004), spokrewnionego z Unquillosaurus.
Spis gatunkĂłw:
Orkoraptor Novas, Ezcurra i Lecuon, 2008
Orkoraptor burkei Novas, Ezcurra i Lecuon, 2008
Rekonstrukcja pochodzi ze strony:
http://iririv.deviantart.com/art/Orkora ... i-87707269
Rekonstrukcja pochodzi ze strony:
http://iririv.deviantart.com/art/Orkora ... e-87713461
Orkoraptor
DĹugoĹÄ: 6 - 7 m
Masa: 1 t
Czas: 71 - 65 Ma
Miejsce: formacja Pari Aike, Patagonia, Argentyna
Klasyfikacja:
Dinosauria
Saurischia
Theropoda
Neotheropoda
Averostra
Tetanurae
Neotetanurae
Coelurosauria?
Maniraptoriformes?
Orkoraptor to rodzaj duĹźego teropoda opisanego w roku 2008, ktĂłrego skamieniaĹoĹci zostaĹy odkryte w formacji Pari Aike w Argentynie. Nazwa rodzajowa pochodzi od sĹĂłw "Orr Korr" (nazwa rzeki La Leony w jÄzyku tubylczego plemienia Aoniken) oraz Ĺac. "raptor" - zĹodziej. Epitet gatunkowy jest natomiast uhonorowaniem amerykaĹskiego geologa-amatora i paleontologa Colemana Burke'a, ktĂłry sĹynie z zamiĹowania do patagoĹskiej wymarĹej fauny.
Holotyp MPM Pv 3457 skĹada siÄ z koĹci czaszki, oĹmiu izolowanych zÄbĂłw, fragmentĂłw dĹşwigacza (pierwszy krÄg tzw. atlas), dwĂłch pierwszych krÄgĂłw ogonowych, czÄĹci piszczela, oĹmiu fragmentarycznych Ĺźeber oraz trzech niekompletnych szewronĂłw. Wszystkie te skamieniaĹoĹci zostaĹy odkopane w lutym 2001 roku. Do orkoraptora przypisano rĂłwnieĹź trzy dobrze zachowane zÄby oznaczone jako MPM Pv 3458. Orkoraptor burkei to wielki teropod róşniÄ cy siÄ od pozostaĹych tetanurĂłw nastÄpujÄ cymi cechami: Ĺrodki krawÄdzi zÄbĂłw nie sÄ poprzecznie zÄ bkowane, zÄby posiadajÄ dwie podĹuĹźne i wÄ skie bruzdy po stronie jÄzykowej, dolna krawÄdĹş oczodoĹu pozbawiona jest podoczodoĹowego koĹnierza, zaĹ pierwsze krÄgi ogonowe majÄ niewielkie pleurocele, charakterystyczne takĹźe dla Megaraptor, Carcharodontosauridae oraz Oviraptorosauria. Teropod ten nie posiada jednak Ĺźadnych autopomorfii dla owych grup.
Filogenetyczne stosunki Orkoraptor nie sÄ do koĹca jasne. Dinozaur ten posiada kilka cech ktĂłre odróşniajÄ go od nie-tetanurowych teropodĂłw (Ceratosauria i Coelophysoidea). DogĹÄbna analiza tego zagadnienia nie jest konieczna, poniewaĹź jego problematycznoĹÄ polega na ustaleniu relacji w obrÄbie Tetanurae. Orkoraptor zostaĹ zaklasyfikowany do Tetanurae na podstawie grzebienia koĹci strzaĹkowej, ktĂłry widocznie oddzielony jest od bocznego kĹykcia piszczela. Od karcharodontozaurydĂłw róşni go przede wszystkim brak koĹnierza podoczodoĹowego. PatagoĹski takson jest bliski celurozaurom, a badania morfologii jego zÄbĂłw wskazujÄ na to, iĹź jest on bardziej zaawansowany od tyranozauroidĂłw - ich ostatni przedstawiciel ĹźyĹ w tym samym czasie w sÄ siedniej Ameryce PĂłĹnocnej (Tyrannosaurus). ZauwaĹźono rĂłwnieĹź duĹźe podobieĹstwa w budowie czaszki (gĹĂłwnie oczodoĹĂłw i koĹci czoĹowej) do ornitomimozaurĂłw, kompsognatydĂłw, Ornitholestes oraz Metornithes. By ustaliÄ filogenezÄ Orkoraptor, wykonano analizy kladystyczne, w ktĂłrych pod uwagÄ wziÄto 237 cech charakterystycznych dla poszczegĂłlnych 59 taksonĂłw Tetanurae. Ustalono, Ĺźe Orkoraptor burkei jest prawdopodobnie bazalnym przedstawicielem Maniraptoriformes. Dalsze relacje w obrÄbie tej grupy nie zostaĹy jednak przeprowadzone. Skorzystano natomiast z pewnych algorytmĂłw komputerowych, ktĂłre obliczyĹy prawopodobnÄ pozycjÄ filogenetycznÄ wĹrĂłd celurozaurĂłw. Wynika z nich, Ĺźe jego najbliĹźsi krewni to... kompsognatydy. Do wynikĂłw tych naleĹźy jednak podchodziÄ z duĹźÄ rezerwÄ , poniewaĹź Orkoraptor jest 3-krotnie wiÄkszy od najwiÄkszego przedstawiciela tej rodziny, a jedynÄ cechÄ wspĂłlnÄ ewentualnego kladu Compsognathidae + Orkoraptor byĹyby zÄby. Te natomiast wykazujÄ rĂłwnieĹź podobieĹstwa do deinonychozaurĂłw. Jednak patagoĹski takson róşni siÄ od nich bardziej kwadratowym ksztaĹtem trzonĂłw krÄgĂłw ogonowych z perspektywy przekroju. Z tego teĹź wzglÄdu dinozaura tego moĹźna niemal na pewno wykluczyÄ z tej grupy. Warto zwrĂłciÄ uwagÄ, Ĺźe oprĂłcz Compsognathidae obok Orkoraptor doĹÄ blisko w filogenezie znajdujÄ siÄ Ornitholestes, Metornithes i Ornithomimosauria.
W roku 2002 Coria i Currie odkryli w późnokredowych skaĹach formacji Portezuelo nowego duĹźego celurozaura, ktĂłry posiada bardzo podobnÄ budowÄ piszczeli, oczodoĹĂłw i innych koĹci co Orkoraptor. Nie mniej jednak zÄby nieopisanej formy posiadajÄ nieco odmiennÄ budowÄ niĹź w wypadku orkoraptora. DogĹÄbniejsze analizy tego taksonu prawdopodobnie wyjaĹniÄ filogenetyczne powiÄ zania Orkoraptor z innymi tetanurami i celurozaurami, a byÄ moĹźe nawet stanÄ siÄ podstawÄ do utworzenia nowej rodziny teropodĂłw. Gatunek ten wraz z teropodem z Portezuelo rzuca nowe ĹwiatĹo na mezozoicznÄ faunÄ Patagonii, ktĂłra w ostatnim czasie wzbogaciĹa siÄ rĂłwnieĹź o nowe duĹźe formy abelizaurydĂłw oraz odkrytego w 2004 roku deinonychozaura (Novas et. al. 2004), spokrewnionego z Unquillosaurus.
Spis gatunkĂłw:
Orkoraptor Novas, Ezcurra i Lecuon, 2008
Orkoraptor burkei Novas, Ezcurra i Lecuon, 2008
Rekonstrukcja pochodzi ze strony:
http://iririv.deviantart.com/art/Orkora ... i-87707269
Rekonstrukcja pochodzi ze strony:
http://iririv.deviantart.com/art/Orkora ... e-87713461
Ostatnio zmieniony 8 lipca 2008, o 09:19 przez Sebastian, łącznie zmieniany 4 razy.
- Tomasz
- Kredowy tyranozaur
- Posty: 2172
- Rejestracja: 30 października 2006, o 15:16
- Lokalizacja: Międzychód
>> brak kursuwyOrkoraptor burkei to wielki teropod
>> no nie przesadzajmy.. aĹź taki wielki to nie byĹ.. pasowaĹo by "duĹźy"
>>budowÄróşnice w budowe stawu kÄ towego oraz piszczela.
>>piszczeli
>>piszczelioddzielony jest od bocznego kĹykcia piszczela
>>powturzone "od"Od karcharodontozaurydów od róşnia go przede wszystkim
>>róşniÄ
>>ustalonoUstalowno, Ĺźe Orkoraptor
>>sÄ siedniejw sÄ dziedniej Ameryce PĂłĹnocnej
>>brak kursywyBy ustaliÄ filogenezÄ Orkoraptor, wykonano
>>piszczelidwĂłch pierwszych krÄgĂłw ogonowych, czÄĹci piszczela, oĹmiu
prawdopodobnÄobliczyĹy prawopodobnÄ pozycje filogenetycznÄ
>>uwagÄWarto zwrĂłciÄ uwage
>>znajdujÄfilogenezie znalajdujÄ siÄ
>brak spacjiwzbogaciĹa siÄrĂłwnieĹź o nowe
Dodatkowo jeszcze w niektĂłrych miejscach brak kursywy.
PS. JeĹli jest to jeszcze nie opublikowany dinozaur to jego nazwe powinno siÄ objÄ Ä cudzysĹowem... a troche razy jest uĹźyta w opisie. No chyba, Ĺźe nie chcesz zmieniaÄ bo wiesz, Ĺźe praca zostanie niedĹugo opublikowana ;)
Poza tym opis bardzo ciekawy.. gratuluje chÄci :D
- Sebastian
- Jurajski allozaur
- Posty: 1336
- Rejestracja: 2 lipca 2006, o 13:32
- Imię i nazwisko: Sebastian Oziemski
- Lokalizacja: Harlow, Essex, UK
DziÄki za poprawki - w wakacje moĹźecie spodziewaÄ siÄ wiÄcej tego typu opisĂłw. Narazie musze skoĹczyÄ szkoĹe, a w wakacje rozpocznÄ
siÄ dopiero gigaarty i plany z nimi zwiÄ
zane, o ktĂłrych wie (tak myĹlÄ) tylko Daniel, Dino i pan Tomasz Singer. JeĹli coĹ jest jeszcze nie tak - piszcie. Opis bÄdzie musiaĹ poczekaÄ aĹź do daty oficjalnej publikacji
Re: [OPIS] Orkoraptor
przypisano?Sebastian pisze:Do orkoraptora odniesiono rĂłwnieĹź trzy dobrze zachowane zÄby oznaczone jako MPM Pv 3458.
piszczeliSebastian pisze:Orkoraptor zostaĹ zaklasyfikowany do Tetanurae na podstawie grzebienia koĹci strzaĹkowej, ktĂłry widocznie oddzielony jest od bocznego kĹykcia piszczela.
prawdopodobnÄSebastian pisze:Skorzystano natomiast z pewnych algorytmĂłw komputerowych, ktĂłre obliczyĹy prawopodobnÄ pozycjÄ filogenetycznÄ wĹrĂłd celurozaurĂłw.
moĹźe "podobieĹstwa takĹźe do"Sebastian pisze:jedynÄ cechÄ wspĂłlnÄ ewentualnego kladu Compsognathidae + Orkoraptor byĹyby zÄby. Te natomiast wykazujÄ podobieĹstwa do deinonychozaurĂłw.
>>tego teĹźSebastian pisze: Z tegoteĹź wzglÄdu dinozaura tego moĹźna niemal napewno wykluczyÄ z tej grupy.
>>na pewno
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]
- Sebastian
- Jurajski allozaur
- Posty: 1336
- Rejestracja: 2 lipca 2006, o 13:32
- Imię i nazwisko: Sebastian Oziemski
- Lokalizacja: Harlow, Essex, UK
DziÄki - podziwiam twĂłj zapaĹ. Ja kiedyĹ teĹź tak miaĹem ale teraz zajmuje siÄ nieco innymi sprawami o ktĂłrych wiedzÄ
bodajĹźe 3 osoby z Forum, ale oczywiĹcie jest to zwiÄ
zane z Dinozaurami. Dlatego nie mam czasu tak czÄsto odwiedzaÄ Forum. przy okazji Orkoraptor nareszcie jest juĹź formalnym rodzajem Pozdro
- Dino
- Administrator
- Posty: 4002
- Rejestracja: 13 marca 2006, o 20:45
- Imię i nazwisko: Łukasz Czepiński
- Lokalizacja: Warszawa
- Kontakt:
Re: [OPIS] Orkoraptor
Jeszcze tylko:
Ĺwietny opis, wstawiĹem go na gĹĂłwnÄ , jako nius.
KursywÄSebastian pisze:Orkoraptor burkei to wielki teropod róşniÄ cy siÄ od pozostaĹych tetanurĂłw nastÄpujÄ cymi cechami:
Ĺwietny opis, wstawiĹem go na gĹĂłwnÄ , jako nius.
Re: [OPIS] Orkoraptor
no niby tak, nie widaÄ bĹÄdĂłw, dopĂłki siÄ nie siÄgnie do literatury. Wiele informacji zostaĹo przekrÄconych, a bez sprawdzania zdanie po zdaniu i porĂłwnywania z kompetentnym ĹşrĂłdĹem nie jest siÄ w stanie wychwyciÄ tych wszystkich nieprawdziwych danych.Dino pisze:Ĺwietny opis, wstawiĹem go na gĹĂłwnÄ , jako nius.
wczesny mastrycht - 72-68 MaSebastian pisze:Czas: 71 - 65 Ma
Neotetanurae teĹź powinno byÄ z "?", bo pewne jest jedynie Tetanurae, moĹźna by tez dodaÄ ManiraptoraTetanurae
Neotetanurae
Coelurosauria?
Maniraptoriformes?
dokĹadniej z koĹci zaoczodoĹowej, prawej kwadratowo-jarzmowej i prawej wieĹcowejHolotyp MPM Pv 3457 skĹada siÄ z koĹci czaszki
nieprawda, z przedniej czÄĹci ogona, prawdopodobnie z okolicy krÄgĂłw 14-18dwĂłch pierwszych krÄgĂłw ogonowych,
gĂłrnej czÄĹci piszczeliczÄĹci piszczela
nie oczodoĹow, ale koĹci "postorbital" i nie k. czoĹowej, bo jej nie odnaleziono. Chodzi o to, Ĺźe postorbital (k. zaoczodoĹowa?) ma skierowany do gĂłry wyrostek "rostralny", co zaobserwowano tez u wymienionych dinozaurĂłw...ZauwaĹźono rĂłwnieĹź duĹźe podobieĹstwa w budowie czaszki (gĹĂłwnie oczodoĹĂłw i koĹci czoĹowej) do ornitomimozaurĂłw, kompsognatydĂłw, Ornitholestes oraz Metornithes.
nieprawda - wyszĹo, Ĺźe naleĹźy do Maniraptora, ale pozycja wĹrĂłd nich jest niepewnaUstalono, Ĺźe Orkoraptor burkei jest prawdopodobnie bazalnym przedstawicielem Maniraptoriformes.
nieprawda, po prostu Maniraptora incertae sedisDalsze relacje w obrÄbie tej grupy nie zostaĹy jednak przeprowadzone.
(z powodu fragmentycznoĹci)
z tego i kilku innych...Z tego teĹź wzglÄdu dinozaura tego moĹźna niemal na pewno wykluczyÄ z tej grupy.
nieprawda, po prostu drzewko maniraptorĂłw siÄ "rozleciaĹo" i wystepuje tylko kilka, okrojonych w taksony kladĂłwWarto zwrĂłciÄ uwagÄ, Ĺźe oprĂłcz Compsognathidae obok Orkoraptor doĹÄ blisko w filogenezie znajdujÄ siÄ Ornitholestes, Metornithes i Ornithomimosauria.
nie, jedynie piszczeli i zaoczodoĹowychW roku 2002 Coria i Currie odkryli w późnokredowych skaĹach formacji Portezuelo nowego duĹźego celurozaura, ktĂłry posiada bardzo podobnÄ budowÄ piszczeli, oczodoĹĂłw i innych koĹci co Orkoraptor.
dlaczego akurat rodziny? Lepiej bÄdzie brzmieÄ "kladu"DogĹÄbniejsze analizy tego taksonu prawdopodobnie wyjaĹniÄ filogenetyczne powiÄ zania Orkoraptor z innymi tetanurami i celurozaurami, a byÄ moĹźe nawet stanÄ siÄ podstawÄ do utworzenia nowej rodziny teropodĂłw.
dlaczego "duĹźe"?Gatunek ten wraz z teropodem z Portezuelo rzuca nowe ĹwiatĹo na mezozoicznÄ faunÄ Patagonii, ktĂłra w ostatnim czasie wzbogaciĹa siÄ rĂłwnieĹź o nowe duĹźe formy abelizaurydĂłw oraz odkrytego w 2004 roku deinonychozaura (Novas et. al. 2004), spokrewnionego z Unquillosaurus.
Ja bym jeszcze dopisaĹ to:
Wg analizy wykonanej przez Michaela Mortimera orkoraptor tworzy klad bazalnych celurozaurĂłw wraz z Aerosteon.
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]
- szerman
- Neogeński mastodont
- Posty: 4060
- Rejestracja: 23 czerwca 2009, o 10:40
- Imię i nazwisko: MSz
- Lokalizacja: B-B
Re: [OPIS] Orkoraptor
Poprawiona przez nazuula wersja niżej
WidzÄ, Ĺźe aktualizacja byĹa doĹÄ dawno, a jest sporo uwag. Dodane poprawki nazzula. Mam nadzieje, Ĺźe czegoĹ nie przekrÄciĹem.
WidzÄ, Ĺźe aktualizacja byĹa doĹÄ dawno, a jest sporo uwag. Dodane poprawki nazzula. Mam nadzieje, Ĺźe czegoĹ nie przekrÄciĹem.
Autor: Sebastian; Korekta: Maciej Ziegler, Marcin Szermański pisze:Orkoraptor
DĹugoĹÄ: 6 - 7 m
Masa: 1 t
Czas: 72 - 68 Ma
Miejsce: formacja Pari Aike, Patagonia, Argentyna
Klasyfikacja:
Dinosauria
Saurischia
Theropoda
Neotheropoda
Averostra
Tetanurae
Neotetanurae ?
Coelurosauria ?
Maniraptoriformes ?
Maniraptora ?
Orkoraptor to rodzaj duĹźego teropoda opisanego w roku 2008, ktĂłrego skamieniaĹoĹci zostaĹy odkryte w formacji Pari Aike w Argentynie. Nazwa rodzajowa pochodzi od sĹĂłw "Orr Korr" (nazwa rzeki La Leony w jÄzyku tubylczego plemienia Aoniken) oraz Ĺac. "raptor" - zĹodziej. Epitet gatunkowy jest natomiast uhonorowaniem amerykaĹskiego geologa-amatora i paleontologa Colemana Burke'a, ktĂłry sĹynie z zamiĹowania do patagoĹskiej wymarĹej fauny.
Holotyp MPM Pv 3457 skĹada siÄ z koĹci czaszki (koĹci zaoczodoĹowej, prawej kwadratowo-jarzmowej i prawej wieĹcowej), oĹmiu izolowanych zÄbĂłw, fragmentĂłw dĹşwigacza (pierwszy krÄg tzw. atlas), przedniej czÄĹci ogona (prawdopodobnie krÄgi 14-18 ), czÄĹci piszczela, oĹmiu fragmentarycznych Ĺźeber oraz trzech niekompletnych szewronĂłw. Wszystkie te skamieniaĹoĹci zostaĹy odkopane w lutym 2001 roku. Do orkoraptora przypisano rĂłwnieĹź trzy dobrze zachowane zÄby oznaczone jako MPM Pv 3458. Orkoraptor burkei to wielki teropod róşniÄ cy siÄ od pozostaĹych tetanurĂłw nastÄpujÄ cymi cechami: Ĺrodki krawÄdzi zÄbĂłw nie sÄ poprzecznie zÄ bkowane, zÄby posiadajÄ dwie podĹuĹźne i wÄ skie bruzdy po stronie jÄzykowej, dolna krawÄdĹş oczodoĹu pozbawiona jest podoczodoĹowego koĹnierza, zaĹ pierwsze krÄgi ogonowe majÄ niewielkie pleurocele, charakterystyczne takĹźe dla Megaraptor, Carcharodontosauridae oraz Oviraptorosauria. Teropod ten nie posiada jednak Ĺźadnych autopomorfii dla owych grup.
Filogenetyczne stosunki Orkoraptor nie sÄ do koĹca jasne. Dinozaur ten posiada kilka cech ktĂłre odróşniajÄ go od nie-tetanurowych teropodĂłw (Ceratosauria i Coelophysoidea). DogĹÄbna analiza tego zagadnienia nie jest konieczna, poniewaĹź jego problematycznoĹÄ polega na ustaleniu relacji w obrÄbie Tetanurae. Orkoraptor zostaĹ zaklasyfikowany do Tetanurae na podstawie grzebienia koĹci strzaĹkowej, ktĂłry widocznie oddzielony jest od bocznego kĹykcia piszczela. Od karcharodontozaurydĂłw róşni go przede wszystkim brak koĹnierza podoczodoĹowego. PatagoĹski takson jest bliski celurozaurom, a badania morfologii jego zÄbĂłw wskazujÄ na to, iĹź jest on bardziej zaawansowany od tyranozauroidĂłw - ich ostatni przedstawiciel ĹźyĹ w tym samym czasie w sÄ siedniej Ameryce PĂłĹnocnej (Tyrannosaurus). ZauwaĹźono rĂłwnieĹź duĹźe podobieĹstwa w budowie czaszki (postorbital [k. zaoczodoĹowa?]) do ornitomimozaurĂłw, kompsognatydĂłw, Ornitholestes oraz Metornithes. By ustaliÄ filogenezÄ Orkoraptor, wykonano analizy kladystyczne, w ktĂłrych pod uwagÄ wziÄto 237 cech charakterystycznych dla poszczegĂłlnych 59 taksonĂłw Tetanurae. Ustalono, Ĺźe Orkoraptor burkei jest byÄ moĹźe bazalnym przedstawicielem Maniraptora. Skorzystano natomiast z pewnych algorytmĂłw komputerowych, ktĂłre obliczyĹy prawdopodobnÄ pozycjÄ filogenetycznÄ wĹrĂłd celurozaurĂłw. Wynika z nich, Ĺźe jego najbliĹźsi krewni to... kompsognatydy. Do wynikĂłw tych naleĹźy jednak podchodziÄ z duĹźÄ rezerwÄ , poniewaĹź Orkoraptor jest 3-krotnie wiÄkszy od najwiÄkszego przedstawiciela tej rodziny, a jedynÄ cechÄ wspĂłlnÄ ewentualnego kladu Compsognathidae + Orkoraptor byĹyby zÄby. Te natomiast wykazujÄ rĂłwnieĹź podobieĹstwa do deinonychozaurĂłw. Jednak patagoĹski takson róşni siÄ od nich bardziej kwadratowym ksztaĹtem trzonĂłw krÄgĂłw ogonowych z perspektywy przekroju. M.in. z tego wzglÄdu orkoraptora moĹźna niemal na pewno wykluczyÄ z tej grupy. Wg analizy wykonanej przez Michaela Mortimera orkoraptor tworzy klad bazalnych celurozaurĂłw wraz z Aerosteon.
W roku 2002 Coria i Currie odkryli w późnokredowych skaĹach formacji Portezuelo nowego duĹźego celurozaura, ktĂłry posiada bardzo podobnÄ budowÄ piszczeli i koĹci zaoczodoĹowych co Orkoraptor. Nie mniej jednak zÄby nieopisanej formy posiadajÄ nieco odmiennÄ budowÄ niĹź w wypadku orkoraptora. DogĹÄbniejsze analizy tego taksonu prawdopodobnie wyjaĹniÄ filogenetyczne powiÄ zania Orkoraptor z innymi tetanurami i celurozaurami, a byÄ moĹźe nawet stanÄ siÄ podstawÄ do utworzenia nowej kladu teropodĂłw. Gatunek ten wraz z teropodem z Portezuelo rzuca nowe ĹwiatĹo na mezozoicznÄ faunÄ Patagonii, ktĂłra w ostatnim czasie wzbogaciĹa siÄ rĂłwnieĹź o nowe formy abelizaurydĂłw oraz odkrytego w 2004 roku deinonychozaura (Novas et. al. 2004), spokrewnionego z Unquillosaurus.
Spis gatunkĂłw:
Orkoraptor Novas, Ezcurra i Lecuon, 2008
Orkoraptor burkei Novas, Ezcurra i Lecuon, 2008
Rekonstrukcja pochodzi ze strony:
http://iririv.deviantart.com/art/Orkora ... i-87707269
Rekonstrukcja pochodzi ze strony:
http://iririv.deviantart.com/art/Orkora ... e-87713461
Kolejna aktualizacja:
Rekonstrukcja O. burkei (zapewne orkoraptor miał potężniejsze przednie kończyny z wielkimi pazurami). Autor: Rodrigo Vega. Rysunek pochodzi z tej strony.
Autor: Sebastian; Korekta: Maciej Ziegler, Marcin Szermański, Tomasz Sokołowski pisze:Orkoraptor (orkoraptor)
długość: ok. 6 m (9-10 m??)
masa: ok. 500 kg
czas: 72-68 Ma
miejsce: formacja Pari Aike, Patagonia, Argentyna
klasyfikacja:
Dinosauria
Saurischia
Theropoda
Neotheropoda
Averostra
Tetanurae
Neotetanurae
Carnosauria
Allosauroidea
Carcharodontosauria
Neovenatoridae
Megaraptora
Orkoraptor to rodzaj dużego teropoda opisanego w roku 2008, którego skamieniałości zostały odkryte w formacji Pari Aike w Argentynie. Nazwa rodzajowa pochodzi od słów "Orr Korr" (nazwa rzeki La Leony w języku tubylczego plemienia Aoniken) oraz łac. "raptor" - złodziej. Epitet gatunkowy jest natomiast uhonorowaniem amerykańskiego geologa-amatora i paleontologa Colemana Burke'a, który słynie z zamiłowania do patagońskiej wymarłej fauny.
W roku 2002 Coria i Currie opisali nowego dużego teropoda pochodzącego z późnokredowych skałach formacji Portezuelo, który posiada bardzo podobną budowę piszczeli i kości zaoczodołowych co Orkoraptor. Niemniej jednak zęby nieopisanej formy posiadają nieco odmienną budowę niż w wypadku orkoraptora. Gatunek ten wraz z teropodem z Portezuelo rzuca nowe światło na mezozoiczną faunę Patagonii, która w ostatnim czasie wzbogaciła się również o nowe formy abelizaurydów oraz Austroraptor.
Materiał kopalny
Holotyp MPM Pv 3457 składa się z kości czaszki (kości zaoczodołowej, prawej kwadratowo-jarzmowej i prawej wieńcowej), ośmiu izolowanych zębów, atlantal intercentrum, dwóch kręgów z tylnej części ogona (prawdopodobnie z okolicy kręgów 14-18), górnej części piszczeli, ośmiu fragmentarycznych żeber oraz trzech niekompletnych szewronów. Wszystkie te skamieniałości zostały odkopane w lutym 2001 roku.
Do orkoraptora przypisano również trzy dobrze zachowane zęby oznaczone jako MPM Pv 3458.
Orkoraptor burkei to spory teropod różniący się od pozostałych tetanurów następującymi cechami: środki krawędzi zębów nie są poprzecznie ząbkowane, zęby posiadają dwie podłużne i wąskie bruzdy po stronie językowej, dolna krawędź oczodołu pozbawiona jest podoczodołowego kołnierza, zaś pierwsze kręgi ogonowe mają niewielkie pleurocele, charakterystyczne także dla Megaraptor, Carcharodontosauridae oraz Oviraptorosauria.
Paul (2010) ocenia jego długość na ok. 6 m i tyle samo daje bliskiemu mu Aerosteon, którego Sereno i in. oszacowali na znacznie więcej - 9-10 m.
Pozycja filogenetyczna i jej historia.
Orkoraptor jest obecnie uważany za przedstawiciela Megaraptora (Benson, Carrano i Brusatte, 2010).
Filogenetyczne stosunki Orkoraptor w przeszłości były niejasne. Dinozaur ten posiada kilka cech które odróżniają go od nie-tetanurowych teropodów (Ceratosauria i Coelophysoidea). Dogłębna analiza tego zagadnienia nie była konieczna, ponieważ jego problematyczność polegała na ustaleniu relacji w obrębie Tetanurae. Orkoraptor został zaklasyfikowany do Tetanurae na podstawie grzebienia kości strzałkowej, który widocznie oddzielony jest od bocznego kłykcia piszczela. Od karcharodontozaurydów różni go przede wszystkim brak kołnierza podoczodołowego. Patagoński takson miał być wg Novasa i współpracowników celurozaurem, a badania morfologii jego zębów wskazywały na to, iż jest on bardziej zaawansowany od tyranozauroidów. Kość zaoczodołowa ma skierowany do góry wyrostek rostralny, co zaobserwowano tez u ornitomimozaurów, kompsognatydów, Ornitholestes oraz Metornithes. By ustalić filogenezę Orkoraptor wykonano analizę kladystyczną, w której pod uwagę wzięto 237 cech 57 celurozaurów (i dwóch taksonów spoza nich). Ustalono, że Orkoraptor burkei jest bazalnym przedstawicielem Maniraptora o niepewnej pozycji wśród nich. Skorzystano natomiast z pewnych algorytmów komputerowych, które obliczyły prawdopodobną pozycję filogenetyczną wśród celurozaurów. Wynika z nich, że jego najbliżsi krewni to... kompsognatydy. Orkoraptor był 3-krotnie większy od największego przedstawiciela tej rodziny, a jedyną cechą wspólną byłyby zęby. Te natomiast wykazują również podobieństwa do deinonychozaurów. Jednak patagoński takson różni się od nich bardziej kwadratowym kształtem trzonów kręgów ogonowych z perspektywy przekroju. M.in. z tego względu orkoraptora można niemal na pewno wykluczyć z tej grupy. Wg analizy wykonanej przez Michael Mortimer (online) zauważył podobieństwo do celurozaurów i Aerosteon a jego analiza, oparta na matrycy Sentera skupionej na tej grupie (2007) potwierdziła, że tworzą klad. Jak się później okazało, Orkoraptor nie był celurozaurem (choć kolejna nieopublikowana analiza Mortimera, onlinetemu przeczy), lecz karnozaurem. Poprzednie analizy kladystyczne, obejmujące praktycznie tylko te pierwsze, nie mogły pozwolić na stwierdzenie rzeczywistego pokrewieństwa.
Spis gatunków:
Orkoraptor Novas, Ezcurra i Lecuona, 2008
O. burkei Novas, Ezcurra i Lecuona, 2008
Rekonstrukcja O. burkei (zapewne orkoraptor miał potężniejsze przednie kończyny z wielkimi pazurami). Autor: Rodrigo Vega. Rysunek pochodzi z tej strony.