Autorzy: Dominik, szerman; Korekta: nazuul, Karol Sabath, Dawid Mazurek, Dawid Mika, Kormoran pisze:
Tarchia (tarchia):
Długość: 8-8,5 m
Wysokość: ok. 3 m
Masa: 3-4,5(?) t
Czas: późna kreda (kampan - mastrycht; 83,5-65,5 Ma)
Miejsce: Azja (południowa Mongolia); formacje Barun Goyot, Nemegt,
Klasyfikacja:
Dinosauria
Ornithischia
Thyreophora
Ankylosauria
Ankylosauridae
Ankylosaurinae
Tarchia
Materiał kopalny:
Holotyp (PIN 551/29): kręgi szyjne, kości śródręcza, paliczki i fragmenty płyt pancerza.
Materiał przypisany:
T. kielanae: ZPAL MgD-I/ll1 - niekompletna czaszka składająca się ze sklepienia czaszki, części potylicznej i puszka mózgowa (późna kreda, środkowy? kampan; Khulsan, Mongolia; formacja Barun Goyot)
"
Dyoplosaurus giganteus": ZPAL MgD-I/43 - kolumna kręgów ogonowych z
tail-club (późna kreda, późny? kampan - wczesny mastrycht; Altan Ula IV, Mongolia)
ZPAL MgD-I/42 - kolumna kręgów ogonowych z
tail-club i fragmenty pancerza (ta sama formacja i lokalizacja)
ZPAL MgD-I/49 - prawa kość ramienna (ta sama formacja i lokalizacja)
ZPAL MgD-I/113 - niekompletny szkielet pozaczaszkowy (późna kreda; Altan Ula III, Mongolia; formacja Nemegt)
PIN 551-29 - kręgi ogonowe, kości śródręcza i paliczki dłoni, fragmenty pancerza - to osobnik opisany pierwotnie przez Maleeva w 1956 r. jako holotyp
D. giganteus (późna kreda; Nemegt, Mongolia; formacja Nemegt)
PIN bez numeru katalogowego - nieopisany szkielet wraz z czaszką
(późna kreda; Mongolia; górne warstwy Khermeen Tsav I, stratygraficznie odpowiedni formacji Nemegt)
PIN bez numeru katalogowego - dolna szczęka ankylozaura z zachowanymi zębami (wczesna kreda; okolica Khovboor; Mongolia)
PIN bez numeru katalogowego - nieopisany osobnik zawierają
cy kość ramienną
, kręgi grzbietowe i ogonowe (wczesna kreda; Kazachstan)
Brak numeru katalogowego - nieopisane fragmenty szkieletu pozaczaszkowego i pancerza (późna kreda; Shakh-shakh, Mongolia)
Opis:
Tarchia to rodzaj dużego ankylozaura należą
cego do rodziny ankylozaurydów, którego szczą
tki odnaleziono w południowej Mongolii. W porównaniu do
Saichania, swojego krewnego żyją
cego na tych samych terenach, tarchia posiadała wyjątkowo dużą
podstawę czaszki. Jej wymiary były imponują
ce: przy długości 8-8,5 metra, wysokości około 3 metrów i masywnym pancerzem, mogła ważyć być może nawet 4,5 t, czynią
c ją
największym i przy okazji najmłodszym znanym mongolskim ankylozaurydem. Na końcu ogona znajdował się twór kostny w kształcie maczugi, służą
cy zapewne do obrony przed drapieżnikami. Na pancerz składały się płyty oraz kolce wystają
ce z boków zwierzęcia, na prawie całej jego długości. Kolce te znajdowały się również na czaszce tego ankylozauryda, która mierzyła 40 cm długości i 45 cm wysokości. Gatunek typowy,
T. kielanae, wraz z omawianym, nowym rodzajem został opisany w 1977 roku przez polską
paleontolog Teresę Maryańską
, znaną
m.in. z wielu wypraw Polsko-Mongolskiej Ekspedycji Paleontologicznej na pustynię Gobi. Uznała także, że
D. giganteus nie należy prawdopodobnie do rodzaju
Dyoplosaurus. Po jakimś czasie okazało się, że holotypy obu należą
do jednego gatunku, przez co
T. kielanae została młodszym synonimem
D. giganteus, który to otrzymał nową
przynależność do rodzaju - już nie do
Dyoplosaurus, lecz do
Tarchia. Utworzono również nowy, typowy gatunek, mianowicie
T. gigantea (epitet gatunkowy został zaczerpnięty od ankylozaura opisanego przez Maleeva, lecz zmieniony, by był poprawny gramatycznie) na którego składa się osobno holotyp i materiał przypisany z powyższych dwóch gatunków, będą
cych jego synonimami.
Etymologia:
Nazwa rodzajowa
Tarchia (mózg) została zaczerpnięta z dużej objętości czaszki w porównaniu do innych ankylozaurów, dzięki czemu dinozaur ten mógł mieć większy mózg niż reszta jego kuzynów. Epitet gatunkowy
gigantea wzięła się z bardzo dużych rozmiarów tarchii.
Spis gatunków:
Tarchia Maryańska, 1977
Tarchia gigantea (Maleev, 1956) Maryańska, 1977
=
Dyoplosaurus giganteus Maleev, 1956
=
Tarchia kielanae Maryańska, 1977
Bibliografia:
1.
Maryanska T (1977) "Ankylosauridae (Dinosauria) from Mongolia" Palaeontologia Polonica 37:85-151
2.
http://www.dinodata.org/index.php?optio ... &Itemid=67
3.
http://www.paleodb.org/cgi-bin/bridge.p ... eal_user=1
4.
http://en.wikipedia.org/wiki/Tarchia
Porównanie
Tarchia z człowiekiem: