Hagryphus [opis]

[Dominik]

Zob. aktualną wersję opisu (korektę nazuula) niżej

Dzisiaj opis na literkÄ? "H"

Hagryphus ("Ha" - egipski b??g pustyni oraz greckie s??owo "gryphus", oznaczajÄ?ce mitycznego gryfa), p????nokredowy owiraptor (rodzaj teropoda), odnaleziony w stanie Utah (USA), dok??adniej w formacji Kaiparowits. Dinozaur ten wystÄ?powa?? w okresie kampanu. Jedynym opisanym osobnikiem hagryfusa, jest ten zwany Hagryphus giganteus (Zanno & Sampson, 2005). Niekompletny szkielet tego?? dinozaura przechowywany jest w Utah Museum of Natural History (Salt Lake City). Inne znane owiraptory to miÄ?dzy innymi ameryka??skie elmizaury, mikrowenator, azjatyckie Khaan mckennai i Oviraptor philoceratops.

WyglÄ?d:

Hagryfus by?? dinozaurem opierzonym. Jego szczÄ?ki przypomina??y ptasi dzi??b, pomocny przy zdobywaniu pokarmu. Kiedy?? sÄ?dzono, ??e owiraptory ??ywi??y siÄ? jajami innych dinozaur??w, lecz okaza??o siÄ? ??e teza ta by??a nieprawdziwa, by??y nawet troskliwymi matkami - dowodem jest znalezienie samicy owiraptora przy swoich jajach. Hagryfus ??ywi?? siÄ? niewielkimi krÄ?gowcami (np. ssaki). By?? niezywkle du??ym owiraptorem - osiÄ?ga?? a?? 3 metry d??ugo??ci (w??a??ciwie by?? najwiÄ?kszy z nich). Posiada?? tak??e przystosowane do ??apania zdobyczy szczÄ?ki (podobne do ptasich) oraz d??ugie pazury. OzdobÄ? jego g??owy by?? charakterystyczny grzebie??, u??ywany byÄ? mo??e do przyciÄ?gania samicy podczas god??w. Posiada?? bardzo mocne i umiÄ?snione nogi, dziÄ?ki nim by?? zdolny do szybkiego biegu. Naukowcy sÄ?dzÄ?, i?? hagryfus m??g?? rozwijaÄ? prÄ?dko??Ä? nawet do 48 kilometr??w na godzinÄ? (tak szybko jak dzisiejszy stru?? afryka??ski). Lindsay Zanno (odkrywczyni hagryfusa) m??wi, i?? zwierzÄ? to by??o zbudowane do biegu.

Klasyfikacja:

Saurischia
Oviraptorosauria
Caenagnathidae
Hagryphus

Hagryphus giganteus (Zanno & Sampson, 2005)

Wymiary:

D??ugo??Ä?: 3 metry
CiÄ???ar: nieznany
Miejsce odkrycia: Utah
PrÄ?dko??c rozwijana: 30 mil (48 km)
WystÄ?powanie: p????na kreda



Por??wnanie wielko??ci cz??owieka i hagryfusa.



Hagryphus giganteus w ca??ek okaza??o??ci (interpretacja artysty).



Jak zwykle proszÄ? o poprawki i sugestie!

[Sebastian]

,,ph" czytamy jak ,,f", dlatego nie hagrypus tylko hagryfus

[nazuul]

poprawa

Hagryphus (hagryf)

długość: ok. 3 m
masa: ok. 50 kg
miejsce: USA - Utah (formacja Kaiparowits)
czas: 76-75 Ma
klasyfikacja:
Dinosauria
Saurischia
Theropoda
Tetanurae
Coelurosauria
Maniraptora
(?) Oviraptorosauria (?Deinonychosauria)
(?) Caenagnathoidea (??Dromaeosauridae)
? Caenagnathidae (??Velociraptorinae)

Hagryphus giganteus ("Ha" - egipski bóg pustyni oraz greckie słowo "gryphus", oznaczające mitycznego gryfa, giganteus odnosi się do wielkości owiraptorozaura.) to późnokredowy owiraptorozaur z rodziny Caenagnathidae(?), odnaleziony w stanie Utah (USA), dokładniej w osadach formacji Kaiparowits. Dinozaur ten występował w kampanie, około 76-75 Ma. Jedynym opisanym gatunkiem hagryfusa jest Hagryphus giganteus (Zanno i Sampson, 2005). Niekompletny szkielet tego dinozaura przechowywany jest w Utah Museum of Natural History (Salt Lake City). Inne znane owiraptorozaury to między innymi amerykańskie elmizaury, mikrowenator, azjatyckie Khaan mckennai i Oviraptor philoceratops. Odnaleziono dotychczas jeden szkielet oznaczony UMNH VP 12765, zawierający dolne części kończyn tylnych i kości "dłoni".

Hagryphus został opisany jako zaawansowany owiraptorozaur bliski Chirostenotes i Elmisaurus (Caenagnathidae?) i taką klasyfikację ukazuje większość analiz filogenetycznych (np. Senter, 2007). Analiza Xu i in. (2009 - w której przyjęto, że palce tetanurów to II-III-IV, zawierająca wiele cech dłoni i sporo niespodziewanych pozycji taksonów, szczególnie wśród bazalnych tetanurów) - wykazała, że Hagryphus jest deinonychozaurem. Podobnie badanie Agnolina i Novasa (2011): ujawniło ono, że Hagryphus należy do dromeozaurydów blisko spokrewnionych z Velociraptor.

Prawdopodobny wygląd:
Hagryfus był zapewne dinozaurem opierzonym. Zapewne miał podobny do ptasiego dziób, pomocny przy zdobywaniu pokarmu. Kiedyś sądzono, ze owiraptorozaury żywiły się jajami innych dinozaurów, lecz okazało się, że dowód takiego zachowania - zabity owiraptor przy domniemanym gnieździe protoceratopsa, okazał się dinozaurem wysiadującym tam własne jaja. Hagryfus żywił się być może niewielkimi kręgowcami (np. ssakami). Był dość dużym owiraptorozaurem - osiągał około 3 metry długości (holotyp jest większy o ok. 30-40 % od Chirostenotes. Posiadał długie, zakrzywione pazury. Ozdobą jego głowy mógł być charakterystyczny dla cenagnatydów grzebień, używany być może do przyciągania samicy podczas godów. Posiadał zapewne mocne, umięśnione kończyny tylne, dzięki nim był zdolny do szybkiego biegu. Lindsay Zanno (współautorka opisu zwierzęcia) twierdzi, iż zwierzę to było zbudowane do biegu. Jego odkrycie zwiększyło znany zasięg występowania owiraptorozaurów w Ameryce Północnej bardziej na południe.

Hagryphus giganteus Zanno i Sampson, 2005



Porównanie wielkości człowieka i hagryfusa.



Hagryphus giganteus w całej okazałości (interpretacja artysty).

Literatura:
Agnolin, F.L. & Novas, F.E. (2011) "Unenlagiid theropods: are they members of the Dromaeosauridae (Theropoda, Maniraptora)?" Anais da Academia Brasileira de Ciencias, 83(1), 117-162.

Senter, P. (2007) "A new look at the phylogeny of Coelurosauria (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 5, 429-463.

Xu, X., Clark, J.M., Mo J., Choiniere, J., Forster, C.A., Erickson, G.M., Hone, D.W.E., Sullivan, C., Eberth, D.A., Nesbitt, S., Zhao, Q., Hernandez, R., Jia, C., Han, F. & Guo, Y. (2009) "A Jurassic ceratosaur from China helps clarify avian digital homologies" Nature, 459, 940-944.

Zanno, L. E. and Sampson, S. D. 2005. A new oviraptorosaur (Theropoda; Maniraptora) from the Late Cretaceous (Campanian) of Utah. Journal of Vertebrate Paleontology 25 (4):897-904, December 2005.